به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، اولین اسنادی که از سوابق مربوط به ساخت کتابخانه مرکزی یزد وجود دارد به نامه‌نگای‌های سال ۱۳۷۳ در شهر یزد بازمی‌گردد. در نهایت کلنگ این پروژه در سال ۱۳۷۹ به زمین خورد تا این کتابخانه با اعتباری بالغ بر یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان در زمینی به مساحت ۷۷۰۰ متر مربع در شش طبقه افتتاح شود. اما این پروژه که یکی از مهم‌ترین مطالبات مردمی در استان یزد محسوب می‌شد، به دلایل مختلفی از جمله، مسائل مالی، وجود معارض در زمین بنا، محدودیت‌های قرار گرفتن در بافت سنتی شهر یزد و غیره، به درازا کشید و به شاخص‌ترین پروژه نیمه کاره در استان یزد تبدیل شد.
در نهایت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در ادامه سیاست‌های اخیر خود در راه‌اندازی و بهره‌برداری از کتابخانه‌های مرکزی در کشور، پس از تکمیل و راه‌اندازی کتابخانه‌های مرکزی بجنورد، مشهد و پارک‌شهر تهران، به پروژه ساخت کتابخانه مرکزی یزد ورود کرد و پس از واگذاری رسمی این پروژه به نهاد در اسفند ماه سال ۹۷، با دستور علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد و انتصاب مهدی رمضانی به عنوان نماینده تام‌الاختیار نهاد در پروژه کتابخانه مرکزی یزد و همچنین تشکیل کارگروه‌های مختلف، روند ساخت و بهره‌برداری از این کتابخانه در مسیر جدیدی قرار گرفت.
بر این اساس ساختمان پروژه کتابخانه مرکزی یزد که با استانداردهای کتابخانه‌ای سنتی در سال ۷۶ تا ۷۹ طراحی شده بود، پس از ورود نهاد، بازطراحی شد و بخش‌های مختلف آن بر اساس جدیدترین استانداردهای موجود برای کتابخانه‌های مرکزی و کارکردهای خاص آن طراحی و پیاده‌سازی شد تا پس از حدود ۲۵ سال، این کتابخانه در کوتاه‌ترین زمان ممکن، برای بهره‌برداری در اختیار مردم شهر و استان یزد قرار گیرد.
اما پس از اقدامات اولیه نهاد برای ورود به بحث عمرانی، زمان اعلام شده از سوی دبیرکل نهاد برای اتمام و افتتاح این پروژه تا پایان سال ۱۳۹۸، مهم‌ترین چالشی بود که به دلیل حجم و گستردگی پروژه، از نظر بسیاری از کارشناسان بعید به نظر می‌رسید؛ چراکه تا پیش از ورود نهاد به ساخت کتابخانه مرکزی یزد، بسیاری از فعالان حوزه عمرانی در این استان، اتمام این پروژه را در خوشبینانه‌ترین حالت برای سال ۱۴۰۰ تخمین می‌زدند.
اما نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با پشتوانه تجربیات خود در تکمیل و راه‌اندازی کتابخانه‌های مرکزی به خصوص کتابخانه مرکزی مشهد، و همچنین تعامل و هم‌افزایی مثال‌زدنی دستگاه‌های مختلف در استان یزد، از استانداری و معاونت عمرانی استانداری، فرمانداری، شهرداری و سایر دستگاه‌ها و ادارات برای پیشبرد امور بدون فوت وقت، مراحل تکمیل و آماده‌سازی کتابخانه مرکزی یزد در ۴ ماه به انجام رسید.
این کتابخانه مرکزی که به لحاظ معماری دارای یک طراحی مدرن و همسو با معماری سنتی شهر یزد است، در ۵ طبقه به بهره‌برداری رسیده است. به طوری که طبقه همکف که ورودی کتابخانه محسوب می‌شود، در فضایی به مساحت ۳ هزار و ۷۰۰ متر مربع، شامل بخش لابی و میز خدمت، بخش نشریات و مجلات و فضای پیش بینی شده برای نشستن و استفاده از آن است. همچنین در قسمت راست طبقه همکف، سالن مطالعه برادران در ۲۸۰ متر مربع، سایت دیداری و شنیداری ۱۰ نفره و کلاس‌های آموزشی با ۱۵ کامپیوتر قرار دارند. بخش اداری کتابخانه با ۳ اتاق تودرتو، اتاق‌های تاسیسات و سرویس بهداشتی برادران نیز در این قسمت قرار دارند.
اما در سمت چپ طبقه همکف، بخش نابینایان در ۷۵ متر، بخش ناشنوایان در ۳۵ متر، سالن مطالعه خواهران در ۲۸۰ متر، آسانسور و سرویس بهداشتی خواهران قرار دارند. همچنین در این سمت، راهروی استان شناسی در حدود ۵۰ متر مربع پیش‌بینی شده است که با عبور از آن به یک لابی ۵۰ متری و سه بخش مجزا می‌رسیم؛ بخش کودک، سالن کنفرانس و بخش فناوری اطلاعات کتابخانه.
بخش کودک کتابخانه مرکزی یزد در ۳۵۰ متر مربع، از سه اتاق بزرگ شامل اتاق بازی بچه‌ها، سالن آموزشی و مطالعه و همچنین قسمت مخزن تشکیل شده و در کنار آنها اتاق مادر و کودک و بخش خردسال نیز تعبیه شده است که یک مجموعه کامل برای کودکان و والدین را فراهم آورده است. سالن کنفرانس این مجموعه نیز با بخش‌های جنبی خود دارای ۱۷۰ متر مربع فضا بوده که از یک میز کنفرانس ۴۰ نفره و همچنین بخش اتاق فرمان سالن کنفرانس و بخش آبدارخانه و پذیرایی تشکیل شده است.
در طبقه زیرهمکف یا زیر زمین مخزن بزرگ کتابخانه، به همراه میز خدمت و لابی در فضایی حدود ۸۰۰ متر مربع قرار دارد. این منبع دارای ظرفیتی حدود ۲۰۰ هزار کتاب است که البته با طراحی صورت گرفته قابلیت افزایش نیز دارد. اما برای افتتاح با ۵۰ هزار جلد کتاب در مخزن و ۲۵ هزار جلد در بخش ناشنوایان و نابینایان و کودک و نوجوان برای افتتاح کار خود را آغاز می‌کند که در ادامه به این منابع افزوده خواهد شد.
گالری کتابخانه مرکزی یزد در ۳۰۰ متر مربع و بخش نسخ خطی در ۳۸ متر مربع، نمازخانه از دیگر بخش‌های پیش‌بینی شده در طبقه زیرزمین است.
همچنین سایر طبقات این کتابخانه به اتاق‌های محققین خواهران و برادران، بخش‌های مطالعه VIP خواهران و برادران و به کلاس‌های آموزشی خواهران و برادران اختصاص دارد.
در کنار این بنا چند ساختمان جنبی وجود دارد که به همراه محوطه‌سازی در آینده به بهره برداری خواهد رسید. این ساختمان‌های جنبی شامل آمفی تئاتر ۲۰۰ نفره، کافه کتاب در حدود ۳۰۰ متر مربع، انبار مبادلات در حدود ۲۵۰ متر مربع و سالن غذاخوری در حدود ۲۵۰ متر هستند. همچنین بهره‌برداری از بخش کارگاهی این کتابخانه، محوطه‌سازی و ۵ واحد تجاری در این محوطه، از دیگر بخش‌هایی است که افتتاح خواهد شد.
امید است افتتاح و بهره‌برداری از پروژه کتابخانه مرکزی یزد که طی حدود ۲۵ سال اخیر از مهم‌ترین مطالبات مردمی استان یزد و از شاخص‌ترین پروژه‌های نیمه‌کاره در این استان محسوب می‌شده، گامی موثر در جهت ارائه خدمات فرهنگی و اجتماعی چند منظوره به مردم شریف شهر و استان یزد با محوریت کتاب، باشد.