به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نشست کتابخوان تخصصی «سبک زندگی اسلامی- ایرانی» دوشنبه یکم آذر با حضور اساتید دانشگاه و مشارکت استان‌های خراسان شمالی، آذربایجان شرقی، ایلام، بوشهر، قزوین، گیلان، همدان و یزد به صورت مجازی برگزار شد.
مجتبی شکوری؛ «مشرکی در خانواده پیامبر»
در این نشست مجتبی شکوری، عضو هیئت علمی دانشگاه کوثر و دکترای علوم قرآن و حدیث از استان خراسان شمالی به معرفی کتاب «مشرکی در خانواده پیامبر» تألیف حسن محدثی و بیژن عبدالکریمی پرداخت و گفت: داستان این کتاب درباره این است که همسر یکی از دختران پیامبر (ص) به نام ابوالعاص بوده که پس از بعثت پیامبر هم به ایشان ایمان نیاورده بود. زینب که یکی از دختران پیامبر (ص) بود، پیش از بعثت پیامبر به همسری پسرخاله خود یعنی خواهرزاده حضرت خدیجه (س) به نام ابوالعاص در آمد، اما با وجود اینکه پس از بعثت، زینب به پیامبر ایمان می‌آورد، اما همسرش ابوالعاص همچنان مشرک باقی می‌ماند.
وی با اشاره به برخی ویژگی‌های این اثر گفت: نویسندگان این کتاب، داستان نویس نیستند؛ دکتر حسن محدثی دکترای جامعه شناسی دین دارد و دکتر بیژن عبدالکریمی نیز فیلسوف است. با اینکه این کتاب تم داستانی دارد اما از لحاظ ادبی و داستانی اثری قوی نیست و حتی می‌توان گفت با ضعف‌هایی در حوزه داستان‌سرایی روبه‌رو است. به طوری که استفاده از جملات تکراری و ملال آور، بخشی از ضعف‌های این اثر است.
اما شکوری درباره انتخاب این کتاب برای معرفی در این نشست توضیح داد: امروز ما در جامعه‌ای به سر می‌بریم که اختلاف بین نسل‌ها باعث شده مقوله مذهب به یکی از موجبات این اختلاف تبدیل شود. نسل های قبلی ما نسل های مذهبی بودند؛ افرادی مومن متدین و مناسک گرا. ولی نسل های جدید اینگونه نیستند و در مواجهه با موج مدرنیته افرادی شکل گرفته اند که به اعتقادات نسل های گذشته پایبند نیستند که این موضوع باعث پیدایش اختلافاتی اساسی در خانواده‌ها می‌شود که شواهد آن را در جامعه بسیار می بینیم.
این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث با تاکید بر لزوم داشتن یک الگو برای مواجهه با چنین شرایطی گفت: بسیار خوب است که ما یک الگو در این زمینه داشته باشیم تا ببینیم که بزرگان دین ما در این مواقع چه کار می‌کنند. این کتاب تقریباً این فضا را در اختیار ما قرار می‌دهد و این موضوع را از دل تاریخ بیرون کشیده و به ما یادآور شده که آن زندگی آرمانی که ما فکر می‌کنیم پیامبر و ائمه داشتند اینگونه نبوده و در خانواده‌های آنها نیز مشکلات بسیار زیادی وجود داشته. این کتاب به ما توضیح می دهد که پیامبر با آن روح لطیف و بزرگ خود چطور این گونه مسائل را مدیریت کردند تا به جایی برسد که ابوالعاص همسر زینب در سال ششم هجری به مدینه می آید، سپس به مکه باز می‌گردد و اعلام می کند که من می‌خواهم مسلمان شوم.
کتاب «مشرکی در خانواده پیامبر» اثری کم حجم در حدود ۱۴۰ صفحه است و می توان خیلی سریع آن را در عرض کمتر از ۳ ساعت مطالعه کرد. امیدوارم یکی از نویسندگان زبردست کشور ما این موضوع را دستمایه یک رمان و داستان بسیار خوب با سطح ادبی بالا قرار دهد تا ارزش‌های نهفته در این ماجرا بیش از پیش نمایان شود.
طاهر کریم زاده؛ «همیشه بهار: اخلاق و سبک زندگی اسلامی»
در ادامه طاهره کریم زاده دکترای مبانی نظریه اسلام و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان شرقی به معرفی کتاب «همیشه بهار: اخلاق و سبک زندگی اسلامی» پرداخت و گفت: به طور کلی اصطلاح «سبک زندگی» سابقه زیادی ندارد، اما اثراتی که سبک زندگی افراد در جامعه و فرهنگ جامعه می‌گذارند بسیار مهم است؛ تا جایی که خود مقام معظم رهبری از حدود ۹ سال پیش برای اولین بار موضوع سبک زندگی را در سخنرانی خود در میان جوانان خراسان‌جنوبی مطرح کردند. ایشان در آن سخنرانی ۲۰ مسئله مهم را در سبک زندگی را مطرح کردند که این موضوع یک تلنگر بود که شاید افرادی که در این عرصه فعال هستند مانند اساتید حوزه، دانشگاه، فعالین فرهنگی و مسئولین امر باید بیشتر کار کنند.
وی ادامه داد: از جمله کتاب هایی که در حوزه سبک زندگی بسیار پرفروش بوده و مورد توجه بسیار قرار گرفته کتاب «همیشه بهار» است. این کتاب نوشته حجت الاسلام دکتر احمد شریفی، عالم حوزه اخلاق و عرفان و عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی بوده و تا کنون نزدیک به ۵۰ هزار جلد فروش داشته است. از آنجا که جناب آقای دکتر شریفی با ادبیات دانشگاهی آشنا هستند، متن سلیس و روان کتاب هر خواننده‌ای را به شوق می‌آورد.
کریم زاده درباره بخش‌های مختلف این کتاب گفت: این کتاب در ۱۰ فصل تدوین شده که در انتهای هر فصل، خلاصه آن ارائه شده است. همچنین قسمتی نیز در پایان هر فصل وجود دارد با عنوان «مسائلی برای گفتگو و مباحثه» که در آن یک سری مسائل مطرح شده و جواب آن را به عهده مخاطب گذاشته تا او را برای یافتن پاسخ به چالش بکشد. همچنین در پایان هر فصل منابع بیشتری برای مطالعه در موضوعات مذکور معرفی شده است.
وی افزود: فصل اول این کتاب به «معناشناسی» و «آداب سبک زندگی»، فصل دوم به مباحث بنیادین مانند «توحید و سبک زندگی» و «انسان شناسی و سبک زندگی» و در فصل سوم به «سبک زندگی اسلامی در اوقات فراغت» می‌پردازد. از فصل سوم تا فصل دهم کتاب نویسنده وارد موارد مصداقی شده‌اند که این موضوع از محسنات این کتاب است؛ مسائل جذابی که برای جوانان امروز بسیار جذاب هستند.
فصل چهارم به «سبک زندگی اسلامی در شادی و نشاط» و توجه به شادی افراد متدین، فصل پنجم به «سبک زندگی اسلامی در روابط دختر و پسر»، فصل ششم به «سبک زندگی اسلامی در مهار غریزه جنسی» و راهکارهایی برای مدیریت و کنترل آن، فصل هفتم به «آداب و سبک زندگی اسلامی در علم آموزی»، فصل هشتم به «سبک زندگی اسلامی در ارتباط با دیگران» و معیارهای کلی معاشرت از دیدگاه سبک زندگی، فصل نهم به «سبک زندگی اسلامی در روابط خانوادگی» و در نهایت فصل دهم به «سبک زندگی اسلامی در کسب و کار» پرداخته شده است.
سید سید رحمت الله موسوی مقدم؛ «مفاتیح الحیات»
ادامه این نشست با معرفی کتاب «مفاتیح الحیات» از سوی سید رحمت الله موسوی مقدم از استان ایلام همراه بود که وی طی سخنانی گفت: این اثر نوشته جمعی از نویسندگان و محققان برجسته حوزه علمیه با نظارت و اشراف آیت الله جوادی آملی است که در واقع شهرت کتاب هم به نام آیت‌الله جوادی آملی بوده است. ایشان از فیلسوفان مفسران و متکلمان معاصر و استاد در حوزه اخلاق و عرفان و مسائل تربیتی هستند.
وی افزود: این کتاب فوق العاده کاربردی و کتابی حدیثی رفتاری است که به جلد دوم «مفاتیح الجنان» معروف است. کتاب مفاتیح الجنان کتابی در حوزه دعا و ذکر است و صرفاً شامل نقل روایات و ادعیه اسلامی می‌شود. اما کتاب «مفاتیح الحیات» کتابی است کاربردی که روایات، رفتارهای فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی و سیاسی را تحلیل کرده است. یکی دیگر از مؤلفه‌های اعتبار این کتاب این است که نویسندگان آن بیش از شش هزار حدیث را به‌صورت کاربردی در حوزه سبک زندگی اسلامی بررسی کرده‌اند.
موسوی مقدم درباره بخش‌های مختلف این کتاب گفت: «مفاتیح الحیات» با ذکر مصادیق و روایات متقن در ۵ فصل به ۵ محور اصلی و اساسی پرداخته است. فصل اول در خصوص «تعامل انسان با خود» است. انسان در فرهنگ و سبک زندگی اسلامی وظایفی نسبت به شخص خود دارد که باید آن را انجام دهد و در برخی از کتاب‌ها موضوعاتی چون حق چشم، گوش، زبان و سایر اعضا و جوارح بر انسان مطرح شده است.
وی افزود: فصل دوم به «تعامل انسان با همنوعان» می‌پردازد. انسان موجودی اجتماعی است و ما ناچاریم که بین مردم و همگام با آنها زندگی کنیم و حریم خصوصی مردم، حقوق مردم، آزادی‌های مردم و کرامت آنها را مراعات کنیم، در غیر این صورت زندگی خودمان را متزلزل و متشنج خواهیم کرد. فصل سوم نیز «تعامل مردم و نظام اسلامی» است. ما در نظامی زندگی می‌کنیم که خودمان مدعی هستیم که یک نظام الهی است و در رأس آن یک حکومت اسلامی انسان‌محور و با محوریت مردم سالاری دینی در حال اعمال قدرت و حاکمیت است. بر این اساس هم حکومت نسبت به مردمان وظیفه دارد و هم ما مردم وظایف و رسالتی نسبت به پایداری و صیانت از این نظام داریم که این کتاب به‌خوبی به این موضوع پرداخته است.
موسوی مقدم درباره چهارمین موضوع محوری این کتاب نیز گفت: موضوع و محور چهارم «تعامل انسان با حیوانات» است. حیوانات بخش مهم و قابل توجهی از حیات هستند متأسفانه انسان مدرن طوری به زندگی و جهان نگاه می‌کنند که گویی تمام جهان، زمان و مکان متعلق به اوست. گاهی ما دانسته و ندانسته عرصه زندگی را بر حیوانات تنگ می‌کنیم و به حقوق و حریم آنها تجاوز می‌کنیم. متأسفانه در دوران اخیر و دوران معاصر به لحاظ کمرنگ‌شدن اخلاقیات و تربیت الهی تجاوز به حقوق حیوانات و محیط زیست از سوی انسان مدرن بیشتر دیده می‌شود.
وی ادامه داد: محور آخر نیز «تعامل انسان با محیط زیست» است. اتفاقاتی که امروز در حوزه صنعت، تکنولوژی مخصوصاً در حوزه انرژی‌های هسته‌ای در کشورهای پیشرفته و صاحب قدرت هسته‌ای رخ می‌دهد، مشکلات محیط زیستی را تشدید کرده است. حتی بسیاری از متفکران هشدار می‌دهند که اگر این روند ادامه پیدا کند و تکنولوژی مدرن در قبال طبیعت همین‌گونه پیش برود، در آینده ای نه چندان دور زمین غیر قابل سکونت و غیرقابل تحمل برای انسان خواهد شد. لذا باید حقوق طبیعت، گیاهان و درختان و حیوانات توسط انسان دیده و رعایت شود.
موسوی مقدم تصریح کرد: کتاب «مفاتیح الحیات» در واقع بنیانی است برای بنیان گذاری یک تمدن متدینانه، برای زندگی الهی انسان که شامل سه بخش «جهان دانی»، «جهان داری» و «جهان آرایی» است. این کتاب ۷۷۶ صفحه‌ای تا کنون به زبان‌های عربی، اردو، ترکمنی، ترکی، انگلیسی، روسی، فرانسوی، پشتو، میانماری، تایی و اندونزیایی ترجمه و برای ۲۸۰ بار تجدید چاپ شده است و همچنان درخواست و تقاضا برای خرید و چاپ مجدد این کتاب وجود دارد.
وحید حُسنی؛ «واو»
در ادامه این مراسم وحید حُسنی، نویسنده، فیلمنامه‌نویس مدرس داستان‌نویسی از استان یزد به معرفی کتاب «واو» زندگینامه شیخ غلامرضا فقیه خراسانی، پرداخت و گفت: از آنجا که بنده نویسنده هستم، علاقه دارم که از زبان ادبیات و داستان به موضوع «سبک زندگی» بپردازم و به این دلیل کتاب «واو» را انتخاب کردم. این اثر که به کتاب «تندیس پارسایی» نیز معروف است، در چهلمین سالگرد ارتحال ایشان در سال ۱۳۷۸ چاپ و منتشر شد.
وی با خوانش بخش‌هایی از رمان «واو» نوشته اسماعیل واقفی، گفت: این اثر رمانی است در حوزه سبک زندگی که یک برش تاریخی از استان یزد قدیم را ارائه می دهد؛ چرا که یزد یکی از شهرهایی است که سبک زندگی ایرانی- اسلامی خود را حفظ کرده برای احیا و زنده کردن این سبک زندگی و زحماتی که بزرگان در طول اعصار و قرون برای آن کشیده‌اند، تلاش کرده است. این رمان یکی از آثاری است که در پاسداشت این تلاش تولید و منتشر شده است.
حُسنی ادامه داد: در سال‌های بین ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۵ یعنی ابتدای ورود صنعت به ایران و ابتدای مدرنیته، تضادهای تفکر غربی و ایرانی در این کتاب نشان داده می‌شود. این کتاب نشان می‌دهد که تفکر صنعتی به خوبی در کشور ورود پیدا می‌کند و مورد استقبال قرار می‌گیرد، اما از طرفی غربگرایان و افرادی که می‌خواهند غرب‌گرایی را ترویج کنند، به بهانه صنعتی شدن و مدرنیته و پیشرفت با آموزه‌های سبک زندگی ایرانی و اسلامی مخالفت می‌کنند و قصد تخریب آن را داشتند.
حجت الاسلام و المسلمین محمد محمدی؛ «سبک زندگی اسلامی»
حجت الاسلام و المسلمین محمد محمدی استان همدان عضو هیئت علمی دانشگاه ابوعلی سینا از استان همدان در ادامه این مراسم به معرفی کتاب «سبک زندگی اسلامی: جلوه اختصاصی در سبک زندگی ایرانی اسلامی» که توسط موسسه قدر ولایت تدوین و منتشر شده پرداخت و گفت: این کتاب سه فصل دارد که این فصول درباره موضوعات مختلفی در حوزه «نقش زبان فارسی به عنوان بخشی از سبک زندگی اسلامی ایرانی» است. بخش مهمی از سبک زندگی ما به سبک گفتار ما باز می‌گردد و در واقع فردی که بر اساس یک سری از قواعد و ضابطه‌های اسلامی صحبت کند بخشی از سبک زندگی اسلامی را اجرا می کند.
وی افزود: پس از موضوع صحبت کردن، موضوع نگارش کتاب ها، تألیفات و روزنامه‌ها نیز بخشی از مسائل زبانی سبک زندگی را در بر می‌گیرند؛ پس وقتی ما درباره سبک زندگی اسلامی می‌خواهیم صحبت کنیم و به سراغ زبان می‌رویم، یعنی بخش وسیعی از زندگی را تحت پوشش قرار داده‌ایم. زبان فارسی اهمیت ویژه‌ای برای ما دارد، به طوری که اسلام و معارف اسلامی و فرآورده‌های دینی و اعتقادی جامعه ما وابسته به این زبان هستند. یعنی زبان فارسی حامل و ناقل این معارف است و به همین خاطر از زبان فارسی به عنوان زبان مقدس تعبیر می‌کنیم.
محمدی یادآور شد: امروزه بسیاری از معارف اسلامی به وسیله فارسی‌زبانان در طول قرون متمادی به جهانیان عرضه شده و امروز کتاب‌های بسیاری در زمینه‌های دینی و اسلامی توسط فارسی زبانان نگاشته شده است. همچنین سخنرانی‌های بسیاری در تبیین معارف دینی با این زبان انجام گرفته که زبان فارسی را در جایگاه رفیعی قرار داده است. ما باید از این زمان مراقبت کنیم تا دشمنان ما این زبان را تحت شعاع و تحت تاثیر خود قرار ندهند.
وی در ادامه درباره بخش‌های مختلف این کتاب گفت: فصل اول و دوم این کتاب به تحلیل بیانات رهبر کبیر و فقید انقلاب حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه و فصل سوم هم به بیانات و تحلیل فرمایشات رهبر معظم انقلاب از آیت‌الله خامنه‌ای می‌پردازد که در این فصول به لزوم اهمیت و توجه به زبان فارسی و پرهیز از تفاخر به زبان‌های بیگانه تاکید شده است. بر این اساس سبک زندگی ایرانی- اسلامی ما وابسته به زبان فارسی است و اگر از زبان فارسی به خوبی استفاده کنیم به آن نقطه مد نظر رهبر معظم انقلاب اسلامی و امام راحل دست می‌یابیم.
نرگس انصاری؛ «سبک زندگی زنان»
در ادامه این مراسم نیز نرگس انصاری، عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی به معرفی کتاب «سبک زندگی زنان» پرداخت و گفت: این کتاب پیش از اینکه یک کتاب تألیفی باشد، یک کتاب تدوینی است که آقای امیرحسین بانکی پور و چند تن از دانشجویان و همکاران ایشان، مجموعه‌ای از بیانات مقام معظم رهبری در مورد «سبک زندگی زنان» را که به مناسبت‌های مختلف در نشست‌ها، محافل عمومی و خصوصی در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۹۲ مطرح شده، تدوین و منتشر کرده‌اند.
وی افزود: تهیه کنندگان این اثر در مقدمه کتاب به این موضوع اشاره کرده‌اند که این اثر منتخبی از بیانات مقام معظم رهبری است که این بیانات به صورت مفصل در یک مجموعه ۵ جلدی به عنوان «نقش و رسالت زن» تدوین و ارائه شده است و که کسانی که علاقمند به این حوزه باشند می‌توانند با مراجعه به این مجموعه اطلاعات جامع تری در این حوزه بدست بیاورند. اما افرادی که می‌خواهند با منظومه فکری مقام معظم رهبری در حوزه زنان آشنا شوند، می توانند از این کتاب استفاده کنند.
انصاری درباره بخش‌های مختلف این کتاب نیز گفت: این کتاب در پنج بخش تدوین شده که ۲ بخش توسط آقای بانکی‌پور تدوین شده و سه بخش شامل بیانات رهبری بدون هیچ دخل و تصرفی تنها دسته بندی شده و در موضوعات مختلف آورده شده است. در بخش اول خطوط کلی سبک زندگی زنان در سه حوزه فردی، خانوادگی و اجتماعی آورده شده؛ در فصل دوم بطور مجزا «سبک زندگی فردی و خانوادگی»، فصل سوم «سبک زندگی اجتماعی» شامل صحبت‌ها و بیانات مقام معظم رهبری آورده شده است.
وی در ادامه با خوانش بخش‌هایی از این کتاب گفت: همچنین در بخش آخر این کتاب که برگرفته از یک پایان نامه کارشناسی ارشد است، صحبت‌های مقام معظم رهبری را به تناوب سال ها، هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی در نمودارهایی تحلیل کرده‌اند.
سید عبدالله جلیل حسینی؛ «انسان ۲۵۰ ساله»
ادامه این نشست با سخنان سید عبدالله جلیل حسینی، مدرس مدرسه علمیه امام خمینی (ره) از استان بوشهر همراه بود که وی در معرفی کتاب «انسان ۲۵۰ ساله» گفت: اگر بخواهیم برای بحث سبک زندگی یک صورت‌بندی انجام دهیم، می‌توان از آن به عنوان رو بنای تمدن اسلامی یاد کرد؛ موضوعی که مقام معظم رهبری نیز در بیانات مختلفی به آن اشاره داشته‌اند و مجموع آنها در کتاب «انسان ۲۵۰ ساله» تدوین و ارائه شده است.
وی افزود: وقتی که ما از سبک زندگی صحبت می‌کنیم یک زیربنای فکری در این باره وجود دارد که کتاب «انسان ۲۵۰ ساله» یکی از کتاب‌هایی است که در این زیربنای فکری سهم بسزایی دارد. ما به عنوان افرادی که می‌خواهیم تمدن اسلامی را ایجاد و تقویت کنیم باید با سیره، سبک و روش زندگی اهل بیت علیه السلام آشنا شویم. آنچه با خواندن این کتاب محقق می‌شود و به ما خط دهی می‌کند و فکر ما را نسبت به حرکت رو به جلوی اهل بیت اصلاح می‌کند، این است که اهل بیت به صورت یک انسان واحد با یک رویکرد و نگرش واحد، اما به جهت اقتضائات زمانی شرایط اجتماعی و سیاسی با عملکردهایی متفاوت پیش رفته اند.
جلیل حسینی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری درباره اهمیت سبک زندگی اسلامی گفت: رهبری می‌فرمایند یکی از اهداف زندگی روبه جلو این است که سبک زندگی و رفتار اجتماعی و شیوه زیستن چگونه می‌خواهد باشد. یعنی اگر ما می‌خواهیم یک جامعه مسلمان داشته باشیم، باید مبانی فکری اسلامی، قرآن‌کریم و سنت اهل بیت را درست بفهمیم و آن را درست بفهمانیم. این کتاب می تواند نگاه ما را به سبک زندگی و سیره زندگی اهل بیت تغییر دهد.
صفرعلی احدی؛ «مفاتیح الحیات»
صفرعلی احدی از استان گیلان نیز به عنوان آخرین سخنران، به معرفی کتاب «مفاتیح الحیات» پرداخت و گفت: حضرت علامه جوادی آملی کتابی دارند به عنوان «مفاتیح الحیات» که از یک مقدمه و پنج بخش تشکیل شده است. ایشان در مقدمه کتاب اشاره کرده که اگر قرار است انسان به یک مال خوب برسد و محصول خوب دریافت کند، حتماً باید به مزرعه خود توجه کند. در عنوان این کتاب واژه «مفاتیح» به معنی کلید هایی است که برای گشایش در «حیات» یعنی زندگی، برای رسیدن به یک سبک زندگی مشخص لازم است.
وی درباره بخش‌های مختلف این کتاب توضیح داد: بخش اول این کتاب به «تعامل انسان با خود» اختصاص دارد. اینکه انسان چه اعمالی را در این دنیا باید انجام دهد تا به آن تعامل موثر برسد. در بخش دوم این کتاب «تعامل انسان با همنوعان» مطرح شده که انسان باید چه نوع تعامل را با همنوعان خود داشته باشد و در بخش سوم این نیز «تعامل انسان با نظام اسلامی» مطرح شده است؛ اینکه اگر انسان در تعامل با خود و همنوعانش خوب باشد، اما با نظام اسلامی خود تعامل خوبی نداشته باشد، به سعادت نخواهد رسید.
احدی ادامه داد: بخش چهارم این کتاب به «تعامل انسان با حیوانات» اشاره دارد که در این بخش گفته شده انسان علاوه بر تعامل با خود، همنوعان، و نظامی هستی چه تعاملی باید با جانوران پیرامونی خود داشته باشد. بخش پنجم نیز «تعامل انسان با محیط زیست» است که بر توجه به محیط پیرامون تاکید دارد.