بنده‌ی پیر خراباتم که لطفش دائم است                 ورنه لطف شیخ و زاهد گاه هست و گاه نیست

(روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان)

إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً * إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً * وَ إِذا مَسَّهُ الْخَیرُ مَنُوعاً (معارج:۱۹-۲۱) 
به یقین انسان حریص و کم‌طاقت آفریده شده، هنگامی‌که بدی به او رسد بی‌تابی می‌کند و هنگامی که خیر و خوشی [و مال و رفاهی] به او رسد، بسیار بخیل و بازدارنده است.

توضیح:

مرحوم آیت‌الله حائری شیرازی در خصوص این آیات می‌فرمایند: وضع مؤمن مانند چشمه و چاه است و وضع غیرمؤمن مانند حوض. قرآن می‌فرماید: «إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً» این آیه در واقع وضع غیرمؤمن را ترسیم می‌کند، که اگر کمی از رفاهش، از آسایشش و از امکاناتش کم بشود، جَزَع‌وفَزَع می‌کند؛ یعنی مانند حوض است، سریع نشان می‌دهد که چیزی از آن کسر شده و بعد می‌فرماید: «وَ إِذا مَسَّهُ الْخَیرُ مَنُوعاً»، یعنی چون به امکاناتش چیزی اضافه شود سرریز می‌کند، سربرمی‌آورد و هر چه کنارش هست را از بین می‌برد و خیرش را منع می‌کند. اما مؤمن برخلاف این است. او مانند چاه و چشمه است. سنگین و آرام به راه خود ادامه می‌دهد. چیزی به آن بیفزایی سرریز نمی‌کند و چیزی از آن کسر کنی و برداری احساس خلأ نمی‌کند. دلیلش این است که چاه، به منبع عظیمی اتصال دارد که این کاستی‌ها و فزونی‌ها در آن منبع بی‌تأثیر است؛ برخلاف حوض که به منبعی متصّل نیست. (تحجّرگرایی: ص۸۲و۸۳)

حدیث:
امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام: به‌راستی که بخل، ترس و حرص خوی‌های زشت پراکنده‌ای هستند که همگی در بدگمانیِ به خدا ریشه دارند. (نهج البلاغه (سید رضی): فرازی از نامه ۵۳)