به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نشست اعلام فراخوان «دومین جایزه ملی خدمات کتابخانه‌های عمومی: خدمات برای کسب‌وکارهای کوچک» ۲۳ آبان ماه با حضور سجاد محمدیان، مدیرکل آموزش و پژوهش نهاد، منصور کوهی رستمی، رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران، محسن جبارنژاد، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان کهگیلویه و بویراحمد و دبیر اجرایی جایزه و همچنین با حضور سیدباقر میرعبداللهی، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد از طریق ارتباط مجازی، به میزبانی اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان کهگیلویه و بویراحمد برگزار شد.
پیشگامیِ نهاد در انجام پژوهش‌های نیازمحور
سیدباقر میرعبد اللهی، که به نمایندگی از نهاد کتابخانه‌ها و به دعوت فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری (ایفلا) برای حضور در کارگاه منطقه‌ای ایفلا با عنوان «به سوی کتابخانه پایدار در آسیا-اقیانوسیه» در بانکوکِ تایلند به‌سر می‌برد، در ارتباطی تصویری ضمن تقدیر از برگزارکنندگان این نشست گفت: برگزاری موفق همایش جایزه ملی خدمات کتابخانه‌های عمومی در سال گذشته در شیراز، در کنار اینکه زمینه معرفی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و ارائه طرح علمی بحث خدمات کتابخانه‌ای بود، یک نکته بسیار حائز اهمیت را به ما شناساند؛ نکته‌ای که همواره مورد تأکید دبیرکل نهاد و بنیاد فعالیتِ معاونت برنامه‌ریزی در دوره جدید بوده است و آن این که برگزاری این نوع همایش‌ها تنها در صورتی موجه است که به ارتباط معنادارِ میان حوزه عمومی و پژوهش بیندیشد. حوزه عمومی نیز در نظر ما فقط آن چیزی نیست که صرفاً از راه هماهنگی با سیاست‌های تغییرپذیرِ روزمره و برخورداری‌های مالی قابل حصول باشد، بلکه روشی است که منبعث و منتج به ایده‌های خلاقانه و مردم‌محور است.
معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد افزود: «کسب و کارهای کوچک» که موضوع این جایزه است، بیشترین ارتباط را با فضای همایش سال گذشته شیراز دارد و ادامه خط سیری است که ماهیت آن توجه به نیازهای واقعیِ اجتماعی است. ضمن اینکه ما در ارائه این موضوع، به نسبت کتابخانه‌ایِ آن با فعالیت‌های کتابداران نیز توجه کرده‌ایم. همچنین این موضوع از نظر نسبت میان تنگناهای اقتصادی و مردم ـ به عنوان مخاطبان کتابخانه‌های عمومی ـ نیز قابل توجه است و از این حیث نیز نسبت تام و تمامی با حوزه عمومی برقرار می‌کند.
وی تصریح کرد: این جایزه، مانند خود همایش که تنها یک همایش نیست، تنها یک جایزه نیست و به جای اینکه صرفاً تقدیر از برندگان باشد ماهیت معرفی نهاد را دارد و در خدمت محتوای کلی خود همایش است. خوشبختانه با تلاش همکاران ما در اداره کل پژوهش و معاونت‌های دیگر، نهاد کتابخانه‌ها در حوزه پژوهش پیشگام و پیش‌قراول در فضای کلی فرهنگی کشور در میان نهادهای کتابخانه‌محور است و در بین سازمان‌هایی که مدعی دعوت مردم به کتابخوانی و دانایی هستند، حتماً دست برتر را دارد و به جرأت می‌توان گفت که نهاد کتابخانه‌ها، دست‌کم در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی، جور دانشگاه و نهادهایی که متصدی پژوهش در این حوزه هستند را نیز می‌کشد.
میرعبد اللهی با اشاره به جایگاه کتابداران در این همایش گفت: توجه این همایش و برنامه‌ها به عنصر اصلی کتابخانه‌داری یعنی کتابداران است که عینی‌ترین و واقعی‌ترین مواجهه را با مردم دارند. در این جا منظور ما از کتابداری، اشاره به روحیه کارمندمآبانه مرسوم نیست. خوشبختانه میان رشته تحصیلی کتابداران ما و کارشان در کتابخانه بیشترین ارتباط هست و حتماً چشم امید ما به آنهاست که با استفاده از محصول چنین همایش‌هایی، از همدلی و همگامی آنها بیشتر بهره مند شویم.
ضرورت توجه به کارآفرینی و توسعه کسب و کارهای کوچک
منصور کوهی رستمی، رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران، در ادامه این نشست به ارائه مطلبی با عنوان «کتابخانه‌های عمومی و کسب و کارهای کوچک؛ مدل ها و خدمات» پرداخت و گفت: در سال ۱۹۳۴ آقای جوزف آلویس شومپیتر (Joseph Alois Schumpeter) نظریه‌ای در حوزه اقتصادی را به عنوان «توسعه اقتصادی» مطرح می‌کند که در آن بر نقش کارآفرین به عنوان عامل اصلی توسعه اقتصادی کشور تأکید می‌کند. از دهه ۱۹۸۰ صاحبان مشاغل کوچک و کارآفرینان به عنوان محرک‌های رشد اقتصادی شناخته شدند و هم کارشناسان و هم مقامات دولتی، تقویت کارآفرینی را به عنوان مکانیسم مناسبی برای رویارویی با تأثیرات بحران اقتصادی انتخاب کردند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران افزود: کسب و کارهای کوچک جدید، علاوه بر ایفای نقش حیاتی در افزایش رقابت بخش‌های نوظهور، برای رشد و نوآوری‌های اقتصادی نیز حیاتی هستند. همچنین یکی از ثمرات ویژه کسب و کارهای کوچک این است که باعث گردش پول در جوامع محلی و رشد اقتصادی و کاهش فقر اطلاعاتی و اقتصادی می‌شوند.
وی با اشاره به آماری از بانک جهانی در سال ۲۰۲۲ درباره کسب و کارهای کوچک گفت: بیش از ۹۰ درصد از شرکت‌های جهانی را کسب و کارهای کوچک تشکیل می‌دهند. کسب و کارهای کوچک در کشورهای مختلف معنای متفاوتی دارند. در کشور ما کسب و کارهای کوچک شامل کسب و کارهایی هستند که کمتر از ۵۰ نفر در آن فعالیت می کنند. کسب و کارهای کوچک در سال پیش از ۱.۶ میلیون شغل جدید ایجاد می‌کنند و حدود ۵۰ درصد از کسب و کارهای کوچک در خانه اتفاق می‌افتند. مهم‌ترین دلیل انتخاب کسب و کارهای کوچک توسط مردم این است که می‌توانند رئیس خود باشند. حوزه صنعت خدمات، مهم‌ترین مالکان حوزه کسب و کارهای کوچک هستند.
رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران در بخش دیگری از سخنان خود به نقش کتابخانه‌های عمومی در کسب و کارهای کوچک پرداخت و گفت: بسیاری از ادبیات کتابخانه‌های کنونی، به نقش سازگاری با زمان‌های متغیر در ماندگاری کتابخانه‌ها اشاره می‌کنند. آیا انجام این کار برای ما ممکن است؟ در پاسخ باید بگویم که یکی از راه‌های مرتیط ماندن کتابخانه‌ها با نیازهای متغیر زمانه، رسیدگی به نیازهای جویندگان کار، خانواده‌های کارگر و متقاضیان کسب و کارهای کوچک است.
راه‌های اثرگذاری کتابخانه‌ها در کسب و کارهای کوچک و کارآفرینی
وی تأکید کرد: تغییرات اقتصادی و دگرگونیِ در اطلاعات داده ها و فناوری، چالش‌ها و امکاناتی را برای کتابخانه‌ها ایجاد می‌کند و قطعاً کتابداران مبتکر می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و از کتابخانه به عنوان عامل پیوند میان کسب و کارهای کوچک و کتابخانه‌های عمومی استفاده کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران با اشاره به تجربیات جهانی در این حوزه، مدل مرکز اطلاعات کسب و کار گرامپیان، مدل خدمات اطلاعات کسب و کار اسکاتلند، مدل مرکز پشتیبان، مدل خدمات اطلاعات کسب و کار کتابخانه بریتانیا و مدل کتابخانه عمومی علوم صنعت و تجارت نیویورک را به عنوان مدل‌های مراکز اطلاعات کسب و کار در دنیا عنوان کرد و گفت: این مدل‌ها نشان‌دهنده وجود رویکردهای متفاوت برای ارائه اطلاعات است. با این حال قطعاً هیچ یک از این مدل‌ها به اندازه‌ای جامع و کامل نیست که بتوانیم آن را در کشور خودمان اجرا کنیم.
وی در این باره توضیح داد: به دلیل شکاف فناوری، سطوح مختلف رشد اقتصادی، ساختارهای ضعیف، رویکردها و سیستم‌های مختلف در ارائه منابع اطلاعاتیِ تجاری و خدمات در ایران و همچنین ماهیت ناهمگون کسب و کارهای کوچک، کشور ما نیازمند رویکردی متفاوت است. ساختاری جامع و بومی و سیستم‌هایی که بر اساس نیازهای اطلاعاتیِ کسب و کار طراحی شوند می‌توانند ما را به این مقصود برسانند. کتابخانه‌ها می‌توانند از چهار شیوه «تبلیغ کسب و کارهای کوچک در فضای مجازی»، «ایجاد تفاوت با ارائه داده‌های مرتبط با کسب و کارهای کوچک»، «همکاری با کارشناسان تجاری» و «تنظیم‌کردن محتوای کتابخانه‌ها متناسب با صنایع محلی» تأثیرگذار باشند.
راه‌های شرکت در دومین جایزه ملی خدمات کتابخانه‌های عمومی
در ادامه این مراسم محسن جبارنژاد، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی کهگیلویه و بویراحمد و دبیر اجرایی دومین جایزه ملی خدمات کتابخانه‌های عمومی، با اشاره به برگزاری اولین دوره جایزه ملی خدمات کتابخانه‌های عمومی در سال گذشته گفت: این جایزه با همکاری مشترک نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران ویژه کتابداران و پژوهشگران، استادان و نظریه‌پردازان برگزار شد. هدف اولیه این مسابقه ـ به عنوان بخش جنبی همایش ـ علاوه بر تأکید بر عنوان همایش (یعنی جایگاه طراحی خدمت)، تشویق علاقه‌مندان به حل چالش‌ها و نیازهای کتابداران کتابخانه‌های عمومی بود. در ادامه این روند، سال آینده نیز دومین همایش بین‌المللی طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی را خواهیم داشت که، به سیاق همایش نخست، با بخش‌های جنبی برگزار خواهد شد.
جبارنژاد در ادامه به تشریح بخش‌هایی از فراخوان «دومین جایزه ملی خدمات کتابخانه‌های عمومی: خدمات برای کسب‌وکارهای کوچک» پرداخت و موضوعات جایزه را به این ترتیب اعلام کرد:
۱ . انجام خدمات آموزش‌محور برای راه اندازی، حمایت، ترویج و اطلاع‌رسانی کسب و کار از جمله ایجاد کارگاه‌های آموزشی مرتبط با کارآفرینی؛ آموزش تفکر انتقادی و تصمیم‌گیری؛ خلاقیت بزرگسالان؛ دوره های بازاریابی و نگارش رزومه؛
۲. ایجاد کسب و کار با اشتراک‌گذاری فضا و تجهیزات موجود در کتابخانه‌ها یا ایجاد فضای جدید جهت کسب و کار با مدیریت فضای کتابخانه؛
۳. حمایت‌های آموزشی و انگیزشی از کارآفرینان در جهت ایجاد کسب و کار ازجمله برگزاری مسابقات کارآفرینی، کنفرانس‌های انگیزشی برای راه اندازی کسب و کار و اجرای فعالیت‌های مرتبط با ایده‌های کارآفرینی.
علاقه‌مندان به شرکت در این جایزه می‌توانند از ۱ اردیبهشت تا ۱خرداد ۱۴۰۲ شرحی ۵۰۰ کلمه‌ای از فعالیت‌های انجام‌شده در دو سال اخیر شامل: مکان، زمان، خدمت‌گیرندگان (ذینفعان اجرای طرح) و توصیفی از طرح همراه با سندی که بتواند انجام و اجرای طرح وی را اثبات کند برای دبیرخانه جشنواره از طریق وب‌سایت انجمن (به نشانی www.ipla.ir) ارسال کنند. اسناد می‌تواند شامل موارد ذیل باشد:
• نامه‌های اداری سازمان مربوطه یا سازمان‌ها و مراجع قانونی؛
• فیلم ارائه خدمت (علاقه‌مندان می‌توانند فیلم حداکثر۵ دقیقه‌ای مربوط به خدمت ارائه شده را در آپارات بارگذاری نموده و پیوند آن را برای دبیرخانه ارسال کنند)؛
• تصویر یا تصاویر مرتبط با ارائه خدمت و اجرای طرح؛
• پیوند گزارش‌های خبری منتشر شده از خدمت؛
• تصویر گواهی یا تقدیرنامه از سازمان‌ها و ادارات با موضوع انجام خدمت؛
• هر گونه سند مکتوب مبنی بر رضایت کاربران از خدمت.
اختتامیه این جایزه که با داوری دکتر منصور کوهی رستمی، رئیس هیئت مدیره انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، مینا مهرنوش، مدیرعامل چندین شتاب‌دهنده و مرکز استعدادیابی و خلاقیت کسب و کار و فرزانه افتخاری، استادیار دانشگاه تهران و فعال در زمینه تفکر طراحی و برند سازی است در مهرماه ۱۴۰۱ برگزار خواهد شد.