به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور به نقل از ایبنا، میدان هفت تیر تهران، با همکاری شهرداری منطقه۶ و اداره کل کتابخانه‌های استان تهران، یکشنبه(۲۲ آبان‌ماه) رنگ و بوی کتاب گرفته بود. مسافرانی که روز گذشته از خروجی خیابان قائم مقام مترو هفت تیر بیرون می‌آمدند؛ بعد از بالا آمدن از پله‌های مترو در کنارگذر این خیابان، ابتدا زمین چمنی با مجسمه‌های نمادین را می‌بینند که این مجسمه‌ها با پرچم سه رنگ ایران، مزین شده، نمادی که تو را به یاد جام جهانی می‌اندازد و کمی دورتر، توپ جام جهانی خودنمایی می‌کند که گویا شب‌ها روشن می‌شود. اما قسمت دیگر میدان هفت تیر حال و هوای فرهنگی و تابی دارد. بخشی که سه کتابخانه سیار «یار مهربان» دوش به دوش یکدیگر، L مانند کنار یگدیگر پارک کرده‌اند و روبه‌روی آن‌ها تعدادی میز و صندلی با رنگ‌های آبی و نارنجی چیده شده‌اند.
سکانس اول؛ ایستگاه بنرهای تبلیغاتی است
روبه‌روی کتابخانه‌های سیار «یار مهربان» در آن طرف پیاده‌رو، بنرهایی با محتوای معرفی کتابخانه‌های عمومی استان و شهر تهران، معرفی خدمت عضویت رایگان و پیک کتاب، همچنین اسامی کتابخانه‌های استان و شهر تهران وجود دارد؛ بنرهایی که در یک خط، تمام‌قد ایستاده‌اند. به‌عنوان مثال؛ بنر کاروان کتابخوانی و پوستر هفته کتاب به رهگذران یادآوری می‌کند که در هفته کتاب قرار داریم؛ همچنین استندهایی از آثار برگزیده چهارمین دوسالانه بین‌المللی «کارتون‌کتاب» در صف انتظار بنرها برای بازدید هستند.
معرفی طرح کتابخوان ماه، مروری بر خدمات کتابخانه‌های عمومی استان تهران و دسترسی آن‌ها به پایگاه‌های اطلاعاتی علمی، محتواهای بنرهای دیگری هستند که در امتداد همان خط به رهگذران اطلاعات تصویری می‌دهند.
عروسکی که فرزند خانم و آقای کتابدار است
عروسک فرزند خانم و آقای کتابدار نیز در محوطه میدان هفت‌تیر و در کنار کتابخانه‌های سیار مشغول قدم زدن است. او فرزند خانم و آقای کتابدار انیمیشن کتابخانه‌ای معروف است که با همکاری نهاد کتابخانه‌های عمومی از رسانه ملی در حال پخش است. او بسیار کتابشناس و کتابخوان است.
سکانس دوم؛ روایتی از حضور کودکان و بزرگسالان علاقه‌مند
امیرعلی، ثلین و پرهام کودکانی بودند که با مادران و مادربزرگشان به محل استقرار کتابخانه‌های استان تهران آمده بود . مادر امیر علی ۵ ساله که خودش عضو کتابخانه مترو ولیعصر بود اما نمی‌دانست علت این گردهمایی چیست؛ می‌گوید: «اگر در کنار این کتابخانه‌های سیار و فعالیت مناسبتی، یک کادرستی و هدیه به بچه‌ها بدهند؛ آن‌ها بیشتر جذب این محیط‌ها می‌شوند.»
مادربزرگ ثلین شرقی ۴ ساله که خودش دیپلم حسابداری دارد و خانه‌اش در همین نزدیکی است، نیز می‌گوید:« نوه من علاقه خاصی به کتاب دارد و مادرش به دلیل تسلط بر زبان انگلیسی کتاب‌های ترجمه شده خوبی برایش تهیه می‌کند. او می‌آفزاید:« این فرصت‌ها برای کتابخوانی کودکان غنیمت است.»
یک خانم بازنشسته که کارشناس رادیولوژی است؛ ضمن بازید از میزهای محوطه و کتاب‌هایی که بر روی آن‌ها به نمایش گذاشته شده؛ مشتاقانه از مسئولان کاروان کتابخوانی سوالاتی را می‌پرسد و کتاب‌های روی میزها را رصد می‌کند. او که راغب نیست، نامش را بگوید؛ از علاقه اش به کتاب و عضویت در کتابخانه دانشگاه تهران می‌گوید و کتاب‌های روی میزها را به دقت نگاه می‌کند. او معتقد است: «برگزاری این محیط ها برای علاقه‌مندشدن کودکان به کتاب روش بسیار جذابی است.»
در محوطه‌ای که کاروان کتابخوانی استان تهران مستقر بودند؛ میز و صندلی‌هایی برای نشستن کودکان و نقاشی آن‌ها گذاشته شده بود و روی این میزها تعدادی از آثار پرمخاطب کتابخانه‌های عمومی به نمایش گذاشته شده بود تا به مخاطبان و رهگذران یادآوری کنند، کتابخانه‌های عمومی به‌روز هستند و آن‌ها می‌توانند کتاب‌های پرمخاطب خود را در کتابخانه‌های عمومی نیز بیابند.
فاطمه محمدی، عضو فعال کتابخانه مرکزی پارک شهر است؛ فردی که ۱۸ سال است عضو این کتابخانه است و امروز با قرار گرفتن در کنار میزهای کودکانه، کاروان کتابخوانی استان تهران را همراهی می‌کند. او با حضور در این کاروان کتابخوانی با عشق صورت کودکان را رنگ‌آمیزی می‌کند تا کودکان با انگیزه عضو کتابخانه شوند.
بر روی میزی که این عضو فعال کنارش نشسته بود و نقاشی صورت کودکان را انجام می‌دهد، تعدادی کتاب رنگ آمیزی و آثاری با نام پیک مهر با عنوان «نوشته‌های مرا تو هم بخوان» با رویکرد محافظت از روح و شخصیت انسان وجود داشت که او این کتاب‌ها را به کودکان و بزرگسالان مراجعه‌کننده، هدیه می‌داد.»
روایتی از میزهای کتاب و مجلات کاروان کتابخوانی هفت تیر
کتاب‌های کاروان کتابخوانی استان تهران که در محوطه میدان هفت تیر و بر روی میزهای کودکانه به نمایش گذاشته شده بود درسه میز و در بخش‌های حوزه تاریخ، مدیریت، کارآفرینی، رمان، اشتغال و طنز و مجلات و دائره المعارف‌ها و کتاب‌های مرجع به نمایش گذاشته شده بود.
در میز اول کتاب‌های مرجع، اطلس‌ها، دائره المعارف‌ها و لغت‌نامه‌های مورد استفاده کودکان و نوجوانان در کتابخانه‌های عمومی و کتاب‌هایی مانند «با تو آرومم» اعظم طیاری، «مطلقا تقریبا» ترجمه فریده خرمی، «الای افسون شده» ترجمه محبوبه نجف‌خانی یا کتاب «کتابخانه گفت‌و گوها همراه با ۱۵ داستان از جمال میرصادقی» که دارای بیشترین مخاطب در کتابخانه‌های عمومی بودند، به نمایش گذاشته شده بود.
به گفته محمدی عضو فعال کتابخانه مرکزی پارک شهر، شاید خیلی‌ها ندانند که در کتابخانه‌های عمومی علاوه بر کتاب، مجلات مخصوص خردسالان، نوجوانان و بزرگسالان نیز عرضه می‌شود. به همین دلیل میز دوم، تعدادی از مجلاتی که در کتابخانه‌های عمومی عرضه می‌شوند را معرفی می‌کرد؛ مجلاتی مانند «سروش نوجوان»، «مجله ماشین»، «کودک سالم» و «خانواده».
این کاروان کتاب حتی به فکر کتابخوانان حرفه ای نیز بوده است زیرا در میز سوم کتاب‌هایی مانند «تاریخ اسلام کمبریج» « کبریت کم خطر»، کتاب «ثروت‌آفرینی به زبان آدمیزاد» ( سرمایه گذاری در سهام) ترجمه گوهر فری زاده که تاکنون چند نوبت تجدید چاپ شده است. همچنین کتاب «آیلار» لیلا جوادی، داستان طنز «آبنبات هل دار» مهرداد صدقی و کتاب «انسان در جست و جوی خویشتن» با ترجمه سید مهدی ثریا را در معرض دید قرار داده بود.
کتاب‌ها و مجلاتی که هدفمند آورده شده بود
امید خدا، مسئول کتابخانه کودکان و نوجوانان هد هدسفید استان تهران که همراه کاروان کتابخوانی استان است ؛می‌گوید:«به مناسبت هفته کتاب یکسری از کتاب‌ها با مخاطب بزرگسال، نوجوان و همچنین مجلات مختلف را به نمایش گذاشتیم تا بتوانیم مخاطبان کودک، نوجوان و بزرگسال را همزمان جذب کنیم.»
او با اشاره به زمان ۱۰ صبح تا ۱۴ عصر که ساعت حضور کتابخانه‌های سیار استان تهران در میدان هفت تیر است؛ می‌افزاید:« ساعت۱۲ زمان تعطیلی مدارس است و برای آشنایی دانش آموزان با کتاب تصمیم گرفتیم اطلس‌ها، دائره المعارف‌ها و کتاب‌های مرجع مورد نیاز دانش آموزان را به نمایش بگذاریم تا آن‌ها هنگام ردشدن از این منطقه جذب این کتاب‌ها شوند.»
نقالی از قصه‌های شاهنامه و ضرورتی که باید دریابیم
قصه‌گویی و نقالی از داستان‌های شاهنامه نیز از دیگر برنامه‌های کاروان کتابخوانی استان تهران بود. الهه تاجیک، نقال خوان و کتابدار و مربی کانون پرورش فکری منطقه ۲۲ تهران که همراه با دو عضو فعال کتابخانه خود به نقالی در این مراسم مشغول بود.
او از ضرورت‌های شاهنامه خوانی و اشنایی کودکان با داستان‌های اساطیر و ادبیات کلاسیک برایمان می‌گوید و معتقد است:«امروز تعدادی از قصه‌های شاهنامه مانند اردشیر بابکان که علاقه داشت فرزندان ایران با ادب و فرهنگ ایرانی آشنا شوند را برای روایت آماده کرده‌ام. همچنین داستانی از امام رضا (ع) و از خان دوم رستم را هم امروز برای کودکان بازگو می‌کنم.»
او می‌افزاید:« هدف از قصه‌گویی و نقالی برای کودکان؛ آشنایی آنان با شخصیت‌های شاهنامه است. مثلا اکثریت کودکان داستان زال را می‌شناسند و با آن آشنایی دارند و از کلاس سوم ابتدایی به بعد داستان‌های شاهنامه را می‌توان در کتاب‌های دانش آموزان دید.»
اکنون حجم وسیعی از کتاب‌های حوزه شاهنامه‌خوانی در کتابخانه‌های عمومی وجود دارند؛ آثاری که در حوزه بازنویسی‌ها، ،بازآفرینی‌ها و شرح شاهنامه به صورت تصویری و ساده‌نویسی است و کودکان و نوجوانان می‌توانند از آن استفاده کنند.
کشیدن نقاشی متری؛ امکانی که مهیا نشد
به گفته امید خدا کشیدن نقاشی سه متری از دیگر برنامه‌های کاروان کتابخوانی استان تهران بود؛ نقاشی که البته مجالی برای اجرای آن مهیا نشد.
سکانس پایانی؛ روایت حضور کتابداران کتابخانه‌های سیار
روایت کتابدارانی که با خودروهایشان کاروان کتابخوانی استان تهران را همراهی می‌کردند؛ نیز بخش دیگری از گزارش میدانی ما بود. در ابتدا به سراغ ابوالفضل امینی، مسئول کتابخانه سیار شماره ۶ شهریار رفتیم.
امینی که شش هزار جلد کتاب برای این مراسم آورده بود و با کتابخانه سیار خود ۱۲ روستای شهرستان شهریار را پوشش می‌دهد،درباره حضورش در این کاروان می‌گوید:« حضور پرنگ مدارس و مهد کودک‌ها در این مراسم می‌توانست کارایی این کاروان را بیشتر کند.»
شهر تهران نیز به حضور کتابخانه‌های سیار نیاز دارد
عمار امامیون، کتابدار کتابخانه سیار «یار مهربان» شماره ۱٠ شهرستان شمیرانات نیز با اشاره به این که کتابخانه‌اش ۲۰۰ عضو کودک و نوجوان دارد و ۵ هزار جلد کتاب برای حضور در این مراسم آورده است، می افزاید:« کودکان و نوجوانان بیشتر تعجب می‌کنند چرا این موقع روز این خودروهای کتابی این جا هستند.»
او درباره استقبال از کتابخانه‌های سیار می گوید:« استقبال از کتابخانه‌های سیار خیلی خوب بود و کودکان و نوجوانان هنگار عبور از این منطقه؛ مادران خود را به سمت کتابخانه هدایت می‌کنند. از صبح تا حوالی ظهر؛ کودک و نوجوان زیادی مراجعه کردند و فرم عضویت در کتابخانه را پر کردند.
امامیون معتقد است:« بهتر است کتابخانه‌های سیار استان تهران با اطلاع رسانی بیشتر در مناسبت‌های مختلف در مناطق مختلف شهر تهران حضور پررنگ‌تری پیدا کنند.»
جواد قنبری ،مسئول کتابخانه سیار یار مهربان شماره ۹ شهرستان ری است که ۲۵۰۰ عنوان کتاب با خودش به این مراسم آورده است. در این باره می‌گوید:« به نظر من اگر کتابخانه‌های سیار در هفته کتاب در روستاها حضور پیدا کنند با مخاطبان بیشتری روبه‌رو می‌شوند زیرا برنامه‌هایی مانند شاهنامه خوانی ممکن است برای مخاطبان پایتخت تازگی نداشته باشد اما برای مخاطبان کودک روستایی جدید است و بیشتر آن‌ها راجذب می‌کند.»
او که با کتابخانه سیار خود در مجموع ۱۰ روستای شهرستان ری استان تهران را پوشش می‌دهد در ادامه می افزاید:« کتابخانه سیار شهرستان ری با مدارس تعامل خوبی دارد و هفته‌ای یکبار به مدارس روستاهای شهرستان ری می‌رود.»
سکانس پایانی حضور مسئولی که دغدغه کتابخوانی داشت
حضور امیر بختیاری شهردار ناحیه سه منطقه شش شهر تهران و دیدار با علیرضا زند وکیلی مدیر کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران در محل کاروان کتابخانه‌های استان تهران نیز از نکات قابل تامل این مراسم بود که از دغدغه شهردار این ناحیه نسبت به کتاب حکایت داشت.
به نظر می‌رسد بازدید مهدکودک‌ها و دانش‌آموزان از طرح‌هایی مانند کاروان کتابخوانی و کتابخانه‌های سیار می‌تواند جذابیت این فعالیت‌های ترویجی، خلاقانه و محیطی را گسترش بدهد؛ هماهنگی که از سوی اداره کتابخانه‌های استان تهران هماهنگ شده بود اما به دلیل برخی موانع امکان فراهم شدن آن محقق نشد.