به گزارش روابط عمومی اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان همدان، دومین «رویداد ملی کتابخانه‌های عمومی و کسب‌وکارهای کوچک» با عنوان «کتابخانه کار دستتان می‌دهد!» با حضور سیدباقر میرعبداللهی، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور؛ عاطفه زارعی، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان همدان؛ مصطفی حقیقی، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان همدان؛ بهروز بیات، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان؛ امیرحسین رهبر عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان؛ کتابداران و صاحبان تجارب کسب‌وکار روز یک‌شنبه هفتم اسفند در کتابخانه مرکزی همدان برگزار شد.

کسب‌وکارهای کوچک مهم‌ترین حوزه تلاقی «نهاد کتابخانه» ‌ با «نهاد اقتصاد» است

سیدباقر میرعبداللهی، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی‌ کشور در این نشست با تأکید بر اینکه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نخستین همایش بین‌المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی؛ الگوها، تجربه‌ها و ایده‌ها» را اردیبهشت امسال در شیراز برگزار کرد و سال آینده دومین همایش بین‌المللی را با موضوع «کتابخانه‌های عمومی و کسب‌وکارهای کوچک» مهرماه در مشهد برگزار می‌کند، اظهار داشت: این همایش ملحقاتی نیز دارد که شامل برگزاری پیش‌نشست‌های علمی و برگزاری رویدادهایی در کتابخانه‌های مرکزی است. نخستین رویداد در استان خوزستان برگزار شد. این پیش‌نشست‌ها، کانون و بنیاد همایش سال آینده را برجسته‌تر می‌کند. همچنین در این همایش برگزاری «جایزه کسب‌وکارهای کوچک» که برخاسته از تعامل بین کتابداران و کارآفرینانِ بیرون از حوزه نهاد کتابخانه‌هاست، پیش‌بینی شده است.

وی افزود: همایش‌ها معمولاً در بلندمدت می‌توانند در حوزه عمومی رفتاری را شکل دهند. افراد در همایش‌ها دور هم جمع می‌شوند و مفهومی را از نظر علمی تبیین می‌کنند. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به برگزاری این همایش نگاه برنامه‌ای دارد و نه صرفاً اجریی. موضوعات بسیار مهمی مانند «کتابخانه‌های عمومی و کسب‌وکارهای کوچک» و «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی» که همه ذیل مفهوم بااهمیت «کتابخانه به عنوان پایگاه فرهنگی ـ اجتماعی» تعریف می‌شوند، ظرفیت‌های مفهومی و اجرایی بزرگی به حساب می‌آیند که می‌توان برای آن همایش برگزار کرد و از این راه به تبیین مفهومی ایده «کتابخانه به عنوان پایگاه اجتماعی» یاری رساند.

معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد با بیان اینکه در این حوزه کارآفرینان از نهادهای علمی پیشی گرفته‌اند، تصریح کرد: طبیعی است پیش از اینکه دستگاه‌ها بتوانند به حوزه کسب‌وکار یاری برساند، باید به تبیین علمی موضوع بپردازیم و سپس به سراغ عمل و اجرا برویم تا  مردم بدانند که کتابخانه عمومی دقیقاً چه خدمتی می‌تواند به کسب‌وکار محلی آنها ارائه دهد. این، هم مطالبه حوزه عمومی و هم وظیفه کتابخانه عمومی است.

میرعبداللهی سخنان خود را با بررسی اطلاق عنوان «نهاد» به کتابخانه‌های عمومی در مفهوم جامعه‌شناختی آن پی‌گرفت و گفت: کلمه «نهاد» که برابرنهاده institution در زبان فارسی است، به معنای امر ساختارمند و استقراریافته‌ای است که می‌تواند ارزش‌ اجتماعی تولید کند. جامعه‌شناسان از ۵ نهاد اصلیِ اقتصاد، سیاست، آموزش و پرورش، خانواده و دین نام می‌برند که هر یک شامل نهادهای فرعی دیگر است؛ مثلاً نهاد آموزش و پرورش، خود، شامل نهاد دانشگاه یا نهاد علم است. کارکرد نهاد دانشگاه نه ارائه مدرک بلکه تأثیرگذاری در بنیادهای فرهنگی جامعه از راه تولید علم است.

وی ادامه داد: همچنین کارکرد مسجد به عنوان جزء فرعی نهاد دین، صرفاً به عنوان محل انجام تکالیف شرعی نیست، بلکه جغرافیایی است برای عمق‌بخشی به یاورهای دینی مؤمنان. نهاد خانواده نیز صرفاً بهانه و محلی برای ازدیاد نسل و زندگی طبیعی اعضای آن نیست، بلکه جایی است که در آن هنجارهای پذیرفته عرفی نهادینه شده و اعضا برای زندگی فرهنگی و جامعه‌پذیری آماده می‌شوند. کتابخانه نیز، به عنوان یکی از ظهورات نهاد علم، صرفاً جایی نیست که افراد برای دریافت خدمت‌های معمولی مانند عضو و امانت به آن‌جا مراجعه کنند، بلکه قرار است ـ و باید ـ‌ همان کارکردی را داشته باشد که ما از نهاد آموزش و پرورش توقع داریم. عبارت «کتابخانه به عنوان پایگاه اجتماعی» نیز به همین کارکرد نظر دارد.

میرعبداللهی، با بیان اینکه کارکرد سنتی کتابخانه به فراموشی سپرده شده و صحبت از کارکردهای جدید است، اظهار داشت: بحث کسب‌وکارهای کوچک مهم‌ترین حوزه تلاقی «نهاد کتابخانه» ‌ با «نهاد اقتصاد» است. در این همایش با گردهم‌آوردن کارآفرینان و صاحبان صنایع کوچک توقع داریم که به مطالبه نوین جامعه از کتابخانه‌ها پاسخ دهیم. نهاد کتابخانه‌ها هرگز نمی‌خواهد که در همایش و گردهمایی‌ها صرفاً به سمت تولید دانش و انباشت علم برود که برکنار از حوزه عمومی و اجتماع باشد. مردم در این‌جا باید کانون توجه مدیران و کتابداران باشند.

وی خاطرنشان کرد: با هماهنگی معاونت توسعه نهاد، ارسال کتاب‌های مربوط به کسب‌وکار و کارآفرینی، که مناسب و متناسب با اقلیم مربوط باشد، برای همه کتابخانه‌هایی که با این موضوعات درگیر هستند، به‌ویژه برای کتابخانه‌های روستایی ارسال خواهد شد.

کتابخانه‌ دروازه‌ شناخت جامعه‌ای بزرگ‌تر

عاطفه زارعی، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان همدان نیز در این نشست با بیان اینکه کارآفرینی نوعی ارزش‌آفرینی است، اظهار کرد: بر اساس منویات مقام معظم رهبری در خصوص تولید، اشتغال و کارآفرینی، تقویت فرهنگ کار، تولید و کارآفرینی و ارتقا و توانمندی داخلی بسیار مهم است. کتابخانه‌های عمومی مرکز یادگیری مادام العمر هستند و نقش بسیار مهمی در شکل‌دهی به رفتار اجتماعی و اقتصادی کاربران دارند.

وی افزود: در واقع کتابخانه‌ها دروازه‌ای هستند که افراد را به جامعه‌ای بزرگ‌تر معرفی می‌کنند. تحقق این امر مستلزم تدوین برنامه‌هایی مبتنی بر نیازهای محله و بوم است؛ چراکه هر کتابخانه‌ و جامعه آن منحصربه فرد است. کتابخانه مرکز دانشیِ محله است که باید بر اساس محله و بوم منطقه فعالیت کند. در این بین کاربران ما مطالبه‌گر تحقق نقش کتابخانه‌های عمومی در این حوزه هستند. امروزه کتابخانه‌های عمومی به عنوان مراکز مشاور اطلاعاتی و دایره‌المعارفی تعریف می‌شوند. هدف از برگزاری این نشست، هم‌اندیشی و تبادل تجربیات علمی و اجرایی  بین کتابداران، کارآفرینان، اعضا و دستگاه‌هایی است که می‌توانند یاریگر کتابخانه‌های عمومی باشند.

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی تصریح کرد: کتابخانه‌های عمومی، به عنوان شبکه‌های اجتماعی گسترده بعد از مدارس، نقش بسیار مهمی در تقویت فرهنگ جامعه در حوزه اشتغال و کارآفرینی دارند. این هدف با اقدامات علمی و پژوهشی و تعریف «خدمات اقدام‌محور» در سال‌های آینده بیشتر محقق می‌شود. این سلسله نشست‌ها منجر به بازنگری مجدد و اصلاح روندها خواهد شد تا به کتابخانه‌های عمومی بیش از پیش توجه شود.

دوره‌های آموزشی کسب و کار را برای کتابخانه‌ها رایگان برگزار می‌کنیم

مصطفی حقیقی، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان همدان نیز در این آیین اظهار داشت: من با ذهنیتی دیگر وارد جلسه شدم، اما وقتی سخنان را شنیدم نگاهم به کتابخانه‌های عمومی تغییر کرد. اگر امروز قبول داریم که در جنگ اقتصادی هستیم، باید آرایش جنگی بگیریم. اگر قرار است شاهد اتفاق مبارکی در حوزه اقتصاد باشیم، حتماً باید خلاقیتی در همه سطوح رخ دهد. در این حوزه باید از کتابخانه‌های عمومی قدردانی کرد. ۹۲ درصد صنایع کشور و به تبع آن استان، صنایع خرد، کوچک و متوسط هستند. تمام دنیا به این سمت پیش می‌رود که از ظرفیت خرد، کوچک و متوسط، به دلیل انعطافی که در برابر تکانه‌های اقتصادی دارد، استفاده کنند؛ چراکه صنایع بزرگ این امکان را ندارد. کشور ما سابقه بسیار خوبی در این حوزه دارد. دکترین نظامی ما بر همین اساس تعریف شده است. ما در ۴۴ سال عمر نظام مقدس جمهوری اسلامی به سمت ساخت ناو جنگی یا هواپیمای آن‌چنانی نرفتیم، اما اکنون صادرکننده پهبادهای نظامی خاص هستیم که جزء صنایع کوچک حساب می‌شود. ما در خلیج فارس در برابر ابرقدرت‌های دنیا با قایق‌های کوچک تندرو قدرت نمایی می‌کنیم. صنایع کوچک مصداق دکترین ما در حوزه نظامی است.

وی در ادامه تأکید کرد: اگر قبول داریم که باید به سمت توسعه متوازن برویم، بحث فرهنگ در حوزه کسب وکار بسیار مهم است. وقتی مقام معظم رهبری فرمودند که همه اقدامات ما در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، باید پیوست فرهنگی داشته باشد، ریشه در همین مسأله دارد. ما بستری را در وزارت صمت با عنوان «خوشه‌های صنعتی» داریم. از ۱۴۶ خوشه صنعتی اجرایی‌شده در سراسر کشور، ۹ خوشه سهم استان همدان است. در سفر رئیس جمهور به استان، نخستین نقطه برای بازدید، روستای کردآباد بود که در مجاورت روستای ویان است که اهالی آن در حوزه دوزندگی فعالیت می‌کنند. توسعه این خوشه بسیار طولانی شد؛ به طوری که از سه سال زمان‌بندی که برای توسعه خوشه در نظر گرفته شد، نیمی از آن را برای فرهنگ‌سازی صرف کردیم. اما با توجه به ظرفیتی که در کتابخانه‌های عمومی می‌بینیم می‌توانیم در زمان صرفه جویی کنیم و بر فرآیندهای ساختاری و اصلی تمرکز بیشتری معطوف کنیم.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان همدان ادامه داد: در حوزه فروش، ما یک ظرفیت خاص در بخش نمایشگاهی داریم که  این را می‌توانیم با کتابخانه‌های عمومی با توجه به ریشه آن در فرهنگ و فضاهای آموزشیِ در اختیار، به اشتراک بگذاریم. در حوزه آموزش هر نوع آموزشی که نیاز باشد، بر اساس تفاهمی که با مراکز آموزشی داریم در کتابخانه‌های عمومی برگزار می‌کنیم و می‌توان تفاهم‌نامه‌ای در این زمینه منعقد کنیم. ما تمام ظرفیت‌های خوشه را که روستای ویان نیاز دارد با همکاری کتابخانه‌های عمومی در اختیار اهالی قرار خواهیم داد.

حقیقی تأکید کرد: در هر حوزه‌ای افراد و فعالان که احساس می‌کنند نیاز به آموزش دارند، می‌توانند به کتابخانه‌های عمومی درخواست دهند تا ما به صورت رایگان این دوره‌ها را برگزار کنیم.

کتابخانه‌ها وارد زیست‌بوم کارآفرینی شوند

بهروز بیات، عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در نشست «کتابخانه کار دستتان می‌دهد؛ دومین رویداد ملی کسب و کار در کتابخانه‌های عمومی» اظهار کرد: در میان اخبار ناخوشایند اقتصادی، از اتفاقات و رویدادهای کتابخانه‌های عمومی به وجد آمدیم. مهم‌ترین مسأله ما این است که چگونه می‌توانیم کتابخانه‌ها را وارد زیست‌بوم کارآفرینی کشور کنیم. نقشی که برای کتابخانه‌های عمومی از ابتدا تعریف شده این نبوده است، اما لازمه حرکت رو به جلو، خلاقیت است. چنانکه در کارآفرینی وقتی می‌خواهیم احتیاجات کار و کارآفرینی را فهرست کنیم، شاید در سرلوحه آنها خلاقیت و پذیرش ریسک خودنمایی می‌کند. یکی از مسائل تأثیرگذار در زیست‌بوم، شبکه‌سازی است. پیشنهاد من این است که از ظرفیت کتابخانه‌های عمومی در سراسر کشور در حوزه شبکه سازی برای کسب وکارهای کوچک استفاده کنیم. وقتی کار فرد در اقصی نقاط کشور شناخته و دیده شود، او با قدرت و دلگرمی بیشتری فعالیت خود را ادامه خواهد داد، ضمن اینکه تأکید ما بر آموزش هم همچنان پا برجاست.

وی افزود: یکی از فعال‌ترین بخش‌های زیست‌بوم، فرهنگ و آموزش است که نهادهای مختلفی آن را بر عهده دارند. کتابخانه می‌تواند در این حوزه تأثیرگذار باشد و در بخش شبکه‌سازی مفید واقع شود. کارآفرینی را باید به عنوان یک سبک زندگی بپذیریم، کارآفرینی یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است.

عضو هیأت عملی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان خطاب به کتابداران با بیان اینکه «چقدر خوبید شماها!» تصریح کرد: وقتی سخنان کتابداران را در دورانی که همه به دنبال سوداگری و خریدوفروش دلار، سکه و ماشین هستند می‌شنویم و به عمق دغدغه‌مندی کتابداران پی می‌بریم که با تمام توان به دنبال تحقق آرزوهای جامعه هستند، ناخودآگاه برای کتابداران کتابخانه‌های عمومی احترام خاصی قائل می‌شویم.   اغلب موارد و تجربیاتی که کتابداران مطرح می‌کنند بر اساس ظرفیت فردی و شخصی افراد است که انرژی می‌گذارند و کار را به سرانجام می‌رسانند. این ظرفیت نهاد کتابخانه‌ها باید نهادینه شود، یعنی به نوعی بتوانیم به زیست‌بوم کارافرینی کشور ورود کنیم؛ در این صورت افراد با استفاده از سلیقه‌های شخصی کار نمی‌کنند؛ هر چند کاری که با علاقه انجام می‌شود نتایج بهتری خواهد شد، ولی اگر هماهنگی باشد نتایج بهتری شکل می‌گیرد. اقدامات کتابخانه‌ها در حوزه کسب و کار باید اطلاع‌رسانی شود تا در سطوح بالاتر جایگاهی برای کتابخانه‌ها باز شود. وقتی کتابداران از تأثیرگذاری خوبی برخوردار باشند، عملاً فرآیند برد- برد  محقق می‌شود. این اتفاق در روستاها به دلیل دایره خدمات، بیشتر ملموس است و با توجه به امکاناتی که کتابخانه دارد این خدمات گسترش بیشتری پیدا می‌کند.

وی تصریح کرد: دانشگاه‌های نسل اول آموزش‌محور، و نسل دوم آموزش و پژوهش‌محور شدند. نسل سوم دانشگاه‌ها کارآفرین شدند. برون‌داد این نسل از دانشگاه، شرکت‌ها بودند. دانشگاه‌هایی چون ام‌آی‌تی و استنفورد از جمله این نسل هستند و شرکت گوگل در نهایت برون‌داد یکی از همین فعالیت‌هاست. در ایران هم نماد این کار دانشگاه صنعتی شریف و شرکت‌های وابسته است. اما نسل چهارم دانشگاه‌ها علاوه بر این‌ها، می‌خواهد در جامعه تأثیرگذار باشد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: از این موارد می‌توان به این نتیجه رسید که رسالت اصلی کتابخانه‌های عمومی نیز تأثیرگذاری در جامعه است که یکی از آنها کارآفرینی است. ما در کارآفرینی با استفاده از خلاقیت و خلق ایده اولیه، نهایتاً با یک تخریب سازنده، چارچوب‌های اقتصادی را برهم می‌زنیم تا چیز نویی بیرون آوریم، اما حتی همان مفهوم عامیانه که از کارآفرینی داریم (یعنی ایجاد شغل) می‌تواند مفید باشد. ما باید بتوانیم به زیست‌بوم کارآفرینی کشور راه یابیم؛ یعنی جایی برای کتابخانه‌ها در تفکرات باز کنیم تا افراد بپذیرند این نهاد در حوزه اقتصاد نیز تأثیرگذار است؛ اما در حال حاضر اگر تمام تحقیقات آکادمیک را در گوگل سرچ کنیم؛ چنین جایگاهی برای کتابخانه نمی‌بینیم.  

کتابخانه پاتوق دانش‌گری باشد

امیرحسین رهبر، استادیار گروه آموزشی مدیریت صنعتی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان در این نشست اظهار کرد: جلسه بسیار آموزنده بود و باعث شد که دیدگاه‌ها نسبت به کتابخانه‌های عمومی تغییر کند. کتابخانه باید پاتوق دانش‌گری باشد. دانش‌گری در عصر صنعتی یک مفهوم داشته ولی در عصر فراصنعتی باید برای آن یک مفهوم نوین متصور باشیم. یک مفهوم جدید در توسعۀ صنعتی مطرح است که به آن «پیچیدگی اقتصادی» می‌گویند. کالاهایی پایدار خواهند بود که محتوای دانشی جدی داشته باشند. این محتوا را کتابخانه می‌تواند ارائه دهد، البته دانش ضمنی و تجارب هم مهم و تأتیرگذار است؛ بنابراین، علاوه بر برگزاری دوره‌های آموزشی، گفتگوهای درون صنفی را هم باید داخل کتابخانه بیاوریم.

وی با تأکید بر در نظرداشتن الگوهای نوین دانش‌گری، افزود: شبکه‌سازی با صاحبان سرمایه، رویکردی است که باید در پی انجام آن باشیم. در حال حاضر کمیته امداد امام خمینی (ره) به برخی کارآفرینان تسهیلات ارائه می‌دهد که برای افراد شغل ایجاد کنند. در این راه کمیته امداد می‌تواند با کتابخانه‌ها همراهی کند. شبکه گسترده کتابخانه‌ها می‌تواند ابزاری برای جلوگیری از هدر سرمایه‌ها باشد.

کتابخانه‌های عمومی و جلب اعتماد افراد در کسب وکار

در نشست «کتابخانه کار دستتان می‌دهد؛ دومین رویداد ملی کسب و کار در کتابخانه‌های عمومی» علی‌ علی‌کرمی، مسئول کتابخانه قدس روستای ویان شهرستان کبودراهنگ اظهار کرد: روستای ویان یکی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان کبودراهنگ با ۴ هزار نفر جمعیت است که متأسفانه به دلیل افت سطح منابع آب زیر زمینی، مصرف بی‌رویه آب و جانمایی اشتباه نیروگاه تولید برق شهید مفتح، کشاورزی روستا نابود شد. از همین رو خیل عظیمی از مردم روستا به صنعت پوشاک و خیاطی روی آوردند و به همین دلیل روستای ویان به «دیار خیاطان» شهرت دارد. به عنوان مسئول فرهنگی، خودم را به خدمات رایج کتابخانه چون امانت محدود نکردم تا در سرنوشت اقتصادی روستاییان اثرگذار و نقش‌آفرین باشیم.

وی افزود: روستای ویان  دارای ۳۰۰ کارگاه خیاطی است که بیشتر به صورت خانگی فعالیت می‌کنند. متأسفانه خیل عظیم این جمعیت، سالیان دراز به صورت کارگرانی بودند که برای تولیدکنندگان و فروشگاه‌های پایتخت کشور و مرکز استان فعالیت می‌کردند، به طوری که کارها به صورت برش‌خورده از تهران ارسال می‌شد و صرفاً کار دوخت را روی آن انجام می‌شد و سود اصلی آن نصیب تولیدکنندگان عمده می‌شد. ما به عنوان کتابخانه سعی کردیم حلقه اتصالی باشیم بین متقاضیان، خیاطان و متخصصان. این افراد، نیازمند آموزش و توانمندسازی بودند که خوشبختانه در «کتابخانه عمومی قدس» در روستای ویان این اتفاق افتاد و ما در مرحله اول فضا، امکانات و منابع اطلاعاتی در اختیار این افراد قرار دادیم.

این کتابدار با بیان اینکه امروزه برندگان و بازندگان کسب وکار در اقتصاد بر اساس میزان اطلاعات‌شان مشخص می‌شوند، تصریح کرد: از سال ۹۷ تاکنون حدود ۱۲ دوره آموزشی برای آقایان و بانوان برگزار شد. این برنامه میسر نمی‌شد مگر با همکاری دهیاری، اعضای شورای اسلامی، اداره فنی و حرفه‌ای شهرستان کبودراهنگ و شرکت شهرک‌های صنعتی استان همدان. وقتی اعضا دوره‌های آموزشی را در کتابخانه‌های سپری کردند با همکاری فن و حرفه‌ای توانستند گواهی مهارت دریافت کنند و پس از آن جواز کسب بگیرند. بسیاری توانستند تسهیلات دریافت و کارگاه تولیدی راه اندازی و اشتغال‌زایی کنند.

علی‌کرمی ادامه داد: ما نیاز به منابع اطلاعاتی مرتبط با حرفه مردم داریم که در کتابخانه محدود است و باید تقویت شود. خیلی از اعضا که دوره‌ها را سپری کردند، نیازمند دوره‌های تکمیلی هستند. باید از فضا، ساختار و منابع دیگر کتابخانه‌ها در استان‌ها و شهرستان‌های دیگر برای برپایی نمایشگاه و غرفه فروش استفاده کنیم و این اتفاق به صورت گردشی انجام شود. چشم انداز روستای ویان به سمت تبدیل‌شدن به خوشه صنعتی است و به عنوان قطب پوشاک منطقه می‌تواند فعال باشد.

کتابداران نیازمند آموزش هستند

همچنین در این نشست الهام نظری‌منظور، مسئول کتابخانه فرهنگسرای ولایت همدان نیز از تجربیات خود گفت و اظهار کرد: کارکردهای جدید کتابخانه، ‌ رسالت واقعی یک کتابدار را نشان می‌دهد. کتابخانه فرهنگسرای ولایت از سال ۱۳۹۸ با برگزاری کارگاه‌های آموزشی فعالیت در حوزه کسب و کار را آغاز کرد. تاکنون کارگاه‌های آموزشی را با همکاری کافه کارآفرینی برای همه گروه‌های سنی برگزار کرده‌ایم. همچنین جلسات توجیهی ریسندگی نخ برای بانوان برگزار شد؛ چراکه اکثر افراد عضو کتابخانه ما بانوان خانه‌دار و پیگیر یک کسب و کار در منزل هستند. ما با همکاری مرکز نیکوکاری کارآفرینی فدک، جلسه توجیهی ریسندگی نخ را برگزار کردیم.

ایجاد ۵۸ شغل به همت کتابخانه

محمد عبدلی، مسئول کتابخانه عمومی حکمت روستای حسین‌آباد آشوری شهرستان بهار نیز در بیان تجربیات خود در این نشست، اظهار داشت: باتوجه به استقبال ویژه بانوان از کتابخانه و در راستای کمک به رونق کسب وکارهای محلی و کوچک و با هدف معرفی کتابخانه به عنوان یک مرکز تاثیرگذار، تصمیم به برگزاری دو کارگاه در محیط کوچک کتابخانه گرفتیم: کارگاه قالی‌بافی و تابلوفرش‌بافی «تار و پود دانایی» و کارگاه آموزش خیاطی مقدماتی و پیشرفته «کوک دانایی». ما با هدف حفظ وانتقال سنت قالی‌بافی به نسل‌های جدید و ایجاد اشتغال در حوزه مشاغل خانگی، اقدام به آموزش و توانمندسازی بانوان روستا کردیم. با همکاری پایگاه مقاومت کوثر خواهران روستا و با هماهنگی اداره فنی و حرفه‌ای شهرستان بهار و مربی و تولیدکننده تابلوفرش استان همدان و یک بانو از شهر تبریز، فراخوان ثبت نام انجام شد. در پی این فراخوان ۱۸نفر از بانوان روستا ثبت نام کردندکه بعد از آموزش قالی‌بافی و تابلوفرش‌بافی به مدت ۳ ماه در تابستان سال۱۴۰۰ وارد بازار کار شدند.

کتابخانه‌ساز هم تربیت کنیم

محسن نجفی، مسئول کتابخانه شهیدان حجازی همدان نیز در این آیین به ارائه طرح «مرکز آفرینش‌های هنری مبتنی بر دانش کسب‌وکار»   پرداخت و گفت: بیش از ۲ سال است که در رابطه با نقش کتابخانه‌ها در حوزه توسعه اقتصادی در حال مطالعه هستیم. مقالاتی هم در این زمینه به نگارش در آوردیم. یکی از گروه‌های هدف ما کودکان کار هستند، در این طرح کودکان کار، بچه‌های بهزیستی و زنان سرپرست خانوار را با کمک خیرین بورسیه می‌کنیم. ما دنبال تب‌وتاب درحوزه کسب و کار نیستیم، بلکه دنبال اصل  کسب وکار هستیم. کتابخانه به مثابه دانشگاه عمومی است و کتابداران اساتید این دانشگاه هستند. اگر این مرکز بتواند آنچه فکر کردیم و روی کاغذ آوردیم را عملیاتی کند، به یک الگو می‌رسیم که آن را به دیگران هم می‌توانیم بیاموزیم. یک «و» بین «کسب» و «کار» وجود دارد که آن «و»  همان کتابخانه است.

این کتابدار تأکید کرد: افرادی که در این برنامه حاضر می‌شوند، معیشت خود را بر اساس این شغل پیش می‌برند. این افراد خود را مدیون کتابخانه می‌دانند؛ پس وظیفه خود می‌دانند که به کتابخانه کمک کند. خیر و خیرسازی در همه دنیا وجود دارد؛ چون دولت نمی‌تواند همه امور را پیش ببرد. کتابداران علاوه بر اینکه وظیفه دارند افراد کتابخوان تربیت کنند، وظیفه دارند افراد کتابخانه‌ساز هم تربیت کنند.

آخرین کتاب‌های استاندارد فنی و حرفه‌ای در کتابخانه قرار گیرد!

پروین رحمان‌پور، کارشناس و مدرس اداره آموزش فنی و حرفه‌ای شهرستان کبودراهنگ نیز در این نشست اظهار کرد: از سال ۹۷ فعالیت خود را در کتابخانه قدس روستای ویان آغاز کردیم و در این مدت ۷ دوره آموزشی با ۱۶۸ نفر دوره، ۱۳۸۶ ساعت آموزشی و مجموعاً ۲۳۲ هزار و ۸۴۸ نفر ساعت با ۹۸ درصد قبولی برگزار شده است. ۸۰ درصد شرکت کنندگان با تسهیلاتی که دریافت کردند در منازل خود مشغول به فعالیت هستند. حدود ۴۰ درصد از این افراد بانوان سرپرست خانوار یا بدسرپرست هستند که ماهانه ۳ تا ۵ میلیون برای خود درآمد کسب کردند. ما در روستای داق‌داق‌آباد و سایر روستاهای شهرستان کبودراهنگ کلاس‌های خیاطی، عروسک بافی، سفال و رزین‌کاری برگزار می‌کنیم که منجر به اشتغال‌زایی شده است. اگر بتوانیم کتاب‌های استانداردهای فنی وحرفه‌ای را در اختیار کارآموزان قرار دهیم و میزهای برش و امکانات و تجهیزات کلاس‌های خیاطی را فراهم کنیم، دستاوردهای بسیاری خواهیم داشت.

کتابخانه‌ها مشاور راه اندازی کسب و کار باشند

محمدجواد وثاق، راهبر کافه کارآفرینی همدان و فعال در کتابخانه ولایت همدان در برگزاری دوره‌های آموزشیِ کسب و کار و مشاوره کارآفرینی اظهار داشت: در سال ۹۷ در کتابخانه فرهنگسرای ولایت فعالیت خود را شروع کردیم و برنامه‌های مختلف از جمله مسابقات نقاشی برگزار کردیم. فضا و ساختار کتابخانه‌های عمومی برای آموزش و مشاوره بسیار مناسب است. ما برای خرید هر چیز بسیار جستجو می‌کنیم، اما در هنگام راه‌اندازی کسب‌وکار از هیچ کس مشاوره نمی‌گیریم! کتابخانه‌های عمومی می‌توانند در حوزه مشاوره بسیار کارآمد باشند.

وثاق تأکید کرد: ما بیش از ۵۵۰ مرکز مشاوره کارآفرینی در سراسر کشور داریم که در استان همدان به ۱۱ مرکز می‌رسد. ما می‌توانیم در کنار کتابخانه‌ها قرار بگیریم. من بابت مشاوره هرگز پولی دریافت نمی‌کنم. درآمدزایی ما از محل آموزش است. ما در حوزه آموزش در کنار کتابخانه‌های عمومی قرار داریم.

یکی از معضلات تولید را به کمک کتابخانه حل کردیم

احمد امین‌فر، تولیدکننده و کارآفرین در روستای ویان و صاحب تجربه کسب‌وکار در کتابخانه عمومی قدس در این نشست اظهار داشت: مدرک تحصیلی من کارشناسی عمران است، اما در حوزه پوشاک فعالیت می‌کنم. با توجه به ظرفیتی که در روستای ویان بود به این رشته پرداختم. حدود ۱۰ سال است که شغل من خیاطی است. زمانی که خیاطی را شروع کردم، خلاء هایی در روستا مشاهده کردم، به طوری که همه «چرخ‌داری» می‌کردند، اما من خواستم خودم را ارتقا دهم و در نتیجه روستا ارتقا یابد؛ بنابراین، برش و تولید را شروع کردم. به تهران هم نمی‌توانستم مهاجرت کنم. با کتابدار کتابخانه‌ عمومی قدس مشورت کردیم تا ببینیم چطور می‌توانیم روستا را ارتقا دهیم. کتابخانه ترتیبی داد که کارگاه‌های آموزشی برقرار شود. کلاس برش‌کاری برگزار شد و در این دوره ۸۰ نفر با کمک شرکت شهرک‌های صنعتی شرکت کردند. پس از گذراندن این دوره تصمیم گرفتم تنها کار دوخت انجام ندهم و تولید را نیز پی‌گیری کنم، پس از این کار توانستم در نمایشگاه‌ها شرکت کنم.

وی افزود: چون روستا فضای محدودی دارد ما احتیاج به دوره‌های آموزشی داریم و در این حوزه کتابخانه می‌تواند ما را یاری دهد. باید تقویت شویم که بتوانیم با واحدهای تولیدی در پایتخت یا شهرها رقابت کنیم. اگر این اتفاق رخ دهد باعث مهاجرت معکوس می‌شود. امروز بسیاری از افراد ما را تشویق به مهاجرت به تهران می‌کنند و ما تا زمانی که روزنه امیدی ببینیم در روستا خواهیم بود.

در پایان این آیین از حمید کریمی، کتابدار کتابخانه آیت الله محققی روستای اصله شهرستان فامنین؛ محمدعلی بختیاری، کتابدار کتابخانه مرحوم سید موسی حمیدی روستای داق‌داق‌آباد شهرستان کبودراهنگ؛ علی علی‌کرمی، کتابدار کتابخانه قدس روستای ویان؛ محمد عبدلی، کتابدار کتابخانه حکمت روستای حسین‌آباد آشوری شهرستان بهار؛ زینب ستایش گرجی، کتابدار کتابخانه امام علی روستای زاغه شهرستان بهار؛ الهام نظری‌ منظور، کتابدار کتابخانه فرهنگسرای ولایت شهرستان همدان که در حوزه تقویت کسب‌وکارهای محلی فعال بودند تقدیر  شد. همچنین از محمدجواد وثاق به عنوان مدرس و مشاور حوزه کارآفرینی، پروین رحمانی به عنوان مدرس دوره‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای؛ احمد امین‌فر به عنوان صاحب تجربه کسب وکار در کتابخانه و گل‌آفرین صالحی‌کشوری به عنوان صاحب تجربه کسب و کار در کتابخانه تقدیر شد.

در حاشیه این نشست نمایشگاهی از محصولات کسب‌وکارهای کوچک شهرستان‌های استان همدان در کتابخانه مرکزی این شهر برگزار شد.