به گزارش روابط عمومی ادارهکل کتابخانههای عمومی استان آذربایجان شرقی، مریم مقدمی دارای دکتری علم اطلاعات و دانششناسی از دانشگاه تهران است که در پنل «رمزگشایی از علم شهروندی: قرار دادن کتابخانهها در فضای عمومی» کنگره جهانی کتابداری و اطلاعرسانی(WLIC) ایفلا به ارائه مجازی مقاله پرداخت. وی در گفتگو با روابط عمومی این ادارهکل، توسعه فناوریهای جدید اطلاعات و ارتباطات دیجیتال در دهههای اخیر را فرصتی برای گفتگو، مشارکت و تعامل با شهروندان عنوان کرد و گفت: علم شهروندی به عنوان یک رویکرد رو به گسترش و محبوب، افراد جامعه را به مشارکت در جمعآوری و ثبت دادههای پژوهشی تشویق و شهروندان را برای به اشتراکگذاری یافتههای خود در شبکههای اجتماعی برای افزایش سطح آگاهی جامعه ترغیب میکند.
کتابدار کتابخانه عمومی باقرالعلوم(ع) تبریز با بیان اینکه علم شهروندی به عنوان مشارکت شهروندان در تحقیقات علمی، نظارت مشارکتی و تحقیقات مشارکتی توصیف میشود، علم شهروندی را «مشارکت عمومی فعال در تحقیقات علمی به گونهای که باعث ایجاد سؤالات جدید در علم یا منجر به ایجاد یک فرهنگ علمی جدید در جامعه گردد» تعریف میکند.
مریم مقدمی افزود: علم شهروندی با درگیرکردن شهروندان در کاوشهای علمی، این امکان را به افراد جامعه میدهد تا دانش خود را گسترش داده و به درک بهتری از کاربرد علم در زندگی خود دست یابند. همچنین شهروندان با آگاهی از نتایج بدست آمده از تحقیقات علمی، ضمن آشنایی با مسائل و مشکلات جامعه خود، رفتاری آگاهانه و مسئولانه نسبت به محیط زندگی خود پیدا خواهند کرد که این موضوع باعث ایجاد روحیه مثبت و ارزشمندی در بین افراد جامعه خواهد شد. علم شهروندی وسیله مهمی برای دسترسی همگانی و عادلانه به دادهها و اطلاعات علمی است.
وی گفت: مزایای مشارکت مدنی و کمکهای علم شهروندی به اهداف اجتماعی مانند عدالت زیستمحیطی به طور گستردهای شناخته شده، اما اهمیت حیاتی دادهها به عنوان خروجی طرحهای علم شهروندی کمتر شناخته شده است. با این حال، دادهها باید به عنوان میراث دیرپای فعالیتهای علم شهروندی شناخته شده و نقش مهم آنها در تحقیقات علمی برجسته شود.
مقدمی با تأکید بر اینکه پیادهسازی علم شهروندی در بستر کتابخانههای عمومی نمود بارز دسترسی عادلانه به اطلاعات در جوامع است، در مورد مقاله ارائه شده خود در هشتادوهشتمین کنفرانس ایفلا با عنوان "A Framework for Digital Citizen Science in Public Libraries" اظهار کرد: هدف از این پژوهش تدوین چارچوبی برای علم شهروندی دیجیتال در بستر کتابخانههای عمومی بود که در پنل بخش علم و فناوری «رمزگشایی علم شهروندی: قرار دادن کتابخانهها در حوزه عمومی» ارائه شد.
وی در مورد روش تحقیق این مقاله گفت: در این تحقیق از تحلیل محتوای وبسایتها برای استخراج ابزار علم شهروندی استفاده شد. همچنین متون مختلف در قالب مطالعه فراترکیب مورد بررسی قرار گرفت. سپس نظرات ۳۰ نفر از کتابداران شاغل در کتابخانههای عمومی در مورد این ابزار و روشهای مدیریت دادهها سنجیده شد. این ۳۰ نفر از بین کتابداران کتابخانههای عمومی ایران به صورت نمونهگیری قضاوتی هدفمند انتخاب شدند. مصاحبه تا رسیدن به حد اشباع ادامه یافت و یافتهها با رویکرد تفسیری مورد بحث قرار گرفت.
کتابدار کتابخانه باقرالعلوم(ع) شهر تبریز با اشاره به اینکه ایفلا به دنبال ایدههای خلاقانه درباره نقش علم شهروندی در کتابخانهها با تأکید بر نقشهای چندگانه خدمات کتابخانهای، کارکنان و منابع از دیدگاه جهانی، با معرفی تجربیاتی از کشورهای مختلف است، افزود: در این پنل ۳ نماینده از امریکا و قطر نیز حضور داشتند. این پژوهش به عنوان تجربه کشور ایران در تاریخ ۳۱ اگوست به صورت مجازی ارائه شد.
مریم مقدمی در پایان گفت: همانطور که در مقاله ارائه شده نیز نتیجهگیری شده، کتابخانههای عمومی با دارا بودن امکانات زیرساختی اعم از نیروی انسانی و فناوری اطلاعات و در بهترین حالت ممکن، پتانسیل ایجاد جوامع مشارکتی، زمینهساز علم شهروندی دیجیتال هستند. سیاستها، توصیهها و شیوههای مختلف در ایالات متحده امریکا و اروپا در حال حاضر به دنبال تعامل کتابخانهها با علم شهروندی هستند. هدف تشویق کتابداران به استفاده از منابع موجود علم شهروندی و الهام گرفتن از نمونههای موفق بینالمللی است تا به کتابخانههایشان اجازه دهند تا به فضایی برای علم شهروندی، مطابق با علوم باز جهانی تبدیل شوند. نقشه راه علوم باز انجمن کتابخانههای تحقیقاتی اروپا (LIBER) بر اهمیت علم شهروندی به عنوان بخشی از تغییرات فرهنگی تأکید میکند و کتابخانهها را به عنوان شرکایی در علم شهروندی به طور گسترده مورد توجه قرار میدهد.