به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، آیین بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار، ۲۴ آبان ماه ۱۴۰۲ با حضور محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی؛ محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور با معرفی و تقدیر از فعالان عرصه کتاب و کتابخوانی در تالار وحدت تهران برگزار شد.
جایگاه ممتاز کتابخانه های عمومی در میان تمامی ظرفیت‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران/ لزوم توجه مسئولان برای بهبود خدمات کتابخانه های عمومی با نگاه به تنوع فرهنگی کشور
در مراسم گرامیداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار، پیام آیت الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهور به همین مناسبت، توسط محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی قرائت شد. متن این پیام در ادامه آمده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
«ن والقلم و مایسطرون»
هفته و روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار» را به همه کسانی که دل در گرو کتاب و کتابخوانی داشته و سهمی در اعتلای فرهنگ مکتوب ایران اسلامی دارند، صمیمانه تبریک می‌گویم.
بی تردید کتاب از زیباترین و مهمترین جلوه های فرهنگ بشری است. شکوه این ارزش را باید در تابش آیات نورانی «اَلَّذی عَلَّمَ بِالقَلَم» و «ن والقلم و مایسطرون» جستجو کنیم که به قلم و کتاب و آنچه که از اندیشه می تراود، اهمیت حیاتی قائل است. خداوند متعال به قلم و حرمتش سوگند یاد کرده و معجزه جاوید آخرین سفیر سعادت بشری را کتاب قرار داده است.
تأکیدات پیوسته مقام معظّم رهبری برای ترویج کتاب و کتابخوانی و تشبیه «فرهنگ» به «فضایی که در آن تنفس می‌کنیم»، نقشه راه مهمی را ترسیم کرده است که امیدوارم با همیاری همه دست اندرکاران، روز به روز به تحقق آن نزدیک‌تر شویم تا فضیلت کتابخوانی به یک پویش فراگیر و ضرورت ملی تبدیل شود.
حوزه نشر به عنوان یکی از مهم ترین حوزه های فرهنگی که با آگاهی و دانش جامعه ارتباط مستقیم دارد، نیازمند فضای آرام است؛ عرصه ای که هرچه بیشتر مورد توجه قرار گیرد به همان میزان شاهد شکوفایی و رشد فرهنگی جامعه خواهیم بود. دولت مردمی برای پویایی حوزه فرهنگ و نشر، از ابتدای کار، نگاه تحولی به حوزه عمومیِ فرهنگ داشته است. ما عمیقاً بر این باوریم که فرهنگ عمومی در زمینه ارزش‌ها، عقاید و هنجارها، باید اساس برنامه‌ها و اقدامات دستگاه‌های فرهنگی باشد و همه آموزش‌ها و پژوهش‌ها در این مسیر قرار بگیرد. در این صورت است که شخصیت جوانان و نوجوانان عزیز ما، به عنوان سرمایه‌های بالقوّه فرهنگی، ادبی، هنری و علمی، شکل گرفته و به فعلیّت می‌رسد.
امروز در میان تمامی ظرفیت‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، کتابخانه‌های عمومی جایگاه ممتازی دارند. رشد بیش از ۱۰ برابری تعداد کتابخانه‌های عمومی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در کنار تجهیز فضای کتابخانه ها، منجر به ارائه خدمات متنوع کتاب‌محور به گروه‌های مختلف اجتماعی در کشور شده است. لازم است مسئولان امر در ادامه این مسیر، برای بهبود خدمات با نگاه به تنوع فرهنگی کشور و نیازهای مردم همچنان به تلاش های خود ادامه دهند. دولت نیز دسترسی عادلانه آحاد مردم به خدمات کتابخانه‌های عمومی را حق آنها می‌داند و برای احقاق آن از هیچ تلاشی دریغ نخواهد کرد.
خوشبختانه اکنون انگیزه و شور خدمت‌رسانیِ فرهنگی در میان مسئولان و دستگاه های حوزه فرهنگ و کتابخانه‌های عمومی بیش از گذشته وجود دارد و کوشش های صادقانه آنان شایسته قدردانی است. از سایر ارکان فرهنگی کشور و دست‌اندرکاران و علاقه مندان این حوزه نیز می خواهم که با حضور همدلانه خود، بر این پویایی بیفزایند.
اینجانب با قدردانی از برگزارکنندگان و شرکتکنندگان در این مراسم فرهنگی ارزشمند، توفیقات روزافزون همه دست‌اندرکاران حوزه کتاب و کتابخوانی را از درگاه خداوند متعال مسألت دارم.
سیدابراهیم رئیسی
رئیس جمهوری اسلامی ایران
همدلی و همکاری بیش از پول، تحول آفرین است/ نقش بی بدیل کتابخانه های عمومی در فرهنگسازی
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی ضمن تبریک روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار و بزرگداشت مقام علامه طباطبایی، مفسر برجسته قرآن، در این مراسم اظهار داشت: به اعتقاد من در حوزه تحول نیاز داریم از رویکردی مکانیکی و داینامیکی به سمت رویکردی سایبرنتیکی(دانش رایانیک) برویم؛ یعنی وقتی می خواهیم تصمیمی بگیریم، مطمئن باشیم تصمیم ما قابل کنترل، معطوف به هدف و خودتنظیم گر است که در این صورت تحول آفرین خواهد بود. برای اینکه روح جامعه در پرتو دانش و اندیشه بارور شود، ما نیازمند به کتاب و کتابخوانی هستیم. کتاب، دانش عمومی را بالا برده و باعث می شود از همه فرصت ها استفاده کنیم. برای تحول اقتصادی نیز اولین موضوع مورد توجه تحول در مردم و جامعه است و برای ایجاد تحول در مردم باید سراغ کتاب برویم تا عقلانیت و فرهنگ عمومی و انسجام و اعتماد اجتماعی به این سمت حرکت کند. در غیر اینصورت با یک طرح صرف اقتصادی، موضوع تنها به طور مقطعی حل می شود و پایدار نیست.
وی اظهار داشت: آمارها حاکی از آن است که ما در حوزه کتابخانه های عمومی از کشورهای پیشرو و به طور قابل قبولی در این مسیر در حال حرکت هستیم؛ با اینحال باید بیش از پیش به حوزه بهره وری توجه کنیم؛ یعنی باید حتما به فناوری و مهارت محوری در این کار اهتمام داشته باشیم؛ باید توجه کنیم که امروز خانواده های ما با دو شیفت کار برای نیازهای معیشتی و مسکن در چالش هستند و باید به آن ها حق بدهیم که سبد فرهنگی خانواده را فراموش کنند؛ چراکه اصلا در توان شان نیست؛ اما عوارض این موضوع برای کشور و خانواده باقی خواهد ماند. کتابخانه عمومی، به واسطه عمومی و غیردولتی بودنش باید جور این بخش فرهنگی سرانه خانواده را بر دوش بکشد؛ ما باید کتاب، چیزی که در سبد خانوار مورد غفلت قرار گرفته را جبران کنیم و در دسترس همگان قرار دهیم.
قالیباف تصریح کرد: به اعتقاد من همه چیز به پول نیاز ندارد. اگر هماهنگی و همکاری بین دستگاه ها وجود داشته باشد، خیلی از مشکلات قابل حل است. من به واسطه مسئولیت پیشینی که در شهرداری داشته ام، نقش تمام شهرداران و شوراهای شهر در سراسر کشور را نقش مهمی می دانم؛ خاطرم هست که در زمانی تقابل نیمه نصفه ای بین نهاد کتابخانه ها و شهرداری ها وجود داشت و به جای استفاده از ظرفیت ها، بیشتر بر روی جزئیات بحث می شد و از اصل کار دور می ماندیم و در نهایت می گفتیم، پول نیست؛ در حالی که بسیاری از فعالیت ها نیاز به پول ندارد و تنها همدلی و هماهنگی مورد نیاز است. همدلی و همکاری بیش از پول، تحول آفرین است.
وی اضافه کرد: در شهر تهران بیش از ۶۰۰ کتابخانه در جاهای مختلف وجود دارد؛ کتاب تاکسی، کتاب مترو، کتاب اتوبوس، سراهای محله و ... شکل گرفته است. حتما مدرسه و مسجد به لحاظ عمومیت و پراکنش پیشرو تر از نهاد کتابخانه های عمومی هستند؛ اما ما نیازمند این هستیم که رویکرد محله محوری داشته باشیم و در محله مسجد، مدرسه، منزل، فضای مجازی و نهادهای عمومی مثل کتابخانه می توانند یکدیگر را پوشش دهند و محله را از ابعاد مختلف حمایت کنند. خیلی وقت ها نیازی به صرف هزینه برای ساخت کتابخانه یا ساختمان نیست، ممکن است در همان محلاتی که به کتابخانه نیاز هست، ساختمان هایی بلااستفاده وجود داشته باشد، که با هماهنگی قابل حل است. این هماهنگی ها با بخشنامه و قانون هم حل نمی شود. به اعتقاد من قانون مشکلی را حل نمی کند؛ اجرای قانون مهم است که نیاز به همدلی، همراهی، پیگیری، دستگاه های نظارتی و ... دارد.
قالیباف تصریح کرد: من از روی تجربه می گویم که امروز گره های اصلی کشور ما در این نکات است. ما اگر می خواهیم جامعه ای آگاه، مستقل و خلاق باشیم باید با توجه به این نکات در حوزه حکمرانی و مدیریتی، مبانی مبتنی بر سنت های الهی مان، واگذاری و توجه به مردم و اولویت قرار دادن مردم پیش رویم. این باور من است و مطمئن باشید بنده به عنوان یک شهروند و نیز خدمتگزار شما در مجلس شورای اسلامی در تنظیم برنامه هفتم و سایر فعالیت ها این نکات را رعایت کرده ام. من مکلف به اجرای قانون هستم و وقتی بند الحاقی می آید که بار مالی دارد و در بخش ماده ۷۵ قرار می گیرد، من تصمیم گیرنده نیستم، دولت تصمیم می گیرد؛ چراکه اگر مجلس هم تصویب کند، دولت قادر به تأمین بار مالی نیست و شورای نگهبان نیز رد می کند؛ بنابراین گاهی ما «دولت مکلف است» را «به دولت مجاز است» تغییر دهیم. با این حال ما مطمئن هستیم دولت به موضوعات فرهنگی توجه دارد و آنجا که امکان مالی وجود داشته باشد، موافقت می کند و حتما کار را پیش می بریم.
وی تأکید کرد: ما گاهی از داشته هایمان هم خوب استفاده نمی کنیم. در این شکی نیست که فرهنگ کتاب و کتابخوانی اولویت است؛ اما بعد از آن محتوا هم مهم است و حتما ما خط قرمزهایی در حوزه های مسائل اخلاقی و دینی داریم. ما ظرفیت های بسیاری داریم که باید از آن ها استفاده کنیم؛ بسیاری از چهره های برجسته در عرصه کتاب و کتابداری، که ثمره جامعه ما هستند، امروز فرصت ندارند که نیروهای جوان تربیت کنند. ما گاهی از داشته هایمان هم استفاده نمی کنیم و به دنبال چیزهایی هستیم که نداریم؛ در حالی که ابتدا باید از خود بپرسیم آیا از ظرفیت های در اختیار درست استفاده می کنیم و در گام بعدی به دنبال نداشته هایمان باشیم.
رئیس مجلس شورای اسلامی در خاتمه گفت: ان شاءالله دست به دست هم بدهیم و با کمک یکدیگر این تحول را رقم بزنیم و قطعا شما نقش بی بدیلی در این فرهنگسازی دارید.
مسائل معیشتی و صنفی کتابداران عزیز را پیگیری می کنیم
محمد مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم گرامیداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار ضمن تقدیر از دست‌اندرکاران تولید، توزیع، انتشار و ترویج کتاب، گفت: در دولت مردمی پررونق‌ترین دوران حوزه‌های فرهنگ را سپری می‌کنیم. در سال ۱۴۰۱ فروش کتاب نسبت به سال گذشته ۲۴۷ درصد رشد داشته و در هشت ماه سال جاری هم رشد قابل توجهی داشته است. گام‌های مهمی را برای ارتقای کتاب و فرهنگ کتابخوانی برداشتیم و آخرین گام‌مان هم عضویت کتابفروش‌ها در صندوق هنر بود. صندوق هنر هم نزدیک به ۴۰ درصد رشد داشته است. حوزه فرهنگ امروز در یک شرایط مطلوب قرار گرفته است.
وی ادامه داد: در این روزها دل‌ها داغ‌دار قصه پر غصه غزه است و هنرمندانمان هم در صحنه هستند. اما ما توقعمان بیشتر است که اصحاب هنر و رسانه در ایران اسلامی که پیشتاز مبارزه با صهیونیسم جهانی است بیشتر در حمایت از مردم غزه بدرخشند. یک رژیم کودک‌کش در مقابل چشم جهانیان با وقاحت تمام کودکان را ذبح می‌کند. البته مقاومت حماسه آفرید و روز ۱۵ مهر در تاریخ ثبت شد. اتفاقی که در طول ۱۰۰ سال سابقه نداشته است.
اسماعیلی ضمن تقدیر از همکاران مجموعه نهاد کتابخانه های عمومی کشور گفت: از مسائل معیشتی و صنفی کتابداران عزیز در صحن ملی دفاع می کنم. الحمدلله ۱۵ درصدی که قولش را داده بودیم، انجام شد و انشاالله ما در دولت مسائل شما و حق مسکن را نیز حل می کنیم.
وی در خاتمه به قرائت پیام رئیس جمهور به مناسبت گرامیداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار پرداخت.
کتابخانه عمومی می‌تواند «دستیار جامعه ایرانی» باشد
دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور اظهار داشت: ۲۴ آبان، روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار»، سالروز درگذشت علامه سیدمحمدحسین طباطبایی است؛ بزرگ‌مردی که «تفسیر المیزان» یادگاری از او برای ما، نسل‌های آینده و غواصان حقیقت در اقیانوس قرآن کریم است. شأن قرآن مجید، که حافظی چون پروردگار جهانیان دارد، بالاتر و والاتر از چند کوشش بیهوده برای پوشاندن این خورشید است اما این حرکات می‌تواند تذکری برای ما مسلمانان و اهالی فرهنگ باشد تا با درکِ دقیق‌ترِ قیمت این گوهر، بهره‌برداری بهتری از آن داشته باشیم. محافل «قرآن و عترت» کتابخانه‌های عمومی (که در این مدت کوتاه به بیش از ۲۰۰ محفل در کشور رسیده است) می‌کوشند پیوندی با این کتاب مقدس برای انس بیشتر برقرار کنند؛ «طرح کتابت قرآن» توسط اعضای کودک و نوجوان، یک نمونه از آن است که در هفته کتاب در حال اجرا است.
وی ادامه داد: نمی‌توان از کودکان و نوجوانان نام برد و از کودکان مظلوم و بی‌پناه غزه یاد نکرد. شهادت بیش از ۴۵۰۰ کودک بر اثر جنایات رژیم صهیونیستی، رخدادی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. حتما جنایت‌های این روزها و مقاومت برادران و خواهران ما در غزه، نتیجه قطعی پیروزی جبهه اسلام را در پی خواهد داشت.
رمضانی تصریح کرد: هفته کتاب و ۲۴ آبان، نوروز کتابخانه‌های عمومی است؛ فرصتی برای بازبینی سال گذشته و نگاه به روزهایِ در انتظار. حضور رئیس محترم جمهوری در مراسم سال گذشته، باعث توجه بیش از پیش رسانه‌ها و مسئولین به حوزه کتابخانه‌های عمومی و خدمات آن شد؛ راهبردی که در دو سال گذشته آن را پیگیری کرده‌ایم: «تغییر نگاه و رویکرد به کتابخانه‌های عمومی». چنانچه کتابخانه عمومی، با تعریف و نقش جدید خود به عنوان مرکز فرهنگی-اجتماعی محلی، از سوی مدیران و جامعه درک شود، راه برای حل مسائل ریشه‌دار این حوزه و ارتقای منزلت و بهبود معیشت کتابداران هموارتر می‌شود. همراهی نمایندگان محترم ولی فقیه به عنوان رئیس شورای فرهنگ عمومی و استانداران محترم در جایگاه رئیس انجمن کتابخانه‌های عمومی و حضور در برنامه‌های کتابخانه‌های عمومی و بهره‌برداری از چندین کتابخانه با حضور معاونین رئیس‌جمهوری و وزرا، شاهد دیگری از این تغییر نگاه است. دغدغه نمایندگان محترم مردم در مجلس شورای اسلامی در جهت تکمیل پروژه‌های کتابخانه عمومی و تجهیز و ارتقای کتابخانه‌های عمومی موجود نیز گواه دیگری بر این اهتمام است. در همین جا وظیفه خود می‌دانم از جناب آقای دکتر اسماعیلی، وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس هیئت امنای کتابخانه‌های عمومی کشور، به خاطر درک ظرفیت شبکه گسترده کتابخانه‌های عمومی و توانایی کتابداران قدردانی کنم.
دبیرکل نهاد ادامه داد: دسترسی آسان به کتاب، سیاست دولت مردمی در راستای عدالت فرهنگی است که با دو بال کتابخانه مرکزی و کتابخانه سیار پیگیری می‌شود. نهضت تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام با استفاده از ظرفیت سفرهای استانی رئیس محترم جمهوری در جریان است؛ بهره‌برداری از ۲ کتابخانه مرکزی استانی، ۱ کتابخانه مرکزی شهرستانی و شتاب گرفتن سایر پروژه‌های کتابخانه مرکزی در استانها، از نتایج این اقدام است. اقدام دیگر توسعه شبکه کتابخانه‌های سیار است؛ کتابخانه سیار خدمت را به نزد مردم مناطق روستایی، صعب‌العبور و کم‌برخوردار برده و با برنامه‌های فرهنگی در نقطه خدمت مؤثر خواهد بود.
وی اضافه کرد: امروز و پس از هم‌اندیشی با اساتید علم اطلاعات و دانش‌شناسی و سایر حوزه‌های علوم اجتماعی، برگزاری دو همایش بین‌المللی کتابخانه‌های عمومی و با اذعان مهمانان خارجی به ظرفیت این شبکه گسترده، معتقدیم کتابخانه عمومی می‌تواند «دستیار جامعه ایرانی» باشد و در موضوعات گوناگون گره‌گشایی کند؛ اگر از آسیب‌های اجتماعی سخن می‌گوییم، شناخت محلی این نهاد اجتماعی و مرجعیت کتابدار می‌تواند به کمک آید؛ اگر با معضل بیکاری و مشکلات اقتصادی روبه رو هستیم، کتابخانه می‌تواند مرکز رشد و شتاب‌دهنده کسب‌وکارهای کوچک و خانگی باشد؛ اگر در چند سال آینده با موج سالمندی مواجه می‌شویم، کتابخانه می‌تواند برای اوقات فراغت آنها برنامه‌ریزی کند؛ اگر احساس خلأیی در آموزش رسمی می‌کنیم، کتابخانه می‌تواند فضای آموزش غیررسمی و مادام‌العمر باشد؛ اگر از توسعه فرهنگ و هنر عمومی می‌گوییم، کتابخانه می‌تواند محل این توسعه باشد. اینها مواردی چند از ظرفیت گسترده شبکه ۳۷۰۰ کتابخانه عمومی (شامل بیش از ۷۰۰ کتابخانه روستایی و ۵۰ کتابخانه سیار) است.
رمضانی اظهار داشت: در اینجا از زحمات قریب به ۶ هزار کتابدار عزیز، که علی رغم برخی کمبودها با عشق به ایران و کودکان این سرزمین، شمع دانایی را در جان آنها روشن نگه می‌دارند و صبورانه در این مسیر پیش می‌روند، صمیمانه قدردانی می‌کنم و این روز را تبریک می‌گویم. به نمایندگی از کتابداران عزیز و قریب به ۱۲ میلیون نفر عضو کتابخانه‌های عمومی در کشور اعلام می‌کنم که مرکز محترم، اثرگذار و ارزشمند کتابخانه، ظرفیتی بیش از آنچه که امروز از آن استفاده می‌شود برای خدمت‌رسانی به آحاد مردم دارد. همکاران من بی‌ادعا کار می‌کنند و اگر درخواستی دارند در جهت حل برخی موانع برای خدمت بیشتر، باکیفیت و مؤثر است.
وی ادامه داد: جناب آقای دکتر قالیباف! این سازمان جوان و چابک، با مسائلی در حوزه قانونگذاری مواجه است که چون بندی مانع پرواز و اوج گرفتن آن شده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود: نخست اینکه طرح اصلاح قانون تأسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، پس از تصویب در کمیسیون فرهنگی، هم‌اکنون در نوبت طرح در صحن علنی مجلس است. به نمایندگی از کتابداران، اعضای کتابخانه‌های عمومی، کتابخوانان و اهالی فرهنگ و بنا بر شناخت پیشین از جنابعالی، که همچنان روحیه سال‌های جهاد در دل و عملتان جاری است، درخواست می‌کنم و امید دارم تصویب این طرح را یادگارِ این دوره از مجلس شورای اسلامی قرار دهید. دوم، ماده الحاقی در برنامه هفتم توسعه با موضوع کتابخانه‌های عمومی به تصویب نهایی در صحن علنی مجلس برسد. سوم، در برنامه و بودجه سال ۱۴۰۳ به موضوع تقویت بودجه کتابخانه‌های عمومی در جهت توسعه نسل جدید کتابخانه‌ها و حل دغدغه معیشتی همکاران بنده عنایت ویژه بفرمایید.
دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور در خاتمه اظهار داشت: از تمامی مسئولین اجرایی و فرهنگی، نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، مسئولین قضایی و همکاران عزیزم و کتابداران ارجمند برای حضور در این جلسه قدردانی می‌کنم و سپاسگزاری خاص دارم از رئیس محترم مجلس شورای اسلامی، که علی رغم همه مشغله‌ها محبت کرده و در جمع اهالی کتابخانه حاضر شدند. آقای قالیباف! شما اولین رئیس مجلسی هستید که در این روز ارزشمند مهمان این جمع شدید.
کتابداران، نرم افزار فکری و نیروی محرک شبکۀ گستردۀ کتابخانه‌های عمومی هستند
محمدرضا هراتی، معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی ضمن خیر مقدم به حاضران و تبریک روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار، اظهار داشت: قبل از آغاز صحبتم اشاره می‌کنم به اصلی‌ترین مسئله جهان اسلام یعنی موضوع فلسطین که امروز در قلب ملت‌ها جای گرفته است. روزهایی که نبرد حق علیه باطل و حماسه بزرگ شکستن هیمنه صهیونیست های غاصب رخ می دهد. این روزها بشریت شاهد یکی از فجیع‌ترین جنایات نسل‌کشی تاریخ در سرزمین فلسطین و غزّه قهرمان است. ادای احترام می‌کنم به کودکان و غیرنظامیان شهید غزه؛ درود می فرستم به روح پاک شهدای مظلوم فلسطین و به امام عزیزمان که سالها قبل این نوید و امید، یعنی آزادی فلسطین، قبله اول ما مسلمین، را نهادینه کردند.
وی ادامه داد: در آغازین روزهای هفته کتاب هستیم. هفته ای که متعلق به قشر مهم فرهنگی، کتابخوان، کتابدار و کتاب دوست کشور است؛ البته حسب ماموریت و رسالت نهاد کتابخانه‌های کشور، همه ایام سال ما در ارتباط با موضوع کتاب و کتابخوانی است؛ اما این هفته توجه رسانه‌ها و مسئولین به کتاب، متفاوت است. به طور یقین ارتقای فرهنگ کتاب و کتابخوانی، به کمک تخصص، توان و توجه همه همکاران و کتابداران دلسوز و دغدغه‌مندمان و یاری تمامی دستگاه‌ها، نهادها و همراهی آحاد جامعه ممکن و میسر می‌شود. امسال در راستای ترویج و عمومی‌سازی خواندن در بین همه گروه‌های اجتماعی، هم‌افزایی تمامی دستگاه‌های فعال در بحث کتابخوانی و تغییر مسئله مطالعه به خواندن، پیشنهادی در قالب «سند ملی ترویج خواندن» توسط نهاد به شورای فرهنگ عمومی ارائه شد که کلیات آن تصویب شده و کار کارشناسی آن در حوزه مربوطه ادامه دارد. در این سند تلاش شده تکالیفی قابل تحقق برای دستگاه ها در نظر گرفته شود.
هراتی بیان کرد: الحمدلله، امروزه نگاه به کتابخانه‌های عمومی تغییر کرده است. کارکرد کتابخانه‌ها از عضویت و امانت فراتر رفته و محل امن، سالم و خانواده محوری است که کانون یادگیری، مهارت‌افزایی، توانمندسازی و بهینه‌سازی اوقات فراغت و ارائه خدمات به عموم مردم و اقشار خاص محسوب می شود. حتی جایگاه نهاد کتابخانه‌ها تغیر کرده و در نگاه مسئولین و مردم شناخته‌تر شده است. این تغییر جایگاه، در افزایش منزلت اجتماعی همکاران کتابدارمان نیز موثر بوده است.
وی تصریح کرد: با نگاه دولت مردمی، اهتمام به پویایی «نهضت خواندن» و «توسعه خدمات بر پایه نیاز جامعه» اولویت نخست نگاه تحولی دولت سیزدهم به حوزه فرهنگ بوده است. دولت محترم در تحقق دو شعار اصلی توسعه عدالت فرهنگی و دسترسی آسان به کتاب، بطور جدی گام برداشته و نسبت به نهاد توجه ویژه داشته است. حمایت شخص رئیس جمهور محترم از حوزه فرهنگ و کتابخانه‌های عمومی که تبلور آن حضور ایشان در مراسم ۲۴ آبان سال گذشته بود، نهضت تکمیل، ساخت و بهره‌برداری از «کتابخانه مرکزی استان»؛ توسعه«کتابخانه سیار» و .... گواه عرایض بنده است. روندی که به برکت انقلاب اسلامی در همه عرصه‌ها آغاز و با شدت فزاینده‌ای در عرصه فرهنگ در این دولت دنبال می شود.
هراتی ادامه داد: نمی شود از کتابخانه ها به عنوان پایگاه فرهنگی و اجتماعی گفت و از همکاران زحمتکش و خدومم، یاد نکرد. کتابداران عزیزی که بی هیچ هیاهویی در راستای گسترش فرهنگ خواندن و کتابخوانی تلاش می کنند و هیچ موضوعی مانع خدمت صادقانه‌ی آنها نگردیده است. کتابداران، نرم افزار فکری و نیروی محرک شبکه‌ی گسترده‌ی کتابخانه‌های عمومی هستند. یاد می کنم از کتابداران دلسوز و عزیز که با آگاهی و مسئولیت‌پذیری، نقطه تماس بین نهاد کتابخانه‌ها و آحاد مردم هستند. بر خود واجب می دانم از تلاش‌های یکایک این عزیزان که علی‌رغم برخی تنگناها، در عرصه جهاد فرهنگی، مجدانه و دلسوزانه با عشق و علاقه خدمت می‌کنند، سپاسگزاری کنم. همچنین زحمات یکایک کارکنان ستاد کتابخانه‌های عمومی کشور را، در طول یک سال گذشته را ارج می نهم.
وی بیان کرد: در مراسم امروز از فعالان عرصه کتاب و کتابخوانی در ۷ مورد، ۳۰ بخش و ۷۷ حوزه تقدیر خواهد شد. چند رکن اصلی که در مجموعه نهاد کتابخانه‌ها همواره به آن تأکید می‌شود، عبارت‌اند از: «خیرین ارجمند حقیقی و حقوقی» که از طریق احداث، واگذاری زمین و ساختمان، حامی و همراه نهاد بوده‌اند یا با اختصاص کمک‌های نقدی یا اهدای کتاب از جریان کتابخوانی حمایت کرده‌اند. «انجمن‌های استانها و شهرستان‌ها» که مدیریت مستقیم و نظارت مؤثر بر روند اداره کتابخانه‌های عمومی در سطح استانها و شهرستان‌ها را بر عهده دارند و بر این اساس در مراسم امروز، نزدیک به ۳۱ درصد از تقدیر شوندگان شامل خیرین ارجمند و روسای محترم انجمن‌ها و سایر حامیان کتاب و کتابخوانی هستند. از اضلاع دیگر کتابخانه‌های عمومی، «اعضای کتابخانه‌ها» هستند که بهره‌برداران و مخاطبان اصلی خدمات کتابخانه‌های عمومی به شمار می‌روند و در این مراسم نزدیک به ۲۰ درصد از تقدیر شوندگان، اعضای فعال کتابخانه‌های عمومی هستند. همچنین در مراسم امسال برای نخستین بار از استان‌هایی که در حوزه خدمت‌رسانی به عشایر، اقدامات قابل توجهی داشتند، تقدیر خواهد شد. بعلاوه، همچون روال سال گذشته از کتابدارانی که اقدامات خلاقانه و فراکتابخانه‌ای با محوریت خدمت‌رسانی در مناطق محروم و کم‌برخوردار داشتند، تقدیر خواهد شد. لازم به ذکر است که برای نخستین بار، در گروه‌های تقدیر، کتابخانه هدهد سفید که ویژه کودکان و نوجوانان است را نیز خواهیم داشت.
هراتی ادامه داد: در این ایام، مشابه این مراسم نیز در تمامی استانها برای تقدیر از نفرات برتر در حوزه‌های مدنظر برگزار خواهد شد. به این ترتیب نزدیک به ۷۰۰ نفر به عنوان نفرات برتر در ۱۳ بخش تقدیر خواهند شد که از این تعداد، قریب ۲۴% خیرین و سایر حامیان کتاب و کتابخوانی خواهند بود و قریب ۲۳% نیز از اعضای کتابخوان هستند.
دبیر هفته کتاب نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در خاتمه اظهار داشت: وظیفه خود می‌دانم از مقام عالی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جناب آقای دکتر اسماعیلی که همواره پشتوانه مؤثری برای پیشبرد اهداف نهاد کتابخانه‌های عمومی هستند تشکر کنم. انشالله با این پشتوانه بتوانیم راه روشن آینده را سریع تر طی کنیم. از دبیرکل محترم نهاد که خود صاحب‌تجربه و صاحب نظر در حوزه کتاب هستند، بابت تمامی حمایت‌ها و همراهی‌هایی که در حوزه توسعه کتابخانه‌ها، حل مسائل و مشکلات ساختاری نهاد، ترویج کتابخوانی دارند، قدردانی می‌کنم. از اعضای محترم کمیته انتخاب، همکارانم در معاونت توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی و سایر واحدهای نهاد که زمینه برگزاری و اجرای این برنامه را به نحو احسن فراهم کرده‌اند، سپاسگزاری می‌کنم. همچنین از خیرین ارجمند، دستگاه های فرهنگی و آموزشی به ویژه آموزش و پرورش و اساتید دانشگاه و همه گروه های ترویج کتابخوانی دعوت می‌کنم یاریگر این نهاد در همگانی کردن نهضت کتابخوانی و کمک به توسعه زنجیره کتابخانه‌سازی در کشور باشند.
معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی نهاد تأکید کرد: باور دارم با همنوایی، هماهنگی و انسجام مجموعه نهاد، مشکلات نهاد کتابخانه ها مرتفع خواهد شد. به امید ارتقای همیشگی جایگاه نهاد و کتابداران عزیز و سرعت بیشتر حرکت قطار شتابان اقدامات جهادی آن.
فعالان و برگزیدگان عرصه کتاب و کتابخانه های عمومی در سال ۱۴۰۲
برگزیدگان هفته کتاب نهاد در سال ۱۴۰۲ در گروه های انجمن استان و شهرستان، پیشکسوت و خدمتگزار، خیرین حقوقی، خیرین حقیقی، دبیر محفل ادبی، رابط فرهنگی، کتابخانه سیار، خدمات فراکتابخانه ای، فهرستنویس، قاضی، کتابخانه، کتابخوان، کتابدار، گروه های خاص، نمایندگان مجلس و آبادایران معرفی شده اند که اسامی آن ها در ادامه آمده است:
انجمن استان و شهرستان
محمدهادی ایمانیه، استاندار و رئیس انجمن کتابخانه‌های عمومی استان فارس؛
ضرغام احمدوند، فرماندار و رئیس انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان نهاوند؛
حسن حیدری، فرماندار و رئیس انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان بجستان؛
مسلم رحیمی، فرماندار و رئیس انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان قیر و کارزین؛
یعقوب شکوهی، فرماندار و رئیس انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان اردل؛
عبدالحسین قاضوی، فرماندار و رئیس انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان گرمه.
پیشکسوت و خدمتگزار برگزیده
ملیحه تاج‌الدینی، پیشکسوت برگزیده؛
شهین ریاحی، خدمتگزار برگزیده؛
علی علیجانی بائی، خدمتگزار برگزیده.
خیرین حقوقی برگزیده
فرهاد سعیدی، مدیرعامل شرکت عمران شهر سهند؛
شهرام مجیدی، سرپرست شرکت عمران شهر جدید فولادشهر.
خیرین حقیقی برگزیده
شعبان انصاری فر، سلیم جواهری، خانواده رضایی، خدیجه طاهرزینل، علیرضا کوچکی، جمشید مختاری دیزجی و سید احمد موسوی.
دبیر برتر محفل ادبی
رسول فخر قاسمی
رابط فرهنگی برگزیده
اسحاق رمضانی نژاد و الهه جنانی کردانی.
کتابخانه برگزیده سیار
بهرام عظیمی، مسئول کتابخانه سیار شهدای گمنام هرسین.
برگزیدگان در خدمات فراکتابخانه ای
کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان در ارائه خدمات فرهنگی و ترویجی در جوامع عشایری؛
لیلا خادمیان
کتابخانه امیرکبیر آبدانان و کتابداران میترا سبزی، افتخار مؤمنی و معصومه ولی‌زاده؛
لیلا کیانپور، کتابدار کتابخانه ملاصدرا فرخ‌شهر.
فهرستنویس برگزیده
معصومه صابری
قاضی برگزیده در صدور احکام جایگزین
مجتبی سهرابی و وهاب علی نژاد
کتابخانه برگزیده
کتابخانه عمومی البرز شاهرود( همکاران: محبوبه قربانی، صدیقه عرب و سروش مولانا)
کتابخانه عمومی امام باقر(ع) نظرآباد( همکاران: زهرا مهین زارع، کبری حیدری، سمیه رستمی اصل و ولی‌اله اصل دهقان)
کتابخانه عمومی امام رضا(ع) محمدشاه کرم( مسئول کتابخانه: حسینعلی نخعی)
کتابخانه عمومی آیت‌الله الهامی کلوانق( مسئول کتابخانه: احمد اصغریان)
کتابخانه عمومی آیت الله شیخ محسنی( همکاران: مریم کریمی، رقیه رستگار و علیرضا میرسلیمانی)
کتابخانه عمومی ایثار سرتشنیز( مسئول کتابخانه: پروین رئیسی)
کتابخانه عمومی پروفسور سمیعی چاهک( مسئول کتابخانه: صدیقه چاهکی)
کتابخانه عمومی خلیج‌فارس بوشهر( همکاران: افسانه دارابی، عظیمه تابناک، صدیقه جهان‌افروز، فرشته احسانی‌فر، لیلا کشاورز و صادق جمالی)
کتابخانه عمومی شیخ ولی الله اشراقی سراب( همکاران: اعظم سلطانی و سمین اکبری)
کتابخانه عمومی مرکزی بجنورد (آیت‌الله مهمان‌نواز)( همکاران: رضا آدمیان، علی زارعی، علی حاجی‌آبادی، محدثه ناصری، فاطمه وحدانی، مرجان بداغ‌آبادی، فاطمه جهانی، سحر امانی، لیلا شجاعی، آیدا چمنی‌راد، حسنیه احسانی و سپیده نظافتی)
کتابخانه عمومی هدهد سفید فسا (شهروند)( همکاران: یوسف سلیمانی‌منش و لیلا صیادی)
کتابخانه مشارکتی کانون اسلامی انصار استان تهران
کتابخوان برگزیده
سمیه نظری، سیما جعفری، محسن زرین پناه، محمدعلی جراحی، مرضیه صدیقی نیا، یدالله منصوری، سیدعلی اتابکی شریعتی، محیاسادات آل نبی، مریم انصاری راد، ثمر پیره، محمدعرفان فرزین، علیرضا سعیدی کشاورز، آوا فرهنگ، کمند جعفری و آرمینا مصاحبیان نائینی.
کتابدار برگزیده
آرزو اسماعیلی اول، کتابدار کتابخانه حاج عبدالهی گناباد؛
نصرت‌اله امیری خواه، کتابخانه غدیر خرم‌آباد؛
فرشته دولتی، کتابدار کتابخانه شهید بهشتی ملایر؛
سمیه سلطانزاده بالی، کتابدار کتابخانه امیر پازواری بابلسر؛
خانم ندا شامحمدی، کتابدار کتابخانه قاصدک فردیس؛
مجید قاجارگیر، کتابدار کتابخانه فرهنگسرای ملاصدرا اشتهارد؛
زهرا قاسم‌زاده، کتابدار کتابخانه شهید مطهری مشهد؛
فاطمه مهری، کتابدار کتابخانه شهید باهنر پارس‌آباد؛
محدثه رنجبرشیرازی، کتابدار کتابخانه نرگس قم؛
مریم برومندپور، کتابدار کتابخانه نیستانی بافران؛
مهشید متحدی، کتابدار کتابخانه شهید مطهری مشهد؛
معصومه رجبی، کتابدار کتابخانه مشارکتی شهید قاسم سلیمانی همدان.
برگزیدگان در حوزه گروه های خاص
فاطمه کاووسی، کتابدار کتابخانه شهید بهشتی برازجان؛
الهام خنجر، کتابدار کتابخانه امیرکبیر کرمانشاه.
نمایندگان مجلس
احسان ارکانی، نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون برنامه و بودجه؛
هاجر چنارانی، نماینده مجلس شورای اسلامی و دبیر اول کمیسیون حقوقی و قضایی؛
حمیدرضا حاجی بابایی، نماینده مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه؛
فریدون حسنوند، نماینده مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون انرژی؛
کیومرث سرمدی واله، نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اجتماعی؛
مصطفی طاهری، نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون صنایع و معادن.
آبادایران
روح الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری؛
اسدی‌فرد، معاون توسعه شرکت‌های دانش بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری؛
حمیدرضا شکری، دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور در امر مردمی‌سازی.
کارت عضویت افتخاری به رئیس مجلس شورای اسلامی اهدا شد
همزمان با مراسم گرامیداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی کارت عضویت سراسری کتابخانه های عمومی را از مجری کودک برنامه تلویزیونی هدهدسفید دریافت کرد.
