به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، آیین اهدای جوایز نهادها و تشکل‌ها به برگزیدگان بخش «تجلی اراده ملی» چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر یکشنبه ۲۹ بهمن ماه در هتل پارسیان آزادی برگزار شد.
در این مراسم جایزه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با حضور مدیران و هیئت داوران بخش تجلی اراده ملی نهاد به تهیه‌کننده فیلم سینمایی «پروین» محمدرضا شریفی‌نیا اعطا شد و از محمدمهدی مشکوری تهیه‌کننده انیمیشن ببعی قهرمان تقدیر شد.
بیانیه هیئت داوران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به شرح زیر است:
فجر صادق انقلاب، که شکوه و ارزش خود را از نام نامیِ شهیدان، امام شهیدان و مردم همدل و همراه ایران اسلامی می‌گیرد، آسمان فرهنگ و هنر این مرز و بوم را در چهل‌وپنجمین سالگرد پیروزی انقلاب کبیر اسلامی، رنگارنگ کرد. کتاب چهل‌ودومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نیز، به یُمن همت سینماگران باانگیزه و مدیران سخت‌کوش، به صفحات پایانی خود رسید.
دقت در زیر و بم تاریخ معاصر ایران و جهان به‌روشنی نشان می‌دهد که انقلاب اسلامی نقطه عطف محتواساز در تاریخ ایران و جهان است که با خوانشی جدید از ظرفیت‌های جامعه‌ساز اسلام و به واسطه تغییر در پسندهای فرهنگی جامعه ایرانی، دیگر شئون زیستی آنان را نیز متأثر کرد. یکی از مردمی‌ترین جلوه‌های رهیافت فرهنگی انقلاب، بی‌تردید، سینماست که، همزمان، با همه محتواهای منسوب به ادبیات و علوم انسانی در ارتباط است و امروزه دیگر قرین با زندگی آدمی است.
اندیشه‌سازی، آرامش‌بخشی و سرگرم‌کنندگی سینما، پیش و بیش از هر چیز، وامدار ذات جذاب و جادوگر سینماست که در آن سوی خواست‌های فردی، کار خودش را می‌کند؛ مثل ذات انقلاب اسلامی که مانند نوری از پسِ تاریکی‌های ناامیدی و جهل، خیابان و سالن‌های سینما را، توآمان، روشن می‌کند. آری، سینما ذات دارد و ـ به رغم برخورداری از وجه صنعتی و فناورانه‌اش ـ نمی‌تواند یک دستگاه تحلیلی بی‌طرف و خنثی باشد. این ذات، در هر موقعیتی، یکی دیگر از قابلیت‌های ناشناخته‌اش را آشکار می‌کند. ذات سینما «حرکت» است؛ حرکتی که، از راه ترکیب دلپذیر داستان و تصویر، از سمت زرق‌وبرق‌های فراموش‌شدنی به سوی آن خاطرات مانایی می‌رود که برخاسته از بازتاب‌های قلبی، احساسی، معرفتی و روانیِ تماشاگرِ شیفته نسبت به «امر زیبا»ست. شگفتا که سینما، وقتی به هیأت معنا درمی‌آید، وجودی مستقل می‌یابد و از حدّ محدود یک رسانه دیداری و شنیداری فراتر می‌رود.
«سینمای ایرانی»، که در نهایت «مخاطبان عام» را مهم‌ترین بخش جامعه هدف خود می‌داند و برای اعتلا و ارتقای فکر و فرهنگ آنان می‌کوشد، باید از همه ظرفیت‌های فرهنگی که می‌تواند یاریگر سینما در این مسیر باشد، بهره ببرد. بی‌شک «کتاب» یکی از گرانبارترین و آشناترینِ این ظرفیت‌هاست. امروز بسیاری از صاحب‌نظران، به‌درستی، معتقدند که مشکل بنیادین سینمای ما ضعف در فیلم‌نامه، منطق داستان‌گویی و روایت و به اصطلاح «تبدیل نشدن قصه به داستان» است. توجه به کتاب، اعم از داستانی و غیرداستانی، می‌تواند کمک‌کارِ فیلم‌نامه از مرحله شکل‌گیری ایده اولیه تا پایان نگارش آن باشد. کتاب، به‌ویژه نوع داستانی آن، به جز تنظیم منطق رویدادهای داستان، همچنین شخصیت‌سازی، فضاسازی، گفت‌وگونویسی و صحنه‌بندی‌های زمانی و مکانی را نیز به سینما می‌آموزد. رابطه سینما با کتاب، چه به شکل اقتباس یا الهام، از یک سو به تنوع موضوع و سبک در سینما می‌انجامد و از سوی دیگر تخیل خلاق سینماگر را در روند تبدیل ایده به داستان شکوفا می‌کند. سینما ـ درست مانند انسان معاصر ـ از کتاب گریزی ندارد و می‌تواند ـ و باید ـ مردم مشتاق را به «تماشای کتاب» ببرد.
به جز کارگردانان که لازم است کتاب را به مثابه عنصری مضمون‌ساز برای فیلم در نظر بگیرند، اجزای دیگر اهالی سینما مانند تهیه‌کنندگان، فیلم‌نامه‌نویسان، طراحان صحنه، نورپردازان، فیلم‌برداران و آهنگ‌سازان نیز به سهم قاطع تخصص هنری خود در توجه‌دادن مردم به لذت زیبایی‌شناسانه کتاب (و در نتیجه به لذت سینما) توجه کنند. این گروه از خانواده سینما باید با معرفی جغرافیای بصری و تداعی امنیت و معنویت کتابخانه در قالب نور و رنگ و صدا و موسیقی و کلمه، زمینهساز آگاهیِ ذهنی و بصری تماشاگران و در نتیجه اقبال آنان به کتاب‌خوانی باشند.
جلوه دیگر حضور کتاب در سینما «پژوهش» است. پیوند میان سینما و پژوهش، در واقع، پیوند حوزه عمومی و نهاد علم است. پژوهش در سینما هم عامل شناخت و تحلیل مسائل سینما و ابزار سیاست‌گذاری درست در حوزه سینماست و هم ارزیابی‌کننده وثاقت علمیِ آثار سینمایی به‌ویژه در موضوعات تاریخی و اجتماعی است. ارتباط دوسویه محققان با اهالی سینما شرط نخست بهره‌مندی سینما از پژوهش و روزآمدیِ سینماست.
پیوند میان سینما و کتاب و پژوهش، در سایه علاقه و توجه هنرمندان، نویسندگان و برنامه‌ریزی مدیران شکل می‌گیرد. بر این اساس، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، به عنوان گسترده‌ترین شبکه ملی کتاب‌محور و بر مبنای تعریف کتابخانه به عنوان مرکز فرهنگی و اجتماعی، سینماگران را به این ضرورت توجه می‌دهد و صمیمانه دست یاری به سوی آنان دراز می‌کند. در این مسیر، پیشنهاد تشکیل بخش «اقتباس سینمایی» در مسابقه جشنواره فیلم فجر می‌تواند پیوند میان کتاب و ادبیات و سینما را، که آثار درخشانی را به سینمای جهان تقدیم کرده است، احیا کند.
هیأت داوران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در بخش «تجلی اراده ملیِ چهل‌ودومین دوره از جشنواره بین‌المللی فیلم فجر»، پس از ارزیابی همه آثار به‌نمایش‌درآمده در بخش سودای سیمرغ، ضمن تقدیر از فیلم «باغ کیانوش» به دلیل اقتباس آشکار از کتاب و گسترش قصه در عین وحدت ژانر و توجه به گروه سنی نوجوان، و فیلم «آپاراتچی» به دلیل برداشت آزاد از کتاب، صمیمیت بیان و پرداختن به موضوع دلبستگی به سینما، و فیلم «دست ناپیدا» به دلیل اشتراک موضوع با کتاب خواندنی «حوض خون» (علیرغم ضعف در شکل روایت، شخصیت‌سازی و اختلاف زاویه دید فیلم با کتاب) و فیلم «صبح اعدام» به دلیل ابتنای بر پژوهش و سادگی بیان (علیرغم ریتم نامتوازن و روایت تک‌بعدی قهرمانان)، جایزه نقدی، لوح تقدیر و تندیس خود را تقدیم می‌کند به فیلم «پروین» به دلیل پرداختن به زندگی و شخیصیت یکی از مفاخر ادبی ایران معاصر، توجه به متن و میزانسن در بیان دغدغه تاریخی و توجه به نقش ترویجیِ کتاب و کار در کتابخانه در زندگی فردی. همچنین بازی ملموس و آگاهانه سرکار خانم مارال بنی‌آدم در نقش پروین و ارائه تصویری قابل قبول از شخصیت معصوم، متین و نجیبب شاعر معاصر ما سزاوار تحسین است.
هیأت داوران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور همچنین لوح تقدیر و نشان هدهد سفید خود را، به دلیل ارجاعات صریح به کتاب و کتاب‌خوانی در سکانس‌های متعدد و توفیق در قصه‌گویی، به انیمیشن «ببعی قهرمان» تقدیم می‌کند.
نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور امیدوار است سینماگران متفکر ما ادامه‌دهنده مسیری باشند که در آن، توجه هنرمندانه به کتاب و کتاب‌خوانی بر غنا و شرافت هنر سینما بیفزاید، واژگان بر روی پرده جادویی جانی دوباره بگیرند و جذابیت «خواندن» برای عاشقان کتاب و دانایی دوچندان شود.
سیدباقر میرعبداللهی، محمدرضا اسفاری و نفیسه‌سادات موسوی
