به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان فارس، سومین کارگاه ویژه برنامه «قصه های شیرین» در استان فارس با موضوع «شناخت ظرفیت‌های متون کهن برای کودکان و نوجوانان» با حضور محمد پاک‌نهاد، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان همدان و داور و برگزارکننده نشست‌های علمی و فرهنگی به صورت مجازی برگزار شد.
محمد پاک‌نهاد، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان همدان با طرح این سوال که چگونه می توان از ظرفیت های ادبیات کهن فارسی برای داستان های کودک و نوجوان بهره برد، عنوان کرد: ادبیات کلاسیک فارسی دارای آثار فاخری است؛ اما برای بازآفرینی داستان ها در حوزه ادبیات کودک و نوجوان سراغ همه این آثار نمی توان رفت. برای استفاده از ظرفیت های ادبیات کهن فارسی برای داستان های کودک و نوجوان به سراغ آثار خاصی باید رفت.
وی گفت: گلستان سعدی یکی از شاهکارهای ادبیات فارسی است که در گذشت زمان همچنان درخشندگی خودش را حفظ کرده است. استفاده از قالب‌های به کار رفته و زبان گلستان سعدی سبب شده این اثر بسیار مهم باشد؛ به همین دلیل در خلق داستان برای کودک و نوجوان از این اثر بسیار استفاده شده است.
پاک‌نهاد افزود: گلستان سعدی هشت باب دارد که در هر باب تعدادی از حکایت ها قابلیت استفاده برای سن کودک و نوجوان را دارد. در تحقیقات انجام‌شده، باب‌های چهارم، پنجم و ششم کمترین تعداد حکایت مناسب این گروه سنی را دارد. همچنین بر اساس تحقیق دیگری ۷۷ درصد حکایت های گلستان سعدی قابلیت استفاده برای کودکان و نوجوانان را ندارد؛ ۱۴ درصد با اندکی دخل‌وتصرف می‌تواند، مناسب‌سازی شود و ۹ درصد حکایت ها نیز می تواند به صورت کلی برای ادبیات کودک و نوجوان استفاده شود. با این حال، این آمارها هم می‌تواند جای بحث داشته باشد.
پاک‌نهاد با اشاره به آثاری که با محویت گلستان سعدی برای کودکان و نوجوانان خلق شده است، گفت: کتاب «قصه های گلستان سعدی» اثر جعفر ابراهیمی شاهد، کتاب «قصه های شیرین فارسی» اثر فرهاد حسن‌زاده و جلد هفتم کتاب «قصه های خوب برای بچه های خوب» نوشته مهدی آذر یزدی از گلستان سعدی استفاده کرده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: سعدی بسیار هوشمندانه متوجه شده بودکه باید صحبت‌ها و افکارش را در قالب حکایتی که لذت‌بخش و به‌دور از نصیحت باشد، به دیگران بگوید. همین نکته باعث شده که نویسندگان در بازآفرینی ادبیات کهن در حوزه کودک و نوجوان به سراغ این اثر فاخر رفته اند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه افزود: یکی از راه‌های ارتباطی، بازنویسی اثر است؛ یعنی متن را ساده کنیم و در عین حال گسترش بدهیم. می‌توان از ظرفیت‌های مثل‌نویسی از گلستان استفاده کرد که بسیار مورد علاقه مخاطبین است. برای بازنویسی حکایات باید روابط منطقی میان حوادث ایجاد شود تا کودک و نوجوان به‌راحتی حوادث را بپذیرند. همچنین باید بسیاری از تعبیراتی که بار منفی دارند، حذف یا جایگزین شوند.
پاک‌نهاد در پایان گفت: بازنویس باید با ایجاد فضای داستانی مقدمه‌چینی کند؛ تا مخاطب با انگیزه منطقی وارد حادثه‌ی داستان شود. بنابراین با توجه به ساختار حکایت‌ها، حس باورپذیری حوادث و رخدادها در متن اصلی برای مخاطب کودک و نوجوان قدری مشکل به نظر می‌رسد، اما در متن بازنویسی، با ایجاد ساختاری جدید، نمود روابط علی و معلولی حوادث داستان ملموس و قابل‌درک است. گلستان سعدی به واسطه شوخ‌طبعی سعدی در انتقال مفاهیم، مخاطب را خسته نمی‌کند و این یکی از قابلیت‌های مورد علاقه کودکان و نوجوانان امروزی است.
در ادامه این نشست، یکی از حکایت‌های بازنویسی‌شده عبید زاکانی مورد بررسی قرار گرفت.
گفتنی است، سلسله نشست‌های «قصه های شیرین» شامل سه کارگاه تخصصی آنلاین با موضوع ادبیات کودک و نوجوان در استان فارس به مناسبت بزرگداشت استاد مهدی آذریزدی و روز ادبیات کودک و نوجوان با حضور کتابداران، مدرسان و فعالان حوزه ادبیات کودک و نوجوان به همت اداره کل کتابخانه های عمومی فارس با همکاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان استان و دانشگاه شیراز برگزار شد.