به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، آئین گرامیداشت بیست و یکمین سالگرد تأسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و اختتامیه سیزدهمین دوره جشنواره کتابخوانی رضوی دوشنبه ۲۰ اسفندماه ۱۴۰۳ با حضور سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ آزاده نظربلند، دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور؛ احمد مسجدجامعی، قائم مقام مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی؛ قادر آشنا، مشاور وزیر فرهنگ و دبیر شورای فرهنگ عمومی و شهباز حسن پور، نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی و اهالی فرهنگ و ادب در ساختمان ستاد مرکزی نهاد برگزار شد.
جشنواره کتابخوانی رضوی از رویش‌های حوزه کتابخوانی
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم با اشاره به بیست و یک سالگی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، به دو نکته اصلی در حوزه کتاب اشاره کرد و گفت: موضوع اول، بحث مصرف کتاب و میزان کتابخوانی است؛ آنچه که ما در ایران به عنوان کتاب و کتابخوانی می‌شناسیم شایسته تاریخ، فرهنگ و تمدن ایرانی نیست و حتماً باید اتفاقات مثبتی در این حوزه رخ بدهد. دریافت ۹۰۰ هزار اثر در جشنواره کتابخوانی رضوی، نشان‌دهنده رویش‌ها و حرکت‌هایی جدید در حوزه کتاب و کتابخوانی است که به سهم خودم از همه دست‌اندرکاران اینگونه اتفاقات سپاسگزارم.
وی ادامه داد: مسئله دوم، که مهم‌تر است، نیاز ما به توسعه کتاب است. منابع دسترسی به کتاب، یکی خرید کتاب است و دیگری مراجعه به کتابخانه‌ها. در حوزه خرید کتاب، با توجه به اتفاقاتی که در شرایط اقتصادی کشور پدید آمده، مصرف سبد فرهنگی خانوار را کمتر کرده است و خود این، زنگ خطری است که اگر این نیاز حداقل از راه دوم تأمین نشود، مسیر کتابخوانی به شدت تهدید خواهد شد. طبق آمار، در سال ۱۳۹۶، میانگین هزینه فرهنگی هر خانوار ایرانی با احتساب پوشاک و خوراک و سرگرمی، ۲۳ میلیون تومان بوده است که این عدد در سال ۱۴۰۲، به ۱۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان کاهش پیدا کرده است.
صالحی منظور از حوزه نشر را کتاب درسی، کمک‌درسی، غیردرسی، روزنامه و مجله دانست و تصریح کرد: میزان سهم مصرف کتاب در خانوار، در سال ۱۳۹۶، ۱۸ صدم درصد بوده و در سال۱۴۰۲، ۱۰ صدم درصد شده؛ یعنی ۸ صدم درصد کاهش یافته است. این شرایط برای خانواده، در ۲۰ سال گذشته، به‌ویژه در سال‌های اخیر، به علت شرایط اقتصادی پدید آمده است. خانوارها در مصرف فرهنگی توانایی کمتری دارند و این موضوع برای دسترسی به کتاب، با شیب شدیدتری اتفاق می‌افتد. بنابراین، خرید کتاب، که یکی از راه‌های دسترسی به کتاب جهت کتابخوانی است، عملاً شرایط سخت‌تری پیدا کرده است. اگر بخواهیم به آینده کتاب و کتابخوانی فکر کنیم باید توجه جدی‌تری به کتابخانه‌ها داشته باشیم و در این مسیر وظیفه ما و شما بیشتر و بیشتر است.
باید کاری کرد که کتابخانه، گلستان روح و جان شود
رئیس شورای فرهنگ عمومی تصریح کرد: برای این معضل‌ها سه راهکار وجود دارد که اولین آنها، منابع کتابخانه‌ها است که به‌شدت مهجورند. در سال ۱۴۰۱، ۴۹ میلیون نسخه کتاب در کتابخانه‌های عمومی نهاد موجود بوده است و این آمار بسیار کمی در زمینه توزیع کتاب در مجموعه کتابخانه‌ها است. طرحی که دوستان ما در نهاد کتابخانه‌ها آماده کرده‌اند، باعث می‌شود اعتبارات خوبی در خرید کتاب برای کتابخانه‌ها اختصاص یابد. اگر ما می‌خواهیم ملتی کتاب‌خوان داشته باشیم، با شرایطی که فضای خرید کتاب سبد فرهنگی خانواده را محدود کرده، باید در زمینه تأمین منابع کتابخانه‌ها جدی‌تر عمل کنیم.
وی نکته دوم را، گسترش کتابخانه‌ها برشمرد و خاطرنشان کرد: به ازای هر صد هزار نفر در ایران، تقریباً ۴ کتابخانه وجود دارد در حالی که در برخی از کشورها مثل روسیه ۶۱ کتابخانه، ایتالیا ۲۱ کتابخانه و در هند ۱۱ کتابخانه وجود دارد. اگر می‌خواهیم کتاب و کتابخانه و کتابخوانی به تاریخ نپیوندد، هم دستگاه‌های دولتی و هم بخش خصوصی باید همت کنند و توسعه کتابخانه‌ها را جدی‌تر بگیریم. باید برای نسبت جمعیت و کتابخانه‌ها به رقم قابل قبول‌تری برسیم.
رئیس هیئت امنای کتابخانه‌های عمومی کشور در پایان سخنان خود، یادآور شد: نکته سوم هم لزوم جذاب کردن کتابخانه‌ها است. در حال حاضر آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۵۰ درصد از کتاب‌خوان‌های ما، به کتابخانه‌ها مراجعه نمی‌کنند؛ پس هم باید موانع را برداشت و هم بر جذابیت‌ها افزود. در این باره، دوستان در دوره‌های قبل اقداماتی را شروع کردند و در دوره جدید امیدواریم که حداقل در منطقه، همه بدانند کتابخانه‌ای در محل زندگی خود دارند. فرصت‌هایی که در حوزه کتاب است، هم باید معرفی شود و هم زمینه استفاده بیشتر از آن فراهم شود. جذاب‌کردن کتابخانه‌ها در کنار افزودن بر منابع کتابخانه‌ها و تعداد کتابخانه‌ها، سه ضلع مهم حوزه کتابخوانی هستند. اینکه کتابخانه‌ها زیاد شود و به منابع افزوده شود، کافی نیست و باید کاری کرد که کتابخانه، گلستان روح و جان شود. امیدواریم با زحماتی که شما عزیزان می‌کشید و همت و توانی که مدیریت جدید دارد و اقداماتی که انجام خواهد داد، اتفاقات خوبی رقم بخورد.
