دوشنبه ۲۵ تیر ۱۳۹۷ - ۱۵:۰۶

یادداشت دکتر احمد شعبانی، عضو مؤسس انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران؛

چرا به مشارکت وفادار باشیم؟

شعباني

دکتر احمد شعبانی طی یادداشتی به ضرورت‌های وجود «انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران» برای ارتقای علمی کتابخانه‌های عمومی ایران پرداخته است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور به نقل از ایبنا، نیمه اردیبهشت ماه امسال دبیرخانه موقت «انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران»، در فراخوانی از تمامی استادان، دانشوران، کتابداران کتابخانه‌های عمومی، دانش‌آموختگان و دانشجویان علم اطلاعات و دانش‌شناسی(کتابداری و اطلاع‌رسانی)، روان‌شناسی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی، مدیریت، مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات برای عضویت (پیوسته، وابسته، دانشجویی و حقوقی- مؤسساتی) در انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران دعوت کرد تا در تیرماه اولین مجموع عمومی این انجمن برگزار شود. دکتر احمد شعبانی طی یادداشتی به ضرورت های وجود این انجمن برای ارتقای علمی کتابخانه‌های عمومی ایران پرداخته است که می خوانید. 

از آن دوره که بیش از یک سدۀ پیش انقلاب و حرکت اجتماعی مشروطیت علیه بی‌عدالتی در کشور پدید آمد تا همگان به سوی بنا کردن دیوان دادگری به‌پاخیزند، تا سال‌هایی که آزادی‌خواهی و طلب فکر مردم‌سالاری (دموکراسی) در کشور با جنبشی دینی درآمیخت تا مردم با اندیشۀ اجتماعی به استقرار آزادی و استقلال رأی دهند، سال‌های پرشماری می‌گذرد که از همین رو، امر مشارکت و مشارکت‌جویی را به‌مثابه نوعی تعهد برای همگان فراهم آورده و التزام به آن را نیازمند ممارست و تمرین نموده است. 
مشارکت کردن به معنای سهمی در چیزی یافتن و از آن سود و منفعت بردن؛ و یا در گروهی شرکت جستن و همکاری داشتن مستفاد شده است و به همین جهت، در جامعه‌شناسی به عنوان حالت یا وضع (امر شرکت کردن) و عمل و تعهد (عمل مشارکت) نیز تلقی شده‌ است. معنای اول از تعلق به گروهی خاص و داشتن سهمی در هستی آن خبر می‌دهد و معنای دوم، شرکتی فعالانه را در گروه می‌رساند و به فعالیت اجتماعی نظر دارد.
در فرآیند تشکیل انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی کشور که در چند ماه اخیر آشکار و اظهار شده، بحث مشارکت برای کتابداران و مؤثران در کتابخانه‌های عمومی، هم به معنای شرکت کردن در منافع و مساهمت؛ و هم به معنای عمل و تعهد قابل طرح است. به این تعبیر، برای مشارکت درجاتی گوناگون قابل فهم است؛ نظیر همکاری، همیاری، همبستگی، انسجام، انطباق و شیفتگی. و چه بسا هرگونه سطوحی از وفاداری را، هم در جنبه نهادین اجتماعی و هم در مفهوم علمی، از این حرکت می‌توان طلب کرد. شکل و ماهیت هر انجمن در بطن و ذات خود، چه از نظر ماهوی و صوری و چه بر مبنای تماس‌های فردی و اجتماعی، به گونه‌ای است که فعالیت‌های آن مبتنی بر نوعی ایفای مسئولیت است و این مسئولیت به کارکرد و ساختارهای نهان و آشکار اجتماعی باز می‌گردد. بر این قرار، ذات گروه‌های اجتماعی و سیاسی و علمی در جلب مشارکتِ عاطفی و شناختی تؤامان، با بروز رفتارهای اعضای آن همراه خواهد بود؛ موضوعی که به انگیزه‌های هر عضو جامعۀ کتابداری ایرانی مرتبط است و به‌تبع در تعامل با قدرت اجتماعی و سیاسی، تمرینی نیکو به شمار می‌رود.
در پاسخ به پرسش نخستین و موضوع این یادداشت (چرایی مشارکت در انجمن‌های علمی)، اینک بسی طبیعی می‌نماید که با جذب مشارکت بتوان در بنای اجتماعات، اشکال سازمانی اقتدار را بر میثاق‌های جمعی مبتنی کرد و کارایی آن را در مسیرهای نوین مورد اتفاق، متبلور ساخت. این موضوع به نحو منطقی در این انجمن علمی نیز دنبال می‌گردد و برای حل موضوعات حرفه و جامعه به شیوة عالمانه و خردپسند، جایگاهی به‌سامان در نظر می‌گیرد. بر این اساس، کتابداران و علاقه‌مندان کتابخانه‌های عمومی به‌لحاظ حقیقی؛ و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و نهادهای مشابه دیگر چون کتابخانه‌های عمومی تحت نظر سازمان فرهنگی-هنری شهرداری‌ها، سازمان فرهنگی آستان قدس رضوی، آستان مقدس حضرت معصومه و حضرت عبدالعظیم حسنی و ... می‌توانند در این مشارکت از نظر حقوقی، نقشی شایسته ایفا کنند.