کتاب: فاطمه و فاطمه

نویسنده: سید محمد مهاجرانی

انتشارات: زائر آستان مقدس قم

احسان رضایی- ابزار شعر، در طول تاریخ کشور ما همواره یکی از مهمترین روش ها برای تبلیغ موضوعات ارزشمند بوده است. هم ذات شعر به خاطر آهنگین بودنش و اینکه ساده به خاطر سپرده می شود این قابلیت را داشت تا به میان تودۀ مردم نفوذ کند و هم مفاهیم و موضوعات فرهنگ اسلامی ـ ایرانی ما پیوند محکمی با ادبیات و کلمه و کلام دارند. برای همین در طول تاریخ بخشی از سنت آموزشی ما در قالب شعر انجام می شده و کتاب های آموزشی منظوم مختلفی داریم. از آموزش های تخصصی مثل «نصاب الصبیان» که برای آموزش صرف و نحو عربی است، تا آموزش های عمومی مثل «بوستان» سعدی که آموزش های اخلاقی و سبک زندگی است.

کتاب «فاطمه و فاطمه» هم از دسته آثار آموزشی است که خواسته شباهت های حضرت فاطمه معصومه (س) به جدشان حضرت فاطمه زهرا (س) را به مخاطب کودک یاد بدهد و برای این کار زبان شعر را انتخاب کرده است. این کتاب، سرودۀ سیدمحمد مهاجرانی است و تصویرگری آن را هم کلثوم نظری انجام داده است. کل اثر یک منظومۀ ۵۶ بیتی است که هم مروری بر زندگی این دو بانوی بزرگوار دارد و هم درس های اخلاقی که از آنها باید فراگرفت را با زبانی کودکانه مرور کرده است. کتاب با تعدادی بیت که با «بشنو» شروع می شود، آغاز شده و با این کار ذهن مخاطب را آمادۀ پیغام و حرف اصلی اثر می کند.  اینکه:

ما دو بانوی مهربان داریم
نام زیبای هر دو فاطمه است
نور دلها و چشم ها هستند
دستشان نیز بر سر همه است

سپس با مرور و مقایسۀ اطلاعات مربوط به هر کدام، تاریخ زندگی و زمانۀ این دو حضرت مرور می شود:

آن یکی دختر رسول خداست
مادرش هم خدیجۀ کبری
دختر هفتمین امام است این
مادرش نجمه، آن زنِ دانا

و بعد شاعر وارد مرور شباهت های این دو بزرگوار می شود، مواردی مثل سختی دوران کودکی آنها به خاطر فشار دشمنان:

هر دو دوران کودکی دیدند
دشمنان خدا چه ها کردند
بر سر اهل بیت پیغمبر (ص)
دشمنان خدا چه آوردند

یکی از موضوعات جالب کتاب، اشاره به دو هجرت تاریخی است. هجرت پیامبر(ص) و یارانش، از جمله حضرت زهرا(س) به مدینه و هجرت حضرت معصومه(س) از مدینه به ایران با هدف دیدار برادر:

هر دو از زادگاه خود رفتند
هر دو دارند هجرتی مشهور
هدف هر دو یاری اسلام
راهشان پرخطر و مقصد، دور
یکی از مکه سوی یثرب رفت
دیگری از مدینه آمد قم
جای جای مسیرشان رویید
گل لبخند بر لب مردم
هجرت هر دو بود پر برکت
روشنیبخش، پر ثمر، شیرین
مثل چشمه برای سبزه و گل
مثل باران برای باغ و زمین