به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، روزنامه جام‌جم در ضمیمه فرهنگی روز چهارشنبه بیست و دوم مردادماه خود (صفحات۹، ۱۰ و ۱۱) به پویش ادبی «اقتراح ماسک» که از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در حال برگزاری است پرداخته و ضمن معرفی این پویش، نمونه‌ای از اشعار رسیده شاعران را منتشر و در انتها نیز با محمود اکرامی‌فر از شاعران برجسته کشور در این خصوص گفتگو کرده است.
متن گزارش روزنامه جام‌جم به شرح زیر است:
شاعران امروز دست به کار شده‌اند و براساس اشعار معروف شاعران دیروز تک‌بیت‌های طنز برای ترویج استفاده از ماسک سروده‌اند
برو ماسک میزن مگو چیست ماسک؟ !
پویش اقتراح ماسک به همت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برگزار شده است
این یکی رقیب ندارد؛ بعید است پویش اقتراح ماسک در هیچ جای جهان لنگه داشته باشد و هیچ کشوری برای کرونا چنین پویشی برگزار کرده باشد. در واقع اصل جنس است و کاملا ایرانی؛ چون هم شاعرانه است، هم طنز دارد و هم پند و نصیحت می‌کند. اگر تا به حال درباره پویش اقتراح ماسک، هیچ نشنیده‌اید، کافی است هشتگ اقتراح ماسک را در فضای مجازی جست‌وجو کنید که به محفل فیض خواهید رسید و فیض خواهید برد اما حالا که اینجا هستید نگاهی هم بیندازید به این سفره که از دستپخت خوب محافل ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور چیده‌ایم. اتفاق عجیبی رخ نداده اما خوشمره است و دلچسب. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که علیرضا مختارپور دبیرکل آن است، یک پویش راه انداخته به نام اقتراح ماسک و از همه شاعران دعوت کرده که با استفاده از یکی از ابیات مشهور شاعران، یک بیت شعر با کلیدواژه ماسک بسرایند و با هشتگی که اشاره شد، در فضای مجازی منتشر کنند. بد نیست این را هم بدانیم که اقتراح در واقع قریحه‌سنجی است و به همین شیوه شعر سرودن بر اساس اشعار ماندگار اتلاق می‌شود. القصه که رفتیم سراغ نغمه مستشارنظامی دبیر شورای ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و اطلاعات لازم درباره این پویش را گرفتیم و دریافتیم که بیخ گوش خودمان برخی شاعران نامدار پا فراتر گذاشته و برای ماسک و کرونا، قصیده و رباعی هم سروده‌اند.
که بود؟
نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، پویش ادبی اقتراح ماسک را راه‌اندازی کرد و از همه شاعران و اهالی ادب در سراسر کشور دعوت کرد که یک تک‌بیت طنز عفیف نه هجو یا هزل، با کلیدواژه ماسک بسرایند. هدف این بود که یک بسیج همگانی از نوع شاعرانه برای رعایت توصیه‌های بهداشتی در مقابله با ویروس کرونا شکل بگیرد.
همه چیز از آنجا شروع شد که رهبر انقلاب به استفاده از ماسک توصیه کردند و رعایت نکردن اصول پیشگیری را ظلم به کادر درمان دانستند. محفل ادبی فیض که از سال ۱۳۹۷ در کتابخانه مرکزی پارک شهر در زیرمجموعه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور راه‌اندازی شده براساس همین اظهارات رهبر انقلاب و نیز برای حمایت از جریان‌های اصیل ادبی پویش اقتراح ماسک را راه‌اندازی کرد.
چرا ؟
اقتراح ماسک یک تیر بود برای چند هدف. اول از همه بهانه‌ای بود برای حمایت از کادر درمان و شکل دادن یک بسیج همگانی برای قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا. مستشارنظام می‌گوید: با شکل‌گیری محافل ادبی در کتابخانه‌ها، شبکه گسترده‌ای ایجاد شده که شهرها و حتی روستاها را شامل می‌شود. این محافل در زیرمجموعه شورای ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی، نوعی عدالت فرهنگی را ایجاد کرده به‌خصوص در مناطقی که تنها مرکز فرهنگی مردم، یک کتابخانه است و بس. بنابراین از این شبکه استفاده کردیم که شاعران تمام نقاط ایران بتوانند ذوق و قریحه خود را بروز دهند و چه‌بسا آثارشان منتشر شود و خودشان هم شناخته شوند. ضمن این‌که پویش اقتراح ماسک هدف اصلی این پویش فرهنگسازی برای استفاده از ماسک و پیشگیری از انتقال ویروس بوده است.
دبیر شورای ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور این را هم می‌گوید که شیوه اقتراح، یعنی سرودن شعر براساس اشعار معروف و ماندگار این حسن را دارد که اشعار جدید بهتر به یاد مخاطبان می‌ماند و تکرارپذیری بیشتری دارد. مشتشارنظامی می‌گوید: بسیاری از شعرهای معروف در ادبیات فارسی مانند شعر مادر شهریار و ایرج میرزا و بسیاری دیگر در اقتراح محفل ادبی ملک‌الشعرای بهار سروده شده‌اند. همین‌طور شعر معروف رنج و گنج نیز بازنویسی از داستانی با همین موضوع است. بنابراین اقتراح می‌تواند سبب سرایش شعرهای زیبا و ماندگار شود.
چاشنی طنز در پویش اقتراح ماسک هم چندان بدون هدف و برنامه نبوده است. در واقع این قید به پویش اضافه شد برای این‌که برگزارکنندگانش از جمله مستشارنظامی بر این عقیده‌اند که طنز به تاثیرگذاری پویش اضافه می‌کند و توجه بیشتری از مخاطب می‌گیرد.
چه شد؟
پویش اقتراح ماسک، در کمتر از دو ماه به دستاوردهای جالبی رسید. دبیر شورای ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور می‌گوید بیش از ۲۰۰۰ هشتگ ثبت شده و تاکنون حدود ده هزار بیت مرتبط با این موضوع به دبیرخانه رسیده است. مستشارنظامی توضیح می‌دهد: استقبال قابل توجه بود و در همه استان‌ها دبیران محافل ادبی مشغول جمع‌آوری اشعار هستند. قرار است اشعار برگزیده انتخاب و منتشر شود. برخی از آنها به عنوان هدایای فرهنگی به صورت لوح یا قاب به فعالان کادر درمان اهدا می‌شود. این اشعار در محیط‌های درمانی از جمله بیمارستان‌ها و نیز در کتابخانه‌ها و فضاهای فرهنگی استفاده خواهد شد.
دستاوردهای این پویش و اعداد و ارقامی که به آنها اشاره شد، برای برگزارکنندگان معنا و مفهوم ویژه‌ای دارد. مثلا ۱۰هزار بیت شعر از نظر مستشارنظامی یعنی ۱۰هزار نفر دیوان شاعران بزرگ کشورمان را تورق کرده و نیز این عدد به این معناست که ۱۰هزار نفر و اطرافیان آنها به التزام استفاده از ماسک فکر کرده‌اند و احتمالا آن را رعایت می‌کنند. ضمن این‌که می‌توان امیدوار بود مخاطبان این اشعار هم تحت‌تاثیر قرار گرفته باشند چون خیلی‌ها معتقدند تاثیر یک بیت شعر می‌تواند از ساعت‌ها سخنرانی و نصیحت بیشتر باشد.
چند نمونه کمی متفاوت اقتراح ماسک
شاعران برای پویش اقتراح ماسک سنگ تمام گذاشتند. برخی شعرشان را در یک ویدئو برای مخاطب خواندند، برخی برایش تصویرسازی کردند، برخی دیگر بیشتر از یک بیت سرودند. شاعران اهل افغانستان و پاکستان از جمله سید حکیم بینش، احمد شهریار و کمیل قزلباش هم در این پویش شرکت کردند.
دو نمونه متفاوت از شعرهای پویش اقتراح ماسک را اینجا بخوانید:
روزی عقابی
عبدالجبار کاکایی اقتراحی از شعر معروف ناصرخسرو قبادیانی ارائه کرده و البته توضیح داده که چون ماسک قافیه ندارد دست به تحریف قافیه زده است:
روزی ز سر سنگ عقابی به هوا خاسک/ بهر طلب طعمه پر و بال بیاراسک
بر بال و پر خود ژل و الکل زد و فرمود / امروز دهان همه‌مان صاف شد از ماسک
پایین‌تر از این گر بپرم از نظر تیز / بینم سرموی وزغی سوخته در جاسک
ناگه ز کمینگاه یکی ناقل پنهان/ زد عطسه تندی و بیفکند بر او راسک
اینش عجب آمد که ز یک بینی کوچک/ این تیزی و این تندی عطسه ز کجا خاسک
بر خاک فرود آمد و با خس خس سینه / لختی نظر خویش گشاد از چپ و از راسک
چون نیک نظر کرد به منقار بلندش /گفتا ز که نالیم؟ به منقار، بزن ماسک مثل سعدی باش
رضا اسماعیلی هم برای کرونا دو رباعی سروده که در کنار قصیده و تک‌بیت و دیگر گونه‌های شعری جای رباعی خالی نباشد.
هشدار! به دوستان خود غم ندهی / بیماری و درد، جای مرهم ندهی
بی‌ماسک مرو ز خانه‌ات بیرون، تا / ای جان! «کرونا» به خلق عالم ندهی
«سعدی» که هوای باغ و بستان می‌کرد / در روی زمین سفر فراوان می‌کرد
گر از «کرونا» شنیده بود اوصافی / خود را به حصار خانه زندان می‌کرد!
با اجازه شاعر
چند نمونه از تک‌بیتی شاعران مطرح برای پویش اقتراح ماسک را می‌خوانید که همه آنها با اجازه شاعری که از شعرش بهره گرفته‌اند، سروده و منتشر شده‌اند.
«به جان خواجه و حق قدیم و عهد درست» / که هر که ماسک نزد از قبیله ما نیست
محمود اکرامی‌فر
ناگهان ماسک برانداخته‌ای یعنی چه؟ / مست از خانه برون تاخته‌ای یعنی چه؟
سعید بیابانکی
به روز حشر اگر می‌روی به سمت بهشت / دو بسته ماسک ببر احتیاط در این است
علیرضا قزوه
دل می‌رود ز دستم، صاحبدلان خدا را / بی‌ماسک و ژل مریضی خواهد شد آشکارا
مجتبی باقی
مرا می‌بینی و هر دم زیادت می‌کنی دردم / چرا بی‌ماسک می‌آیی رفیق ناجوانمردم؟
ایمان طرفه
گفت‌وگو با محمود اکرامی‌فر که حدود ۴۰۰ بیت شعر برای اقتراح ماسک سروده است
بی‌ماسک پشیمانم و با ماسک پریشان
تا دیروز به عنوان شاعر «یا علی گفتیم و عشق آغاز شد...» می‌شناختیمش اما از حالا به بعد محمود اکرامی‌فر به عنوان رکورددار سرودن شعر برای کرونا هم شناخته می‌شود. اکرامی‌فر که از یاران قدیمی روزنامه جام‌جم است در این گفت‌وگوی کوتاه اشاره می‌کند که چه و چطور شد که از یک تک‌بیت رسید به نزدیک ۴۰۰ بیت شعر برای کرونا و ماسک.
چه شد که این‌همه شعر برای پویش اقتراح ماسک سرودید؟
شعر کمک بزرگی است برای درونی کردن فرهنگ استفاده از ماسک و این‌طور که طبیبان گفته‌اند گویا ماسک درصد بالایی از انتقال ویروس جلوگیری می‌کند و مانع بیمار شدن افراد می‌شود. به همین دلیل شروع کردم به سرودن. اولین تک‌بیتی براساس یک غزل از حافظ بود با نام زلف آشفته و بعد حس کردم یک تک‌بیت کفایت نمی‌کند. سراغ غزل معروف م‌پرس رفتم و بعد از آن دیگر برای خودم هم جالب و لذتبخش شد و ادامه دادم.
قصیده بلند بی‌ماسک پشیمانم و با ماسک پریشان چطور سروده شد؟
یک روز که تلویزیون تماشا می‌کردم، آقای حریرچی گفتند که ماسک‌شان را از پارچه پیژامه دوخته‌اند. برایم جالب شد و فکر کردم درباره ماسک شعر بلندی بگویم. سراغ درست کردن ماسک از روسری سوسن و شلوارک ساسان رفتم و رسیدم به ماجرای احتکار ماسک و سلطان ماسک و بقیه موضوعات. در نهایت یک قصیده با حدود ۶۲ بیت سرودم. تازه بعد از این قصیده بود که دیدم هنوز هم جا دارد درباره این موضوع شعر بگویم. رفتم سراغ دیوان حافظ و تقریبا ۲۵۰ مصرع از حافظ برداشتم و مصرع دیگری به آن اضافه کردم.
برای اقتراح به دیوان حافظ تفأل زدید یا اشعاری که به خاطر داشتید را انتخاب کردید؟
اولش فقط دیوان را گشودم و چند شعر را برداشتم اما برای ۲۵۰ مصرعی که بعد از قصیده‌ام سراغ آنها رفتم، دیوان حافظ را برداشتم و ابیاتی را انتخاب کردم که می‌شد از آنها برای اقتراح استفاده کرد. برخی شعرها جدی و برخی دیگر طنز شده‌اند. هدف این بود که فرهنگ استفاده از ماسک را ترویج کنیم و هر جا که می‌شد از طنز هم بهره برده‌ام.
چقدر زمان برای سرودن این ابیات صرف کردید؟
از ۲۰ روز پیش که سرودن این شعرها را شروع کردم، در مجموع حدود ۳۰ تا ۴۰ ساعت وقت گذاشتم.
گفتنی است محافل ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور با دعوت از شاعران و اهالی ادب سراسر کشور برای پیوستن به پویش ادبی «اقتراح ماسک» از علاقه‌مندان خواسته است تا با اقتراح و سرایش تک بیت با کلید واژه «ماسک» در بسیج همگانی برای حمایت از کادر درمان و رعایت توصیه‌های بهداشتی در مقابله با کرونا همراه شوند. شاعران می‌توانند برای اثرگذاری بیشتر، ابیات را به زبان طنز (طنز عفیف) بسرایند، از ابیات معروف بزرگان ادب فارسی بهره‌مند شوند و در نهایت شعر خود را با هشتگ #اقتراح_ماسک منتشر کنند.
ارسال نظر