چهارشنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۹ - ۱۲:۵۰

کارکردهای اجتماعی کتابخانه‌های عمومی/۱

عبدالحسین فرج پهلو: افق دید مدیران نهاد با کتابخانه‌های عمومی جوامع مدرن همسو است

اساتید کتابداری

عبدالحسین فرج پهلو، استاد دانشگاه شهید چمران اهواز معتقد است: آنچه که در حال حاضر در افق دید مدیران نهاد کتابخانه های عمومی کشور قرار دارد، کما بیش همان هایی است که در کتابخانه های عمومی جوامع مدرن نیز مد نظر است. مضاف بر اینکه در اینجا بر تعهد و ارتقای معنوی نیروی انسانی نیز تأکید شده است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور استادان علم اطلاعات و دانش‌شناسی در یادداشت‌هایی به دبیرخانه اولین همایش کارکردهای اجتماعی کتابخانه های عمومی به تبیین علمی جایگاه کتابخانه‌های عمومی در فعالیت‌های اجتماعی و ارتقای سلامت اجتماعی و توسعه فعالیت های فرهنگی پرداختند. بر این اساس عبدالحسین فرج پهلو، استاد دانشگاه شهید چمران در پیامی با تاکید بر اینکه افراد جامعه و رشد و تعالی آن ها محور اصلی فعالیت های کتابخانه ­های عمومی هستند، اعتقاد دارد امروزه کتابخانه های عمومی به عنوان نهادهای اجتماعی، هم در نظر و هم در عمل همچنان ماموریت هایی برای خود قائل بوده که قاعدتاً با روح و انگیزه اولیه از ایجاد این کتابخانه‌­ها هماهنگ است. این استاد دانشگاه در بخشی از این پیام چنین آورده است: 

از دیرباز کتابخانه ­ها جزئی از ساختار یک شهر یا  اجتماع را تشکیل می­دادند. هر اندازه مدنیت و ثبات سیاسی و اجتماعی فزونی یافت، ساختار کتابخانه، حضوری انسجام یافته ­تر در شهر و اجتماع به دست آورد.

امروزه کتابخانه های عمومی به عنوان نهادهای اجتماعی، هم در نظر و هم در عمل همچنان ماموریت هایی برای خود قائل بوده که قاعدتاً با روح و انگیزه اولیه از ایجاد این کتابخانه­ها هماهنگ است. از آنجا که مخاطبین کتابخانه های عمومی مردم هستند، کلیّت این مأموریت ها به گونه­ای جهان شمول بوده و در همه جوامع مشابه است. این روح اولیه را شاید بتوان به عنوان نمونه در بیانیه مأموریت دو کتابخانه غربی مشاهده کرد:

در مأموریت کتابخانه عمومی نیویورک می­خوانیم:«مأموریت کتابخانه عمومی نیویورک عبارت است از ترغیب یادگیری مادام العمر، پیشبرد دانش، و تقویت گروه­های اجتماعی.»

در بیانیه کتابخانه عمومی بلِویل (Belleville) اینگونه قید شده است: «کتابخانه عمومی بلویل شریک قدرتمندی برای جامعه است و برنامه ها و خدماتی فراهم می­کند که افراد را به یکدیگر نزدیک می­ سازد، خلاقیت را پاس می دارد، و یادگیری مادام العمر را ترغیب می ­کند. ما از تاریخ گذشته خود حفاظت می کنیم، زندگی کنونی خود را غنا می بخشیم، و برای آینده ای متحوّل آماده هستیم.»

در  این بیانیه­ ها توجه به مخاطبین و جامعه خدمت­ گیرنده موج می­ زند. ترویج یادگیری مادام العمر، تقویت گروه­ های اجتماعی و نزدیک کردن افراد جامعه به یکدیگر، و در یک کلام ایجاد همگرایی در جامعه خدمت گیرنده، راهبردهای چشمگیری هستند که بی تردید پیاده سازی آن ها رشد و توسعه اجتماعی جامعه مخاطب را در پی خواهد داشت.

در ایران نیز رسالت نهاد کتابخانه های عمومی در ایران  را می توان به نقل از سند چشم انداز ۱۴۰۴ اینگونه مشاهده کرد: «نهاد کتابخانه ­های عمومی کشور در چشم­ انداز ایران ۱۴۰۴ هـ. ش. نهادی است فرهنگی با هویت اسلامی _ ایرانی، نافذ و اثرگذار بر جامعه دارای کارکردهای آگاهی­ بخشی، اطلاع­ رسانی آموزشی و ارشادی، زمینه­ ساز ارتقای مطالعه مفید، دارای نیروی انسانی متعهد، متخصص و آموزش دیده با حفظ جایگاه اول کشور در منطقه و موفق در رساندن کشور در زمره­ پانزده کشور برتر جهان از جهت سرانه فضا، عضو، منابع و امانت کتابخانه ­ای (سند چشم انداز نهاد در افق ۱۴۰۴).

چنانچه در وبسایت نهاد درج شده است، مدیریت جدید نهاد کتابخانه ­­های عمومی کشور در خرداد ۱۳۹۳ و با هدف «فراهم کردن امکان کتابخوانی برای تمام افراد جامعه و گسترش و ترویج کتابخوانی و ارائه بهترین خدمات به علاقه مندان کتاب و کتابخوانی» فعالیت خود را آغاز کرد.

آنچه از بند مربوط به سند چشم انداز و هدف فوق الذکر بر می­ آید این است که در ایران نیز افراد جامعه و رشد و تعالی آن ها محور اصلی فعالیت های کتابخانه ­های عمومی بوده و این نگاه بسیار ارزشمندی است که بر فعالیت های این مجموعه مستولی است. از این حیث، دیده می­ شود که آنچه که در حال حاضر در افق دید مدیران نهاد کتابخانه های عمومی کشور قرار دارد، کما بیش همان هایی است که در کتابخانه های عمومی جوامع مدرن نیز مد نظر است و از آنها دور نیست؛ مضاف بر اینکه در اینجا بر تعهد و ارتقای معنوی نیروی انسانی نیز تأکید شده است.

ارسال نظر

    • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
    • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.
2 + 4 =