به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، کی پی سینگ، عضو هیئت علمی دانشگاه دهلی، در همایش کارکردهای اجتماعی کتابخانه‌های عمومی، در معرفی خود اظهار داشت: در حال حاضر به‌عنوان  دانشیار در دپارتمان کتابداری و علم اطلاعات و به‌عنوان هماهنگ کننده امور فرهنگی و دانشگاهی در دانشکده هنر دانشگاه دهلی مشغول به کار هستم و سمت ریاست دو انجمن ملی بنیاد پژوهشی کتابداری و علم اطلاعات ساتیجا و انجمن اداره کل کتابخانه دهلی را بر عهده دارم. انجمن کتابخانه دهلی یکی از قدیمی‌ترین انجمن‌های حرفه‌ای در کشور است که در سال ۱۹۳۹ تأسیس شده است. برای من افتخاری بزرگ است که یکی از سخنرانان بین‌المللی کنفرانس سالانه انجمن هستم که موضوع آن کارکردهای کتابخانه عمومی است. موضوعی که در حال حاضر با توجه به همه گیری کووید ۱۹، بسیار حائز اهمیت است، تا اطلاعات مورد نیاز شهروندان جهان از طریق ابزارها و فنّاوری‌های اطلاعات و ارتباطات فراهم شود.

وی ادامه داد: قصد دارم تجارب و دیدگاه کلی ولی اصلی خود را درباره چشم انداز کتابخانه‌های عمومی هند به اشتراک بگذارم. صحبت خود را با تعریفی از کتابخانه‌های عمومی با استناد به بیانیه یونسکو آغاز می‌کنم؛ خدمات کتابخانه‌های عمومی بر اساس عدالت در دسترس همه فارغ از سن، نژاد، جنسیت، مذهب، ملیت، زبان و موقعیت اجتماعی قرار می‌گیرد؛ بنابراین کتابخانه‌های عمومی نقشی حیاتی در انگیزش عقلانی و نوآوری ایده‌ها و افکار دارند و در نتیجه آگاهی سازی اجتماعی را تسهیل می‌سازند؛ شهروندان را از نظر قانونی و به‌طور مناسب از کاربرد اطلاعات درست در قالب درست و در زمان مناسب از طریق اجتناب از اطلاعات اشتباه یا اطلاعات ناصحیح آگاه می‌سازند و از این طریق نتایج معنادارتری را به‌ویژه در محیط اطلاعاتی آلوده کنونی تولید می‌کنند.

کی پی سینگ اظهار داشت: وجود کتابخانه‌های عمومی قبل و بعد از استقلال هند را به‌طور گسترده می‌توان به چهار دوره زمانی تقسیم کرد: دوره کهن ۱۲۰۰ قبل از میلاد، دوره قرون وسطا ۱۷۵۷ میلادی، دوره سلطه بریتانیایی‌ها ۱۷۵۷_۱۹۴۷ و بعد از سال ۱۹۴۷. تمرکز من بیشتر بر برجسته سازی نظام کتابخانه‌های عمومی بعد از استقلال و در زمان فعلی هند است. انجمن آسیایی بنگال، اولین کتابخانه‌های مدرن هند در سال ۱۷۸۴ و جامعه آسیایی بمبئی در سال ۱۸۰۴ بود. والاحضرت سایاجی رائو گاکواد دوم مهاراجه بارودا، مردی با تدبیر و آینده‌نگر بود که در اوایل سال ۱۹۱۱ پیشگام توسعه نظام کتابخانه عمومی در هند به شمار می‌رفت. او با دعوت از کتابداران واجد شرایط از آمریکا، نظام حرفه‌ای کتابخانه‌های عمومی را در ایالت بارودا راه اندازی کرد. بعد از آن دو اسطوره بزرگ یعنی مرحوم ایانکی ونکاتا رامایانا، که معمار نهضت کتابخانه‌های عمومی در هند به شمار می‌رود و کتابدار دیگر دکتر  اس آر رانگاناتان پدر علم کتابداری در هند، نخستین پروفسور ملی پژوهشی در علم کتابداری بنیان‌گذار سازمانی، نویسنده‌ای فعال و مبدع ۵ قانون علم کتابداری و رده بندی کولن، فهرست رده‌ای، کتابخانه سنجی، نمایه زنجیره‌ای، روش علمی پژوهشی مارپیچی، تحلیل چهریزه ای،  نظریه پویای رده بندی کتابخانه و سایر مفاهیم بین‌المللی است. وی کتابداری قابل احترام و شناخته شده در سطح جهان از خاک هند هستند که نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه کتابخانه‌های عمومی در هند ایفا کرده‌اند و به دلیل سهم برجسته این دو در ارتقا، انتشار و توسعه نظام کتابخانه‌های عمومی در هند هردوی آن‌ها به ترتیب در سال‌های ۱۹۵۷ و ۱۹۷۰ برنده چهارمین جایزه غیرنظامی شدند که توسط دولت هند به آن‌ها اعطا شد. علاوه بر این، دکتر رانگاناتان خردمندانه پیش‌نویس سیاست‌های اساسی قوانین کتابخانه‌های عمومی در هند و سندی باشکوه در کتابخانه پایه‌گذاری کرده است.

وی ادامه داد: نکته‌ قابل ذکر، برنامه ۳۰ ساله توسعه کتابخانه‌های هند است که هنوز هم اقدام مهمی در توسعه کتابخانه‌های هند به شمار می‌رود و این برنامه بعداً توسط دانشگاه دهلی تجدید چاپ شد. نقطه عطف دیگر به جنبش کتابخانه‌های عمومی به‌ویژه در توسعه منابع انسانی متخصصان کتابخانه‌های عمومی با دانشگاه دهلی ارتباط یافت؛ به این معنا که دولت  هند تحت ریاست شری کی پی سینها در سال ۱۹۵۷ اقدام به تشکیل کمیته مشورتی کتابخانه‌های عمومی کرد؛ این کمیته علاوه بر پیشنهادهای بنیادین برای توسعه نظام کتابخانه‌های عمومی در کشور، پیشنهاد کرد تا برای تربیت متخصصان کتابخانه برای نظام کتابخانه‌های عمومی، مرکز تدریس و آموزشی در کشور تأسیس شود. برای عملی کردن پیشنهاد تأسیس یک موسسه کتابخانه سطح بالا، دولت مسئولیت این کار را بر عهده دانشگاه دهلی گذاشت و دانشگاه این پیشنهاده را منوط به تأسیس موسسه علم کتابداری در سال ۱۹۵۹ پذیرفت. قرار بر این شد تا این موسسه توأمان با دپارتمان علم کتابداری دانشگاه دهلی عمل کند که با تلاش‌های دکتر  رانگاناتان و دکتر داس گوپتا در سال ۱۹۴۶ تأسیس شده بود و مسئولیت برگزاری دوره‌های کوتاه مدت یک ماهه تا ۳ ماهه را برای متخصصان کتابداری و علم اطلاعات بر عهده بگیرد.

کی پی سینگ تصریح کرد: دوستان عزیز بحث کتابخانه عمومی و توسعه آن‌ها کامل نخواهد شد، مگر اینکه به یکی از ابتکارات آرمان‌گرایانه دولت که معروف به گروه دانش ملی است، اشاره کنیم. این گروه توسط دولت دهم هند در سال ۲۰۰۵ تشکیل شده و در بخشی مجزا، اهداف و نقش‌های کتابخانه را به‌عنوان کتابخانه‌ها دروازه‌ای به سمت دانش معرفی می‌کند و پیشنهاد تأسیس مراکزی از جمله هیئت ملی در کتابخانه‌ها تحت نظارت وزارت فرهنگ، آمار ملی کتابخانه‌ها، تجدید نظر در تحصیلات کتابداری و علم اطلاعات، آموزش و پژوهش، تأمین بودجه کتابخانه مرکزی، ارزیابی مجدد کارکنان کتابخانه‌ها، ارتقای کاربرد فناوری اطلاعات در کتابخانه‌ها برای تقویت و توسعه کلی نظام کتابخانه به‌ویژه نظام کتابخانه عمومی در هند ارائه می‌دهد.

وی ادامه داد: اکنون به بیان بعضی از قوانین کتابخانه‌های عمومی می‌پردازم. ۱۸ ایالت هند که عبارت‌اند از تامیل نادو در سال ۱۹۴۸، آندرا پرادش در سال ۱۹۶۰،کارناتاکا در سال ۱۹۶۵، ماهاراشتر در سال ۱۹۶۷، بنگال غربی در ۱۹۷۹، مانی پور در ۱۹۸۸، هاریانا در ۱۹۸۹،کرالا در ۱۹۸۹، میزورام در ۱۹۹۳،گوآ ۱۹۹۳،گجرات و اریسا در ۲۰۰۱، اوتارانچاند در ۲۰۰۵، راجستان در ۲۰۰۶، اوتار پرادش در ۲۰۰۶، بیهار در ۲۰۰۸، چاتسیگر در ۲۰۰۹ و آرونچال پرادش، در ۲۰۰۹ مصوبات کتابخانه‌های عمومی را برای تقویت نظام کتابخانه‌های عمومی در هند اجرا می‌کنند. طبق گزارش نظرسنجی ORG MARG که در حال حاضر در سطح عمومی موجود است تعداد ۵۴۸۵۶ کتابخانه عمومی در هند وجود دارد که شامل ۳۱ کتابخانه مرکزی ایالتی، ۱۱ کتابخانه تخصصی ایالتی، ۵۸۲ کتابخانه مرکزی منطقه‌ای، ۵۳۱ کتابخانه عمومی بخشداری و کتابخانه‌های عمومی فرعی هر بخشداری،۱۱۱۵۴ کتابخانه های مرکز شهر، ۱۲۷۱۴ کتابخانه های روستایی و پانچایات، ۹۱۸ کتابخانه عمومی از آموزشگاهی ۲۷ کتابخانه سیار و ۱۹۰۷۵ کتابخانه انجمنی و غیر انتفاعی و مستقل در هند هستند.

کی پی سینگ با اشاره به نقش سازمان‌های دولتی در رشد و توسعه کتابخانه‌های عمومی، گفت: وزارت فرهنگ دولت هند مسئول اجرا، نظارت و تأمین بودجه منابع دانش، کتابخانه‌های عمومی، دانش ملموس و نامحسوس و میراث فرهنگی هند است. دولت هند در سال ۱۹۷۲ با یک دستور برای ترویج، تأمین مالی، ایجاد زیرساخت‌ها، کمک‌های مالی و تدوین اسناد، مدارکی عملی برای سیاست‌گذاری طراحی می‌کند که مربوط به توسعه کتابخانه‌های عمومی در موسسه کتابخانه «راجا رم موهن روی» کلکته است. پیشرفت مهم دیگری که پس از استقلال هند رخ داد و نقش حیاتی در گسترش توسعه سیستم‌ها و مجموعه کتابخانه‌های عمومی در هند ایفا کرده، قانون تحویل کتاب و روزنامه در سال ۱۹۵۴ است که در سال ۱۹۵۶ مورد بازبینی قرار گرفت. طبق این قانون هر کتاب و روزنامه یا ادواری انتشاراتی در هر جایی که چاپ شود باید یک کپی از نسخه منتشر شده‌اش را به کتابخانه ملی هند، که قبلاً با نام کتابخانه عمومی کلکته در سال ۱۸۳۶ بنیان شده تحویل دهد. کتابخانه ملی هند ادغام شده با کتابخانه عمومی کلکته است. این کتابخانه در مصوبه‌ای از مجلس به رتبه کتابخانه ملی دست یافت و افتخار این را دارد که کتابخانه رسمی هند برای پیشینه‌هایی بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار سند باشد.

وی اضافه کرد: یکی دیگر از کتابخانه‌های مخزن، جامعه آسیایی بمبئی است که در سال ۱۸۰۴ تأسیس شد که یک جامعه فرهیخته در هند درزمینهی مطالعات آسیایی است. کتابخانه این جامعه دارای بیش از ۱۰۰ هزار کتاب است که از این تعداد ۱۵ هزار کتاب از کتاب‌های ناب و ارزشمند محسوب می‌شود. این کتابخانه همچنین دارای اشیای قیمتی و بیش از ۳۰۰۰ نسخه خطی به زبان‌های فارسی، سانسکریت و پراکریت است‌. بیشتر این نسخه‌ها به‌صورت کاغذی هستند اما بعضی از آن‌ها در برگ درخت نخل نوشته شده‌اند. یک مجموعه سکه شناسی که شامل ۱۱ هزار و ۸۲۹ سکه است نیز وجود دارد. از جمله سکه‌های موجود در آن می‌توان از سکه طلای زمان امپراتوری کوماراگوپتا اول، سکه نایاب به نام موهور از زمان اکبر شاه گورکانی، سکه‌هایی که پادشاه شیواجی ضرب کرد، نام برد. کتابخانه یکی از دو رونوشت اصلی کتاب کمدی الهی دانته شاعر و نویسنده ایتالیایی قرن ۱۳ را دارد.

کی پی سینگ ادامه داد: کتابخانه عمومی کانمارا که در سال ۱۸۹۰‌ تأسیس شد، در شهر چنای ایالت تامیل نادو واقع است؛ مخزنی از منابع منتشر شده که سابقه‌اش به قرن‌ها پیش می‌رسد. این کتابخانه مخزنی برای کارهای تقدیر شده و مجموعه‌ها در کشور هند نیز محسوب می‌شود و همچنین به‌عنوان مخزن سازمان ملل هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های آسیا با داشتن مجموعه بیش از ۶۰۰  هزار کتاب است. کتابخانه عمومی دهلی که به DPR شناخته می‌شود، بزرگ‌ترین شبکه نظام عمومی هند به‌خصوص منطقه دهلی، در سال ۱۹۵۱ با کمک مالی یونسکو به‌عنوان یک پروژه تجربی تحت کنترل اجرایی وزارت فرهنگ هند تأسیس شد. دوستان عزیز، علاوه بر این کتابخانه‌های برجسته مذکور، کتابخانه‌ عمومی آسیایی خدابخش که در سال ۱۹۸۱ تأسیس شد و کتابخانه عمومی رامپور رازا با داشتن مجموعه‌های ناب و ارزشمند در کشور دارای اهمیت هستند. یک طرح مهم دیگر در توسعه کتابخانه‌های عمومی در هند به‌ویژه در قرن بیست و یکم، پروژه اهمیت ملی است که همان کتابخانه ملی دیجیتال هند با شعار «یک کتابخانه در جیب لباست» است. این پروژه یک عملیات ملی در مورد یادگیری از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات است که توسط موسسه فناوری هندی خرقپور توسعه یافت. این موسسه قدیمی‌ترین موسسه فناوری کشور تحت حمایت وزارت توسعه منابع انسانی دولت هند، هم اکنون در دست وزارت آموزش و پرورش هند است. هدف آن ساختن یک منبع دانش دیجیتالی قابل دسترس در همه جا و در همه زمان‌ها برای ملت است تا فراهم کننده یادگیری آنلاین فراگیر برای تمام یادگیرندگان در هر سطحی و در هر مکانی باشد.

وی ادامه داد: دیجیتال ملی هند یک پلتفرم پنجره واحد است به این معنا که منابع می‌تواند از یک درگاه واحد با تکیه بر فناوری به شکل الکترونیکی ارائه شوند. از این طریق منابع آموزشی فراهم می‌شود که آموزش الکترونیک را برای همه افراد قابل دسترس می‌کند و برای تمام افراد، مخازن دیجیتال از هند و تمام جهان گردآوری می‌کند. علاوه بر این یک نیاز اساسی این است که دولت هند طرح شبکه کتابخانه‌های عمومی را برای آینده پیاده‌سازی کند؛ همان‌طور که طرح شبکه کتابخانه و اطلاعات را برای کتابخانه‌های کالج و دانشگاه در کشور پیاده سازی کرده است.

کی پی سینگ با بیان نقل قولی از ریتا دوز، اظهار داشت: کتابخانه عرصه فرصت است که دو پنجره به درون روح ما و دری بر روی جهان می‌گشاید. با در نظر گرفتن نقل قول ارزشمند بالا و سخنان من، کتابخانه عمومی نقشی منحصربه فرد در اشاعه دانش، فرهنگ، دارایی و میراث فکری یک ملت ایفا می‌کند. شهروندان را آگاه و مطلع‌تر می‌سازد. کتابخانه‌ها به‌ویژه در این همه گیری کووید ۱۹ با چالش‌های واقعی در دیجیتالی شدن روبه رو هستند. آن‌ها برای اجتناب از تبدیل شدن به هیولایی در آینده باید در سراسر جهان تغییر یابند، بازطراحی شوند و به نوسازی خود دست بزنند و تمام فرآیندها و رویه‌های دستیابی به اطلاعات، بازیابی و اشاعه جریان آزاد اطلاعات را اصلاح کنند؛ همان‌طور که منابع طبیعی بدون هیچ دشواری و آزاری برای تمام افراد در تمام دنیا پراکنده شده است. از این رو برای متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی در سراسر دنیا ضروری است تا به جذب نیروهای جدید و جوان اقدام کنند تا از این طریق مدل‌های کسب و کار جدید و فنّاوری‌های کتابخانه‌محور را توسعه دهند و اطلاعات پیش‌بینی شده جوامع را برآورده سازند.

وی تصریح کرد: دوستان عزیز من این امر نشان‌دهنده تغییرات عمیق در مهارت‌های سازمانی، ارتباطات و البته نگرش‌های رفتاری است.

عضو هیئت علمی دانشگاه دهلی در خاتمه اظهار داشت: امیدوارم این صحبت‌ها دانش فعلی شما نسبت به سیستم‌های کتابخانه‌های عمومی در هند را افزایش دهد و از خدای بزرگ می‌خواهم تمام بشریت را از خطرناک‌ترین،کشنده‌ترین و مخرب‌ترین ویروس، کووید ۱۹ نجات دهد.