به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان هرمزگان، به مناسبت روز قلم و روز ملی ادبیات کودک و نوجوان، دومین دوره ویژه برنامه ملی «از تبار قلم» در استان هرمزگان با تجلیل از علی رضایی، استاد، نویسنده و محقق پیشکسوت هرمزگانی با حضور امینه دریانورد، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان هرمزگان؛ احمد سایبانی، چهره ماندگار فرهنگی استان هرمزگان؛ سعید عبدلی زاده، رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی استان؛ پروین پشت کوهی، مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان؛ محمد میر دادی، سرپرست معاونت فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان؛ محمد ذاکری، عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان؛ مسلم محبی، دبیر محفل ادبی صبا و شاعران و نویسندگان در اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان هرمزگان برگزار شد.

 ارزش قلم به نویسنده آن بستگی دارد و نویسندگان و صاحبان قلم هستند که به فرهنگ هویت و معنا می‌دهند

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان هرمزگان در این آیین بیان کرد: به خود می بالم که در این ویژه برنامه از استاد علی رضایی تجلیل خواهد شد که زبانم از توصیف عظمت قلم و بزرگواری شخصیت ایشان قاصر است؛ چراکه ایشان نقش مهمی در حفظ فرهنگ بومی هرمزگان داشته اند.

دریانورد ادامه داد: جایگاه و نقش قلم به اندازه تاریخ تفکر و فرهنگ بشری است. اهمیت قلم و نویسندگی بر کسی پوشیده نیست، اهمیت قلم آن است که صاحب قلم برای بیان واقعیت‌های مفید جامعه تلاش کند. ارزش قلم به نویسنده آن بستگی دارد و نویسندگان و صاحبان قلم هستند که به فرهنگ هویت و معنا می‌دهند و پویایی یک جامعه بسته به صاحبان اندیشه و قلم است.

مسئولیت قلم زدن باید به کودکان و نوجوانان سپرده شود تا خلأهای فرهنگی را پرکنند

علی رضایی، نویسنده و محقق پیشکسوت هرمزگانی، شاهنامه را دقیق ترین و شگفت انگیزترین سندی دانست که در افسانه‌های آن به پیدایش قلم اشاره شده و گفت: بر اساس شاهنامه، تهمورث دیوبند پسر و جانشین هوشنگ بود و وقتی به پادشاهی رسید قول داد جهان را از بدی ها پاک و دست دیوها را از همه جا کوتاه کند. او با افسونی نیرومند سالار دیوان را پست و ناتوان کرد و فرمانبردار ساخت و لقب دیوبند گرفت. تهمورث اهریمن را با افسون اسیر کرد و ۳۰ سال، سوار بر اهریمن دور زمین را می‌گشت. وقتی دیوان این وضعیت اهریمن را دیدند دیگر به دستوراتش گوش ندادند. دور هم جمع شدند و تصمیم گرفتند تاج و تخت پادشاهی را از تهمورث بگیرند. وقتی طهمورث از نقشه آن‌ها باخبر شد، به جنگشان رفت و دو سوم از سپاه اهریمن را به افسون بست و یک سوم دیگر را به گرز گران شکست و بر زمین افکند. دیوان از او خواستند که آن ها را نکشد و جان‌شان را ببخشد تا هنری نو به او بیاموزند.

وی افزود: دیوان رمز نوشتن را بر وی آشکار کردند و نزدیک سی گونه خط، از پارسی و رومی و تازی و پهلوی و سغدی و چینی به وی آموختند. البته در برابر روایت شاهنامه و فردوسی در روایت دینکرد آمده است که راز نوشتن را اهریمن پنهان کرده بود و تهمورث توانست با اسیر کردن او به این راز پی ببرد.

نویسنده پیشکسوت هرمزگانی تصریح کرد: هنگامی که تهمورث از مردم خواست نوشتن را فرا بگیرند، آنان این کار را جادویی منسوب به دیوان دانستند و از یادگیری سر باز زدند. تهمورث به دنبال آن برای نویسندگان و کاتبان، جشنی بر پا کرد که اهمیت آموزش خط و ارجمندی این هنر را نشان بدهد و آن را کاری اهورایی و مقدس نامید، به همین دلیل هم نوشتن در دوران تاریخی به کاری مقدس تبدیل شد که تنها افرادی مشخص از میان موبدان و اشراف خاندان ها به آن می پرداختند.

رضایی ادامه داد: یک محقق و نویسنده باید از این افسانه‌ها سرنخ بگیرد و به دنبال این سؤال باشد که چه دیوانی هستند که نوشتن می‌دانند و از همین زاویه، باید به دیوی که در ذهن ما جا کرده نگاهی نو انداخته و هویت آن را بدهد.

وی افزود: ردپای فرهنگ و اسطوره را در متل‌ها و ضرب المثل های هرمزگان می‌توان دید و این وظیفه و کار اهل قلم است که این فرهنگ را ثبت و ضبط و سینه به سینه منتقل کنند. مسئولین باید قلم ها را به کودکان و نوجوانان بسپرند تا با نوشته های خود، خلأهای موجود را پر کنند و نگاه ها را تغییر دهند.

توجه به جایگاه قلم در هویت بخشی استان متمدن، دیرپا و ادب پرور استان هرمزگان یک ضرورت است

مدیرکل حوزه هنری و انقلاب اسلامی استان هرمزگان در این آیین بیان کرد: توجه به جایگاه قلم در هویت بخشی استان متمدن، دیرپا و ادب پرور استان هرمزگان یک ضرورت و امر ویژه است که مسئولین باید به آن نگاهی متفاوت داشته باشند. مسئولین وظیفه دارند در تکریم و تعظیم اهالی قلم و نکوداشت جایگاه قلم به نسبت مسئولیت خود کوشا باشند و اقداماتی درخور انجام دهند.

وی ادامه داد: استاد علی رضایی حائز ویژگی هایی هستند که گرامیداشت هر یک از این ویژگی ها، گرامیداشت یک جایگاه و شخصیت خاص است. در ابتدا شأن و جایگاه معلمی و استادی این عزیز بر سایر ویژگی های شخصیتی ایشان سایه انداخته و در همه مقاطع تحصیلی مدرسه و دانشگاه تدریس داشته اند و استاد و معلم اکثر حاضرین در این ویژه برنامه بوده اند.

عبدلی زاده تصریح کرد: دومین جایگاه ایشان، جایگاه مدیریتی است که سال ها مدیریت فرهنگی حوزه هنری انقلاب اسلامی استان را عهده دار بوده‌اند و به این جایگاه اعتبار بخشیده‌اند که در دوران مدیریتی ایشان، تحولات فرهنگی بسیاری را در استان شاهد بوده‌ایم.

این مقام مسئول افزود: جایگاه قلم ایشان نیز در خور توجه است و تألیفات بیشماری در حوزه فرهنگ استان، داشته اند. نگاه پژوهشی و همه جانبه‌ای که به هرمزگان داشته‌اند، مرجعیت پژوهشی ایجاد کرده است و طی این سال ها، منابع اصلی محققان در حوزه فرهنگ استان، آثار و تألیفات ایشان بوده است.

آخرین کتاب چاپ شده استاد رضایی، پاسخگوی نیازهای محققین در راستای مکتوب کردن فرهنگ هرمزگان است

عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان هرمزگان بیان کرد: اخیراً کتابی تحت عنوان «هرمزگان در آئینه تاریخ و فرهنگ» به چاپ رسیده است که شانزدهمین کتاب استاد رضایی در عرصه فرهنگ و هنر است. یکی از ویژگی های منحصر به فردی که این کتاب را ارزشمند کرده این است که نویسنده در ابتدا به طرح پرسشی می‌پردازد و خود به آن پاسخ می دهد و بر اساس پاسخ داده شده، راهکار ارائه می‌دهد.

عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان تصریح کرد: یکی از مشکلات اساسی که محققین در تألیف کتاب در ارتباط با فرهنگ هرمزگان به آن بر می خورند، کمبود منابع مکتوب است که راهکار نویسنده در این کتاب این است که به جای اینکه از تاریخ به فرهنگ برسیم باید از فرآورده‌های فرهنگی موجود شروع کنیم و از فرهنگ به تاریخ برسیم و تاریخ هرمزگان را کشف و ضبط کنیم.

در پایان نیز از خدمات علی رضایی، نویسنده و محقق پیشکسوت هرمزگانی تجلیل شد و شاعران بنام هرمزگانی همچون منوچهر ضیایی، امیرحسین والا، عبدالحمید انصاری نسب، مهرنوش ایزد پرست، ابراهیم ضعیفی و ایرج انصاری نسب شعرخوانی کردند.

گفتنی است، علی رضایی، نویسنده هنرمند و پژوهشگر مشهور هرمزگانی در سال ۱۳۲۷ در میناب متولد شد. وی دوران ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش به پایان برد و سپس برای ادامه تحصیل به دانشسرای بندرعباس رفت و بعد از فراغت از التحصیل به عنوان معلم در روستاهای میناب خدمت کرد. سپس برای ادامه تحصیل به شیراز رفت و در رشته ادبیات فارسی فارغ التحصیل شد. در سال ۱۳۵۹ به بندرعباس آمد و به مدت ۱۷ سال در دانشگاهای بندرعباس تدریس کرد و در نهایت در سال ۷۶ بازنشسته آموزش و پرورش شد. رضایی خدمات ماندگار و ارزنده ای برای فرهنگ هرمزگان انجام داده است که می توان به انتشار فصلنامه گلپنگ، ارائه مقاله هایی در زمینه فرهنگ عمومی؛ تألیف نمایش نامه های «ما می توانیم»، «گل و جهله»، «سوز ماهی»؛ تالیف 16 کتاب  شامل «مجموعه قصه های یک انگشتر برخاکستر»، «قشم در یک نگاه»، «هرمزگان در آئینه تاریخ و فرهنگ» و ... و نویسندگی متن بیش از ۳۵ فیلم مستند اشاره کرد.