به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، نشست دیدار با میرسبحان سادات، مشاور با محوریت شیوه انتقال مفاهیم ارزشی به کودک و نوجوان، ۲۳ اردیبهشت ماه در غرفه نهاد در سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.

میرسبحان سادات در خصوص لزوم ترغیب کودکان و نوجوانان به کتابخوانی، گفت: در فرایند تربیت، مفاهیم، ارزش های خانواده و جامعه، اخلاق، فرهنگ و ... به کودک و نوجوان منتقل می شود؛ یکی از مهم ترین ابزارهای تربیت، کتاب و قصه و داستان است؛ متاسفانه ما این موضوع را فراموش کرده ایم و فکر می کنیم فیلم و انیمیشن می تواند مفاهیم مورد انتظار ما را منتقل کند. به همین علت انتقال معنا، مفاهیم، تجربیات و ارزش ها دچار اختلال شده است. امروز کودک ما تنها جلوی تلویزیون می نشیند؛ تلویزیونی که به صورت قطره چکانی اطلاعاتی مثبت را در کنار یک سری اطلاعات منفی به او منتقل می کند. در این صورت نمی توانیم از کودکمان رشدی همه جانبه انتظار داشته باشیم. در مقابل کتاب، نکات منفی کمتری دارد و به مفاهیم عمق می دهد. متاسفانه اکثر والدین با کتاب بیگانه اند و به دنبال آن فرزندان آن ها نیز سراغ کتاب نمی روند.

وی در خصوص نحوه انتقال هویت ایرانی- اسلامی به نسل کودک و نوجوان، گفت: متأسفانه در رژیم مصرف رسانه کودکان ما گوشی، اینترنت و تلویزیون برجسته است و کتاب جایگاهی ندارد. هویت هفت بعد فردی، خانوادگی، مذهبی، اجتماعی، فرهنگی، ملی و فراملی دارد که در حال حاضر بر روی هیچ یک از این ابعاد کار نمی شود. کتاب از این جهت حائز اهمیت است که می تواند به صورت عمیق بر روی این ابعاد تمرکز کند. به عنوان مثال آثار مربوط به دفاع مقدس بعدی از هویت ما را پر رنگ می کند اما آیا توانسته ایم به قدر کافی کتاب های این حوزه را به خوبی به کودکان و نوجوانانمان عرضه کنیم. در واقع کتاب های منتقل کننده ابعاد هویتی ما، کم است و اگر هم وجود دارد، ما نتوانسته ایم به خوبی آن ها را ارائه دهیم.

این مشاور ادامه داد: ورود به فضای کتابخوانی، شما را به دنیایی لایتناهی متصل می کند که از قالب واقعیت بیرون می آید و به همین دلیل جذاب می شود. در این دنیای غیرواقعی، کودک خود را شبیه سازی می کند. فضای داستان، مقاومت را از کودک می گیرد و او را با ماجرا همراه می کند؛ در این همراهی شما می توانید اطلاعات، دانش و اصول اخلاقی را در قالب داستان به کودک منتقل کنید.

وی تصریح کرد: تغییر دیدگاه فرد نسبت به یک موضوع سه مرحله دارد؛ مرحله اول، حس و رابطه با فضا؛ مرحله دوم، سبک زندگی و رفتار و مرحله سوم شناخت است. داستان با گره هایی، نوجوان را همراه می کند؛ این همراهی بر رفتار او اثر می گذارد و او را کم کم صاحب شناخت و معرفت می کند. بچه ها ابتدا باید وارد فضای کتابخوانی شده، با کتاب ارتباط برقرار کنند تا لذت مطالعه را تجربه کنند.

سادات در خصوص نحوه انتقال مفاهیم ارزشی به کودک و نوجوان گفت: در مباحث ارزشی و اعتقادی اطلاعات باید متناسب با سن و سطح رشد کودک ارائه شود. نهاد کتابخانه های عمومی کشور در کنار فراهم کردن بستر انتقال مفاهیم ارزشی به کودکان، باید برای ارتباط خانواده ها و کودک و نوجوان با کتابخانه برنامه ریزی کند تا شرایط برای ارائه و پیشنهاد کتاب فراهم شود.

وی به اهمیت اهتمام خانواده ها به موضوع هماهنگی ارزش های منتقل شده از طریق کتاب و ارزش هایی که در خانواده به آن عمل می شود، تأکید کرد و گفت: لازم است پیش از انتقال مفاهیم ارزشی به کودک و نوجوان، خانواده ها به ثبات اخلاقی رسیده باشند و همچنین به خوبی قادر به برقراری ارتباط با فرزند خود باشند. وقتی ارتباط خوبی بین والدین و فرزند برقرار باشد، نوجوان از آن ها الگو می گیرد؛ در این صورت والدین کتابخوان، کودکان و نوجوانانی کتابخوان خواهند داشت.

سادات افزود: در فرایند انتخاب کتاب برای کودک، معمولا خانواده ها انتخاب کننده هستند؛ در واقع ما هستیم که به کودک جهت می دهیم؛ بنابراین تعلیم خانواده ها در این زمینه الزامی است. در دوره نوجوانی نیز باید برای انتخاب کتاب ملاک هایی داشته باشیم؛ همانگونه که برای انتخاب غذا، فیلم، گوشی و ... معیارهایی داریم. معیارها و ملاک ها باید توسط والدین، کتابداران، معلمان و ... برای نوجوان تبیین شود. علاوه بر این، همراهی والدین با نوجوان پس از مطالعه یک کتاب و ارزیابی محتوا، نوجوان را نسبت به ابعاد مختلف موضوع آگاه می کند که در واقع این نوعی جهاد تبیین است.

سادات تصریح کرد: اولین گام موثر در کتابخوان شدن کودک، پدر و مادر و بعد اطرافیان، معلم و مربی و رسانه هستند. وقتی پیوند کودک و نوجوان با کتاب از طریق داستان، حوزه توسعه فردی و ... شکل گرفت، مسیر قابل جهت دهی می شود.

وی تأکید کرد: برای ترغیب نوجوان به کتاب باید به نکاتی توجه کنیم. نکته اول، حجم کتاب است؛ کتاب ۲۰۰ صفحه ای از حوصله نوجوان خارج است. نکته دیگر، فراهم کردن بستر مطالعه است؛ کتابخوانی می تواند بخشی از ساعت دورهم نشینی نوجوانان را به خود اختصاص دهد.