به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی، در یازدهمین پیش‌نشست دومین «همایش بین‌المللی کتابخانه‌های عمومی: کتابخانه‌های عمومی و کسب‌وکارهای کوچک» با موضوع «زیست‌بوم کارآفرینی و کتابخانه کارآفرین» با حضور اعظم صنعت‌جو، عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد و دبیر علمی همایش و رضا لطفی، رئیس کمیته توسعه کسب‌وکارهای نوپا و دانش‌بنیانِ انجمن مدیریت کسب‌وکار ایران، نگاه زیست‌بومی به عنوان مولفه‌ای در راستای شناسایی استعدادها و شکل‌گیری فرهنگ کارآفرینی معرفی شد.

در ابتدا رضا لطفی، رئیس کمیته توسعه کسب‌وکارهای نوپا و دانش‌بنیانِ انجمن مدیریت کسب‌وکار ایران در خصوص معرفی چرخه کارآفرینی گفت: این چرخه شامل شناسایی و ارزیابی فرصت، مدل‌سازی کسب‌وکار، اعتبارسنجی مدل کسب‌وکار، تدوین طرح کسب‌وکار، کسب منابع، راه‌اندازی کسب‌وکار و برداشت است.

وی در تعریف «کارآفرین» اظهار کرد: کارآفرین (Entrepreneur) یک واژه فرانسوی به معنای «ورود قبل از درک مخاطره» است. در واقع، کارآفرین فردی است که قبل از دیگران وارد حوزه‌ای پرمخاطره می‌شود که قطعیتی نیز ندارد. این بدین معنا است که الزاماً هر کس که کسب و کاری را راه اندازی می‌کند، کارآفرین نیست. کارآفرین به فردی گفته می‌شود که به دنبال حل مسائلی است که دیگران برایش راه حلی پیدا نکرده‌اند.

لطفی تصریح کرد: فرد خلاق و نوآور به دنبال «کشف فرصت» است و این مهم نیازمند اصلاح شیوه تفکر و برخورداری از دیدی استراتژیکی است. به عبارت ساده‌تر، کارآفرین چیزی را می‌بیند که دیگران قادر به دیدن آن نیستند و برای حل آن، هم‌راستا با نقاط قوت شخصی و سازمانی خود، اقدام می‌کند؛بنابراین، برای تبدیل یک ایده به حوزه تجاری می‌بایست این چرخه را طی کرد.

رئیس کمیته توسعه کسب‌وکارهای نوپا و دانش‌بنیانِ انجمن مدیریت کسب‌وکار ایران با اشاره به مفهوم عام «زیست‌بوم»، ابراز کرد: زیست‌بوم در اصلاح به محیطی متشکل از همه موجودات جاندار و غیرجاندار غیرفیزیکی مانند هوا، آب، خاک و نور اشاره دارد که همه آنها در یک مکان مشخص قرار گرفته‌اند و بر روی یکدیگر اثر متقابل دارند. این اثرات موجب رشد و پرورش گونه یا گونه‌هایی خاص از موجودات در طول زمان می‌شود.

وی تأکید کرد: زیست‌بوم به معنای استفاده از ظرفیت و ارتباط با یکدیگر برای رشد است. در واقع، برای شکل‌گیری یک کار، علاوه بر ارتباط بین عرضه‌کننده و خدمت‌گیرنده، موارد دیگری همچون فضا، مردم و نحوه عرضه نیز موثر هستند.

رضا لطفی در ادامه به تعریف «زیست‌بوم کارآفرینی» پرداخت و گفت: این زیست‌بوم شامل مجموعه‌ای از کارآفرینان، نهادهای مالی (سرمایه‌گذاران)، پشتیبان کننده (مراکز رشد)، تنظیم‌کنندگان (سازمان‌های دولتی) و فرآیندها و شاخص‌های کارآفرینی (نرخ ایجاد، تعداد کارآفرینان و ...) است که به‌طور رسمی و غیررسمی در کنار هم کارآفرینی را در یک منطقه خاص ارتقا می‌دهند. کتابخانه با دارا بودن دغدغه سوادآموزی و اجتماعی است که می‌تواند گام در عرصه کارآفرینی بگذارد.

رئیس کمیته توسعه کسب‌وکارهای نوپا و دانش‌بنیانِ انجمن مدیریت کسب‌وکار ایران در تعریف «عوامل زیست‌بوم کارآفرین» گفت: طبق نظریه آیزنبرگ در سال ۲۰۱۱، این عوامل شامل سیاست (دولت، رهبری)، پشتیبانی (انجمن صنفی و زیرساخت)، سرمایه انسانی (نیروی کار، موسسات)، تامین مالی و بازارها (مشتریان، شبکه‌ها) و فرهنگ (هنجارهای اجتماعی) است.

وی خاطرنشان کرد: نگاه زیست‌بومی یعنی به دنبال شناخت کسانی باشید که، به جز شما و جامعه خدمت‌گیرتان، متأثر از عملکرد شما هم هستند. در این نگاه باید موانع و مشکلات را شناسایی و به دنبال رفع آنها قبل از شروع هر فعالیتی باشید.

رضا لطفی، رئیس کمیته توسعه کسب‌وکارهای نوپا و دانش‌بنیانِ انجمن مدیریت کسب‌وکار ایران در پاسخ به سوال درباره چیستی «کتابخانه کارآفرین یا کتابدار کارآفرین» گفت: برای تبدیل یک کتابدار به کتابدار کارآفرین و طی این مسیر ابتدا باید فضای مناسب را ایجاد کرد و این امر تنها مختص به کتابخانه نیست، بلکه جامعه هدف را نیز شامل می‌شود. البته توجه داشته باشید که این کتابدار کنش‌گر و مطالبه‌گر است که باعث ایجاد کتابخانه کارآفرین می‌شود.

وی تأکید کرد: در فضای کارآفرینیِ جهان امروز، مسئله اصلی ورود و یا عدم ورود شما به این شبکه زیست‌بومی است؛ چراکه مسئله مهم، استفاده از فضای همکاری و تعامل است. به عبارت ساده‌تر، نوآوری به واسطه استفاده از ظرفیت‌های این شبکه به وجود می‌آید و صیقل داده می‌شود.

لطفی در رابطه با جوهره زیست‌بوم کارآفرینی در حوزه کتابخانه، گفت: کتابخانه بستری است که حس اعتماد را فراهم می‌سازد. افراد به راحتی وارد محیط کتابخانه شده و با استفاده از تجربیات گذشتگان به‌صورت مکتوب و شفاهی، فرهنگ خود و جامعه را  رشد داده و و بروزرسانی می‌کنند. به این مسئله دقت داشته باشید که «مردم» و «فرهنگ» مولفه‌های اصلی زیست‌بومی هستند که موجب شکل‌گیری اعتماد در جهان می‌شود و البته این یکی از کارکردهای اصلی کتابخانه‌ها در طول تاریخ بوده است.

وی از کتابخانه‌ها به عنوان مکانی برای برگزاری جلسات مطالعاتی، رویدادهای کارآفرینی، استارت آپ‌ها و ... یاد کرد و افزود: امروز دیگر از مرحله زمینه‌سازی این امر در کتابخانه‌ها گذشته و به مرحله اجرا و اقدام رسیده‌ایم و این گذر به واسطه تعامل و گفت‌وگو شکل گرفته است.

رئیس کمیته توسعه کسب‌وکارهای نوپا و دانش‌بنیانِ انجمن مدیریت کسب‌وکار ایران داشتن نگاه «حل مسئله» با در نظر گرفتن «سود عمومی» را معنای واقعی نگاه زیست‌بومی دانست و گفت: این زمینه‌سازی باعث شناسایی استعدادها و شکل‌گیری فرهنگ کارآفرینی می‌شود. امروزه دولت‌ها متوجه این مسئله شده‌اند که اشتغال را نمی‌توان با استخدام ایجاد کرد؛ چرا که سرمایه‌های اصلی جهان امروز انسان‌ها هستند و نه منابع طبیعی و غیرطبیعی.

وی در خصوص معرفی یک کتابخانه کارآفرین از ارائه بیش از ۴۰ خدمت نوین در کتابخانه مرکزی امام خمینی (قدس سره) مشهد نام برد.

در پایان اعظم صنعت‌جو، عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد و دبیر علمی همایش نیز پیرامون تعریف کتابدار کارآفرین گفت: کتابدار، کارآفرین به وجود نمی آید، مگر اینکه زمینه مناسب برای آن به وجود آید. به عبارت دیگر یک کتابدار با تمام ویژگی‌های یک فرد کارآفرین باید در سازمانی دغدغه‌مند و علاقه‌مند به حوزه ریسک و کارآفرینی مشغول به خدمت باشد تا بتواند به نحو احسن گام در مسیر زیست‌بوم کارآفرینی و تبدیل کتابخانه به کتابخانه کارآفرین بگذارد.

گفتنی است، در پایان جلسه پرسش و پاسخ با حضور بالغ بر ۳۰۰ نفر از کتابداران سراسر کشور نیز برگزار شد.