به گزارش دبیرخانه همایش بین‌المللی کتابخانه‌های عمومی و کسب‌وکارهای کوچک، کارگاه آموزشی «راه اندازی کسب و کار در فضای مجازی» در راستای برگزاری دومین همایش بین المللی «کتابخانه‌های عمومی: کتابخانه‌های عمومی و کسب و کارهای کوچک» با حضور بهروز بیات، عضو هیات علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد زاهدان به صورت مجازی برگزار شد.

در ابتدا بهروز بیات، عضو هیات علمی علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد زاهدان در جواب به این سوال که برای راه اندازی کسب و کار اینترنتی باید از کجا شروع کرد، گفت: اولین کار عاقلانه این است که ابتدا در خصوص کسب و کار موردنظر تحقیق کرده و شرایط و توان خود را بسنجید که آیا امکان انجام آن را دارید یا خیر. پس از آن باید به انتخاب مسیر، امکانات، تجهیزات و ... بپردازید. در واقع ابتدا باید وارد عمل شوید و قطعا مسیر هموار نخواهد بود.

وی با بیان اینکه راه اندازی کسب و کار اینترنتی دارای ۵ مرحله است، افزود: مرحله اول، «تصمیم گیری» است، سوال این است که آیا وارد دنیای کارآفرینی اینترنتی بشویم یا نه. این مرحله شامل ۴ گام، آشنایی با مفاهیم و تعاریف کسب و کارهای اینترنتی، آشنایی با مفاهیم و تعاریف کارآفرینی اینترنتی، ارزیابی خود به عنوان کارآفرین و انتخاب حوزه کسب و کار است. در خصوص گام اول می‌توان اینگونه گفت که کارآفرینی، فرآیند خلق چیزی متفاوت و با ارزش، با اختصاص زمان و تلاش لازم و پذیرش ریسک های مالی، روانی و اجتماعی، جهت به دست آوردن پاداش های پولی، رضایت شخصی و استقلال است. در مرحله تصمیم گیری، شما باید نسبت به شناخت از دنیای کارآفرینی اینترنتی و خود اقدامات لازم را انجام دهید.

بیات تصریح کرد: مرحله دوم، «شناسایی فرصت» است، به این معنا که به دنبال فرصتی مناسب برای ورود به بازاری سودآور باشیم که شامل دو گام ایده‌یابی و انتخاب بازار است. فرصت در کارآفرینی به معنای نیازی است که بتوانیم آن را به یک ارزش اقتصادی تبدیل کنیم. به عبارت ساده‌تر فرصت‌ها، از درک یک نیاز یا خواسته در جامعه و توان پاسخگویی به آن شکل می‌گیرد. ایده کسب و کار یک تصویر ذهنی از راه حلی است که برای حل مسئله شناسایی شده است. عوامل قابل بررسی در این مرحله انتخاب بازار هدف، امکانات و توانایی خود برای ارائه محصول با کیفیت و قابل رقابت، نحوه تعامل و دسترسی به بازار است. چهار رکن اصلی در شناسایی فرصت شامل توانمندی، نیاز مردم، راه حل و سودآوری است.

عضو هیات علمی علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد زاهدان مرحله سوم را «تدوین طرح(نقشه راه)» دانست و اظهار کرد: در این مرحله اهداف، راه های رسیدن به آن، برنامه‌ها و تجهیزات مورد نیاز را مشخص می‌کنیم. این مرحله دارای ۴ گام، انتخاب مدل درآمدی، تعیین محصول، تعیین ساختار سایت و تدوین طرح کسب و کار است. این مرحله از یک مثلث از راس تا پایه شامل مدل درآمدی(چه ارزشی را به مشتری ارائه می‌دهیم)، ارزش پیشنهادی(کاهش مشکلات و افزایش منابع مشتری)، پرداخت هزینه(ساختن سبدی از محصولات مورد نیاز مشتری)، نوع محصول(هر آنچه که به مشتری تحویل می‌دهیم)، سازماندهی و طراحی سایت(استفاد از سایت و امکانات فضای مجازی) و طرح کسب و کار(نقشه راه کسب  و کار که میسر حرکت را تعیین می‌کند) است.

وی «اجرا» را مرحله چهارم معرفی کرد و گفت: اکنون وقت عمل است و باید طبق نقشه راه دست به کار شویم. مرحله اجرا شامل سه گام تامین منابع و تجهیزات، تولید محتوا و ترویج سایت است. به عبارت دیگر باید خودمان را به درستی و در جای مناسب به صورت تخصصی معرفی کنیم.

بهروز بیات ادامه داد: مرحله پنجم «توسعه و نگهداری» است. در واقع این مرحله تکرار مراحل سه و چهار است. برای بقای کسب و کارتان لازم است که مرتبا فرصت های جدید را شناسایی کنید، محصولات تازه را وارد بازار کنید و همیشه نقشه راه خود را به روز و تازه نگه دارید.

وی مهترین اصل موفقیت را «پول» و «زمان» معرفی کرد و گفت: در واقع منابع(هوش مالی) پس از گذر از مرحله افراد و فرایندها(مدیریت + رهبری) باعث سود دهی می‌شود. این به این معنا است که شما در نهایت با استفاده از نوآوری و بازاریابی دست به سیستم سازی زده‌اید. در نظر داشته باشید که ۶ ستون کسب و کار شامل نوآوری، سیستم سازی، رهبری، مدیریت، هوش مالی و بازاریابی و فروش است.

بهروز بیات، عضو هیات علمی علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد زاهدان بازاریابی مدرن را دارای سه مرحله جذب مخاطب، تولید مشتری و نگهداشت آن به عنوان مشتری وفادار دانست و گفت: روش های جذب مشتری می‌تواند از طریق بازاریابی بر بستر سایت شخصی(SEO و ADS گوگل)، سایت های واسط(دیوار، شیپور، دیجی کالا، باسلام) و شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان ها(اینستاگرام، تلگرام، روبیکا، ایتا و ...) باشد.

وی در خصوص روش های تبدیل و نگهداشت، برگزاری جشنواره های فروش و سیستم فروش مستقیم از جمله اقدامات موثر است.

بیات با بیان اینکه اشتباه رایج صاحبان کسب و کار در یکسان گرفتن مهارت های مدریت و رهبری با مهارتهای کسب و کار است، افزود: یک فرد برای رشد در کسب و کار خود باید دارای سه خصوصیت رهبری، مدیریت و تخصص باشد. توجه داشته باشید که رهبری به معنای تغییر و چالش و مدیریت به معنای تحول، پیچیدگی، عدم قطعیت و در نتیجه نظم بخشی است.

این عضو هیات علمی علم اطلاعات و دانش شناسی دوران رشد کسب و کار را به سه دوره کودکی(متخصص، مدیر و رهبر)، نوجوانی(مدیر و رهبر) و بلوغ(رهبر) تقسیم کرد.

وی بیان کرد: برای ایجاد یک ثروت پایدار باید به مدیریت جریان پول توجه داشته باشید؛ چراکه این مولفه باعث رشد کسب و کار و خرید دارایی برای شما به عنوان کارآفرین می‌شود. بنابراین می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که برای دستیابی به سود ابتدا باید بیاموزید و سپس دانسته‌های خود را به درستی به کار گیرید.

بیات از جمله مصادیق کارآفرینی و راه اندازی کسب و کار را کسب و کارهای خانگی، خانوادگی، فریلنسینگ، همکاری با پلتفرم ها و بازگشت به کسب و کار پدری عنوان کرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: کارآفرینی در جامعه امروز ما یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است. برای راه اندازی یک کار ابتدا باید آموزش ببینید و مهارت کسب کنید و سعی کنید درآمد خودتان را کسب کنید. فراموش نکنید بهترین سرمایه گذاری، همان توسعه فردی یا سرمایه گذاری بر روی خودتان است.

گفتنی است، این کارگاه با حضور بالغ بر ۳۵۰ نفر از کتابداران، مسئولین کتابخانه‌ها، نیروهای ستادی ادارت کل کتابخانه‌های عمومی و علاقمندان به صورت مجازی برگزار شد.