به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان فارس، یازدهمین رویداد کسب‌وکار در کتابخانه‌های عمومی به میزبانی اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان فارس روز سه‌شنبه ۲۸ آذرماه با حضور و سخنرانی سیدباقر میرعبداللهی، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور؛ محمد فرخ‌زاده، معاون گردشگری و امور زایرین استاندار فارس، محمدحسین فیروزی، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس؛ سعید خدایاری، مسئول اجرایی بنیاد برکت استان، هلن کاظمی، استاد دانشگاه و خیّر کتابخانه‌یارِ فارس  و جمعی از کتابداران، فعالان مشاغل و کسب‌وکار و اصحاب رسانه برگزار شد.

چرا مردم به کتابخانه می‌روند؟

میرعبداللهی در این نشست، در تبیین چرایی حضور مردم در کتابخانه و بیان ضرورت توجه نوین به مفهوم «خدمات کتابخانه‌ای» گفت: اگرچه کتاب‌خواندن، در نهایت، عملی فردی است و می‌تواند در بیرون از فضای کتابخانه و خارج از هر فضای رسمی دیگر نیز اتفاق بیفتد، اما بسیاری از مردم کتاب‌خوان به کتابخانه می‌روند و آن جا را با عادت‌های فرهنگی‌شان ـ از جمله با عادت کتاب‌خواندن ـ متناسب می‎بینند. پرسش این است که با این‌که کتابخانه محل و موقعیتی خاص است و ممکن است فردیّت کتاب‌خوانان را تحت‌الشعاع قرار دهد، چرا مردم، در هر کجای جهان، به کتابخانه می‌روند.

میرعبداللهی افزود: این سوال مهم، بنا بر موقعیت‌های فرهنگی هر فرد و کشور، می‌تواند پاسخ‌های مختلف داشته باشد. یک پاسخ به این پرسش، این است که حیات بشری وابسته به اطلاعات است و اساساً مصرف‌کنندگی در بخش فرهنگ، مستلزم داشتن اطلاعات فرهنگی مفید و بهنگام است. اگرچه استادان علم ارتباطات و جامعه‌شناسان فرهنگ درباره نیازهای اطلاعاتی، رفتار اطلاع‌جویی و شکل‌های متنوع استفاده از اطلاعات، نکات فراوانی گفته‌اند، اما باید توجه کنیم تعامل انسان با اطلاعات‌، بسیار پیچیده و چندبعدی است. بررسی این پیچیدگی و شناخت ابعاد آن، مستلزم شناخت فضای فرهنگی و اجتماعی‌یی‌ است که قرار است این تعامل در آن اتفاق بیفتد. شناخت دقیق ما از این فضای بومی باعث می‌شود تعامل ما با اطلاعات واقعی‌تر باشد. به همین دلیل نمی‌توان مخاطبان و مراجعان به کتابخانه را بدون توجه به اقتضائات فرهنگی و اجتماعی‌شان در نظر آورد. دریافت‌کنندگان اطلاعات، به طور مستقیم و غیرمستقیم، درگیرعواملی هستند که بر سلیقه و نگرش اطلاعاتی آنها تأثیر می‌گذارد و رفتار اطلاعاتی آنها را شکل می‌دهد. به همین دلایل مثلاً کتابخانه رفتن ایرانیان با ملیت‌های دیگر فرق دارد و ما باید به این نوع تفاوت‌ها در بحث عادت‌های خواندن، سرانه مطالعه و موضوعات دیگر توجه کنیم.

معاون برنامه‌ریزی، آموزش و فناوری اطلاعات نهاد همچنین در توضیح کارکرد آموزشی کتابخانه عمومی گفت: مردم برای رفع نیازهای آموزشی‌شان نیز به کتابخانه می‌روند. اصولاً تعریف کتابخانه به محل گردآوری، تنظیم، حفظ و اشاعه اطلاعات نیز با کارکرد آموزشی کتابخانه تناسب دارد. مراجعه به تاریخ کتابخانه در ایران و جهان نیز سرشت آموزشی آن را تأیید می‌کنند. اما توجه کنیم که آموزش در کتابخانه فقط یاددهی خام نیست، بلکه شامل آموزش خلاقانه نیز می‌شود. این خلاقیت ـ که چیزی جز محتوای رسمی است که در مدارس ارائه می‌شود ـ از راه ایجاد علاقمندی‌های جدید توسط مدیران آگاه و کتابداران باانگیزه در کتابخانه به دست می‌آید.

میرعبداللهی در ادامه سخنانش گفت: دلایل دیگری نیز برای مراجعه مردم به کتابخانه قابل تصور است؛ دلایلی مانند انجام پژوهش و دسترسی به اطلاعاتِ تقریباً رایگان. تحقق این کاربردهای کتابخانه، همه، در گرو این است که کتابخانه را، به معنای واقعی، «مرکز فرهنگی و اجتماعی» بدانیم و به «ارائه خدمت» فکر کنیم. در این صورت مردم نه فقط برای خواندن کتاب بلکه برای دسترسی به همه انواع محصولات فرهنگی و شرکت در فعالیت‌های فرهنگی و جمعیِ کتاب‌محور و غیر کتاب‌محور به کتابخانه می‌آیند تا جهان فکری و فرهنگی خود را سامان و گسترش بدهند.

وی همچنین اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین مصادیق خدمات کتابخانه‌ای برای «همه مردم»، خدمات مربوط به حوزه کسب‌وکار است. این حوزه به یکی از گسترده‌ترین و واقعی‌ترین نیازهای مردم، یعنی نیاز اقتصادی و عینیت زندگی مربوط می‌شود. برگزاری دومین همایش بین‌المللی کتابخانه‌های عمومی توسط نهاد کتابخانه‌ها با عنوان «کتابخانه‌های عمومی و کسب‌وکارهای کوچک» در شهریور سال جاری زمینه‌ساز توجه نهاد علم (دانشگاه) و مدیران فرهنگی و اجتماعی و نیز کتابداران به این حوزه بوده است.

برخی کتابداران در توجه به کسب‌وکارهای کتابخانه‌ای از برخی نهادها جلوتر بوده‌اند

معاون برنامه‌ریزی پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: در جریان برگزاری «همایش بین‌المللی کتابخانه‌های عمومی و کسب‌وکارهای کوچک»، به جز وجه علمی و ارائه دیدگاه‌های صاحب‌نظران داخلی و خارجی، با برخی تجربه‌ها مواجه شدیم که قبل از برگزاری همایش در کتابخانه‌های عمومی رخ داده بود. در حقیقت، برخی کتابداران در زمینه توسعه کسب‌وکارهای کوچک کتابخانه‌ای پیشقدم بوده‌اند.

سیدباقر میرعبداللهی گفت: یکی از مهم‌ترین بخش‌های جنبی برآمده از همایش، برگزاری رویدادهای کسب‌وکار در کتابخانه‌های عمومی است که تاکنون در ۱۰ استان برگزار شده بود و یازدهمین نشست امروز به میزبانی شهر شیراز انجام می‌شود. این رویدادها، هم‌زمان، کتابداران، مدیران کتابخانه‌ها، مدیران فرهنگی و اجتماعی استان‌ها و سرانجام مخاطبان را درگیر می‌کند و از این نظر به تحقق رسالت آرمانیِ هر کتابخانه عمومی، یعنی نزدیک می‌شود. تلاش ما در این رویدادها بیان و تبیین تجربه‌هایی است که کتابداران کتابخانه‌های عمومی با بیرون‌رفتن از فضای کتابخانه و محدودنشدن به امور مرسوم رقم زده‌اند. مقصود ما از برگزاری همایش نیز چیزی نیست جز پدیدآمدن چنین موقعیت‌هایی. این تجربه‌ها نشان‌دهنده اوج تلاش یک کتابدار شرافتمند است؛ مقصد و مقصود مورد انتظار نه تنها از کتابدار، بلکه از هر انسانی که رسالتی در هستی دارد و می‌خواهد بیرون از حوزه شناختی خود تأثیر بگذارد.

میرعبداللهی با بیان اینکه تجربه‌هایی از این دست در کتابخانه‌های عمومی کم نیست، تصریح کرد: کتابخانه‌های عمومی از رویکرد سنتی خود عبور کرده‌اند و به خدمات گذشته محدود نیستند؛ مثلث «مردم ـ کتابدار ـ منابع»، در حال تبدیل به مثلث «مردم ـ کتابدارـ خدمات» است. کتابخانه عمومی جایی است که قرار است در آن جا «همه منابع به همه مردم» ارائه شود. تجربه نشان داده است حتی در جوامع غربی که در تبیین وجه تئوریک کتابخانه‌ عمومی قوی هستند؛ مفهوم «همه منابع برای همه مردم» در هیچ سازمان خدمت‌رسان اتفاق نمی‌افتد جز کتابخانه عمومی.

برگزاری ۱۰۰ برنامه آموزشی و نمایشگاه تخصصی در حوزه کسب‌وکار کتابخانه‌ای در استان فارس

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس نیز در این رویداد با بیان این‌که در یک سال گذشته بیشتر کتابخانه‌های عمومی استان به حوزه کسب‌وکارهای کوچک کتابخانه‌ای وارد شده‌اند، گفت: در این مدت بیش از ۱۰۰ برنامه آموزشی و نمایشگاهیِ تخصصی در حوزه کسب‌وکار در کتابخانه‌های عمومی استان فارس برگزار شده است.

محمدحسین فیروزی اضافه کرد: به طور مشخص در ۱۰ شهرستان فارس، نمایشگاه‌های کسب‌وکار در کتابخانه‌های عمومی برپا شده که هر بار با استقبال اعضای این کتابخانه‌ها روبه‌رو شده است.

وی  گفت: کتابخانه‌های عمومی امروز، به عنوان یک پایگاه اجتماعی، تلاش می کنند در حوزه‌های مختلف نقش‌آفرینی کنند. یکی از مسائل و مشکلات امروز جامعه، مسئله مالی و اشتغال است. کتابخانه‌ عمومی در تلاش است تا با برگزاری رویدادها، نمایشگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی و فرهنگی، در این مسیر نقش‌آفرینی کند و برطرف‌کننده بخشی از نیاز مخاطبان در مسیر ایجاد کسب‌وکار باشد.

فیروزی با تأکید بر اینکه کتابخانه‌ عمومی نقش واسطه و تسهیلگر برای آموزش و ایجاد کسب‌وکارهای خرد را دارد، گفت: کتابخانه، شاغلان یا متقاضیان راه‌اندازی کسب‌وکار را از نظر ارائه فضای فیزیکی، معرفی به دیگر مراکز تسهیل‌کننده اشتغال و آموزش‌های تخصصی همراهی می‌کند.

وی تصریح کرد: در شهرستان‌هایی مانند آباده، برخی از صاحبان کسب‌وکار، با همکاری بنیاد برکت، برای دریافت تسهیلات معرفی شدند و در برخی موراد نیز با کمک فرمانداری و دیگر دستگاه ها توانستیم به نیاز مالی متقاضیان را برطرف کنیم.

فیروزی ابراز خرسندی کرد که فروش محصولات شاغلان خرد در کتابخانه‌های عمومی فارس بیش از پیش رونق بگیرد.

توجه به تکنیک‌های خلاقیت در کسب‌وکارها

معاون گردشگری و امور زیارت استانداری فارس نیز در یازدهمین رویداد ملی کسب‌وکارهای کوچک، برنامه آغازشده از سوی نهاد را اقدامی ارزشمند خواند و گفت: همیشه برای توسعه زیرساخت‌ها تلاش می‌کنیم؛ در حالی که می‌توان از زیرساخت‌های موجود مانند کتابخانه‌ها، مساجد، حسینیه‌ها و تکایا بیشترین استفاده را برد و از این رو اقدام آغازشده بسیار ارزشمند است.

محمد فرخ‌زاده گفت: باید اصولی پیش برویم و اولین اصل این است که قبل از آغاز فعالیت، طرح‌ریزی اقتصادی ساده‌ای از یک کسب‌وکار فامیلی و خرد را آماده کنید. طرح‌ریزی اقتصادی یعنی عاقلانه فکرکردن و نگاه علمی به کار. رعایت این اصل موفقیت و برکت را به همراه دارد.

فرخ زاده در ادامه بر لزوم وجود ایده و نوآوری در کسب‌وکار تأکید کرد و گفت: یکی از موضوعات مهم در کسب‌وکارها تکنیک‌های خلاقیت است که روش‌های متعدد گروهی، فردی، تحلیلی و ایده پروری دارد. ایجاد یک بانک اطلاعاتی خوب از کسب‌وکارها در کتابخانه‌های عمومی، موجب می‌شود مراجعانِ دارای سرمایه‌های متفاوت، برای راه‌اندازی کسب‌وکار راهنمایی شوند.

وی، با ارائه طرحی پیشنهادی، اضافه کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور می‌تواند برای فروش بیشتر محصولات کسب‌وکارهای خرد، یک سکوی فروش طراحی کند و از آنجا که کتابخانه محل رجوع و اعتماد عمومی است، مردم برای استفاده از این برنامه استقبال خواهند کرد.

در ادامه این نشست، هلن کاظمی، استاد دانشگاه و خیّر شیرازی؛ سعید خدایاری، مسئول اجرایی بنیاد برکت فارس؛ فاطمه صفری، مسئول کتابخانه عمومی زنده یاد سعید قربانی سورمق آباده؛ آمنه دردانه، مسئول کتابخانه عمومی کوثرنور نی‌ریز ؛ محبوبه خراسانی، مسئول کتابخانه عمومی کودکان یار مهربان شیراز؛ الهام کاظمی نژاد، مسئول کتابخانه عمومی امام علی شهر استهبان (ع) و همچنین مریم حکیمی و حسن نصری از مدرسان کسب‌وکار در کتابخانه‌های عمومی فارس، به بیان تجربیات خود پرداختند.

گفتنی است، در حاشیه این رویداد، نمایشگاهی از آثار و هنرهای فعالان کسب‌وکارهای کوچک و خانگی نیز در کتابخانه عمومی رئیسی اردکانی شیراز برگزار شد.