به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان کهگیلویه و بویراحمد، آیین بزرگداشت سعدی شیرازی با حضور محمد حسین نیکداراصل، عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یاسوج؛ محسن جبارنژاد، مدیرکل کتابخانه های عمومی استان کهگیلویه و بویراحمد؛ شاعران و علاقمندان به شعر و ادب فارسی در سالن جلسات کتابخانه مرکزی یاسوج برگزار شد.

محمد حسین نیکدار اصل، عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج به عنوان سخنران اصلی این نشست، سعدی را شاعری بی‌بدیل در تاریخ ادبیات فارسی دانست و گفت: سعدی شاعری است که با خلق آثاری پرمغز و پرمحتوا، نام خود را در زمره بزرگ‌ترین شاعران جهان ثبت کرده و غزل‌های عاشقانه و دلنشین او در کنار مثنوی‌های پندآموز و حکایات آموزنده‌اش، گنجینه‌ای گرانبها از ادبیات فارسی را به ارمغان آورده است؛ سعدی تنها یک شاعر توانمند نبود، بلکه انسانی حکیم و اندیشمندی ژرف‌نگر نیز بود. او در آثار خود، به موضوع‌هایی مانند شکرگزاری خداوند، عشق و محبت، عدالت و انصاف، قناعت و خرسندی و دیگر مفاهیم اخلاقی و اجتماعی می‌پردازد و راهنمای انسان در رسیدن به سعادت و کمال می‌شود که شوربختانه، این موضوعات کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته است. آموزه‌های اخلاقی و اجتماعی سعدی، می‌تواند در دنیای امروز که گرفتار مادی‌گرایی و بی‌اخلاقی شده، راهنمای انسان در رسیدن به زندگی سالم و سعادتمند باشد.

نیکداراصل با اشاره به دیباچه گلستان« هر نفسی که فرو می‌رود مُمِدّ حیات است و چون بر می‌آید مُفَرّح ذات»، گفت: این چند خط به زیبایی، اهمیت شکرگزاری نعمت‌های بی شمار خداوند را به تصویر می‌کشد. نفس کشیدن، امری طبیعی و حیاتی برای انسان است. سعدی در این بیت، انسان را به توجه به این نعمت الهی و شکرگزاری از خداوند در قبال آن دعوت می‌کند. او در ادامه به این نکته اشاره کرد که انسان غالباً در روزمرگی زندگی غوطه‌ور است و به نعمت‌های الهی که در اختیار او قرار گرفته، توجه کافی نمی‌کند.

نیکدار اصل با ذکر مثال‌هایی دیگر از اشعار سعدی، به موضوع شکرگزاری در آثار این شاعر بزرگ پرداخت. وی تأکید کرد: سعدی در جای جای آثار خود، انسان را به شکرگزاری از خداوند در قبال نعمات الهی دعوت می‌کند و این موضوع را از مهم‌ترین آموزه‌های اخلاقی خود می‌داند.

یکی از محورهای اصلی سخنان نیکدار اصل، بررسی نگاه سعدی به هستی بود. وی با بیان اینکه سعدی در اشعار خود، نگاهی ژرف و دقیق به هستی دارد، گفت: این شاعر بزرگ، به عنوان یک هنرمند توانمند، قدرت مشاهده و تجزیه و تحلیل بالایی دارد و می‌تواند حقایق هستی را به گونه‌ای زیبا و دلنشین بیان کند.

نیکدار اصل در ادامه سخنان خود، به موضوع پدیدارشناسی در آثار سعدی پرداخت و گفت: سعدی در نگاه به هستی، از رویکردی پدیدارشناسی استفاده می‌کند. سعدی به جای اینکه به دنبال کشف ذات اشیاء باشد، به نحوه تجربه آنها توسط انسان می‌پردازد.

عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یاسوج سعدی را انسان شناسی ماهر دانست و گفت: سعدی در آثار خود، به خصوص گلستان و بوستان، به واکاوی ابعاد مختلف وجود انسان می‌پردازد و با خلق شخصیت‌های گوناگون، به بررسی ابعاد مختلف روحیات و رفتارهای انسانی می‌پردازد و به خواننده کمک می‌کند تا خود و پیرامون خود را بهتر بشناسد.

نیکدار اصل با ذکر مثال‌هایی از شخصیت‌های گلستان و بوستان، به ظرافت و مهارت سعدی در شخصیت‌پردازی اشاره کرد. وی به عنوان نمونه، به شخصیت‌هایی مانند پادشاه و بازرگانان اشاره کرد و گفت: سعدی در خلق هر یک از این شخصیت‌ها، ظرافت و مهارت خاصی به کار برده و به خواننده کمک می‌کند تا با ابعاد مختلف روحیات و رفتارهای انسانی آشنا شود.

نیکدار اصل در ادامه سخنان خود، به موضوع نفوذ اندیشه سعدی در غرب پرداخت و گفت: بسیاری از اندیشمندان و هنرمندان غربی، از آثار سعدی و دیگر شاعران ایرانی الهام گرفته‌اند. این موضوع نشان‌دهنده جایگاه والای سعدی در ادبیات جهان و نفوذ اندیشه او در فرهنگ بشری است.

وی با ذکر مثال‌هایی از این تاثیر، به جایگاه والای سعدی در ادبیات جهان اشاره کرد. نیکدار اصل به عنوان نمونه، به تاثیر سعدی بر شاعران و نویسندگانی مانند گوته، ویکتور هوگو، و رالف والدو امرسون اشاره کرد و گفت: این شاعران و نویسندگان غربی، در آثار خود از اندیشه‌ها و مضامین موجود در آثار سعدی استفاده کرده‌اند.

این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود، به جایگاه شخصیت‌پردازی در آثار سعدی پرداخت و گفت: سعدی در گلستان و بوستان، با استفاده از شخصیت‌های مختلف، اندیشه‌های حکمی و اخلاقی خود را بیان می‌کند. این موضوع یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آثار سعدی است و به آنها عمق و ظرافت خاصی می‌بخشد. سعدی در خلق شخصیت‌های گلستان و بوستان، از مهارت خاصی استفاده کرده است و به گونه‌ای آنها را طراحی کرده که در ذهن خواننده ماندگار شوند و به او در درک بهتر اندیشه‌های اخلاقی و حکمی سعدی کمک کنند.

نیکدار اصل در پایان به مقایسه گلستان و بوستان پرداخت و گفت: برخی از منتقدان، بوستان را اثری والاتر از گلستان می‌دانند.

وی با ذکر دلایل طرفداران این دیدگاه، به جایگاه این دو اثر در ادبیات فارسی اشاره کرد و گفت: گلستان و بوستان هر دو از مهم‌ترین آثار سعدی هستند و هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند. گلستان مجموعه‌ای از حکایات و امثال و حکم است که در قالب نثری ساده و روان بیان شده است. در حالی که بوستان منظومه‌ای حماسی است که در آن به موضوعات مختلف اخلاقی، اجتماعی و سیاسی پرداخته شده است. هر دو اثر از جایگاه والایی در ادبیات فارسی برخوردار هستند و هر یک در نوع خود اثری بی‌نظیر محسوب می‌شود.

محسن جبارنژاد، مدیرکل کتابخانه های عمومی استان کهگیلویه و بویراحمد نیز در این نشست، شعر کلاسیک ایرانی در آثار شاعرانی همچون سعدی شیرازی را موضوعی دانست که اساسا با تفکر پیوند خورده و همه شاعران کلاسیک را شاعرانی متفکر و حکیم دانست که سعدی نیز در زمره برترین این شاعران است که شعرش با تفکر و حکمت پیوندی عمیق دارد.

جبارنژاد با وام گرفتن از بخش پایانی کتاب «شاعران در زمانه عسرت» اثر رضا داوری اردکانی با موضوع "سعدی شاعر اخلاق"، گفت: هر کس نصیحت گر باشد و مواعظ و پندهایی را به نظم درآورد شاعر اخلاق نیست. در شعر حقیقی صورت و مضمون از هم جدا نمی شود و وحدت دارد، اما در شعر بد و تصنعی این دو را از هم می توان جدا کرد. مثلا اگر کسی یک مطلب اخلاقی یا اجتماعی را بر سبیل تفنن و با تکلف به نظم درآورد، به نحوی که مضمون در شعر غالب باشد، او را شاعر اخلاق نمی توان دانست. در شعر شاعر اخلاق، تذکر اخلاقی با صورت شعر متحد است و این وحدت صورت شعر و مضمون اخلاقی را در شعر هیچ شاعری مثل سعدی نمی بینیم. سعدی شاعر اخلاق و شریعت است. شاعر اخلاق صرفا نصیحت نمی کند، بلکه داروی تلخ نصیحت را به شهد ظرافت برمی آمیزد تا طبع ملول مردمان و خوانندگان از دولت قبول محروم نگردد. سعدی با توجه به ملامت ملامتگران و طعن طاعنان مثلا کتاب گلستان را صرفا اخلاقی نخوانده، بلکه آن را "برای نزهت ناظران و فسحت حاضران» تصنیف کرده و می دانسته که "باد خزان را بر ورق او دست تطاول نباشد و گردش زمان عیش ربیعش را به طیش خریف مبدل نکند."

جبارنژاد، سعدی را به تعبیر شاملو "من درد مشترکم مرا فریاد کن"، درد مشترک همه انسانهای زمانه ما دانست و گفت: سعدی شاعری است که دست انسان عصر ما را می گیرد تا به وطن مالوف خود بازگردد.

مدیرکل کتابخانه های عمومی استان کهگیلویه و بویراحمد در پایان با اشاره به زبان اندیشه و زبان شعر گفت: بسیاری از مفاهیمی که با مواعظ رسمی نمی توان بیان کرد با زبان شعر که همان زبان اشارت است به زیبایی می توان بیان کرد. حتی اگر آن شعر با زبانی تلخ و گزنده بیان شده باشد. این از زیبایی های زبان شعر سعدی است که در تمامی آثارش نصیحت های اخلاقی را به زیباترین شکل ممکن بیان می کند و به معنای واقعی کلمه جان مخاطب را مورد خطاب قرار می دهد.

گفتنی است، شعر خوانی شاعران بومی از بخش های جانبی این نشست بود که با استقبال بسیار خوبی از سوی مخاطبین روبه رو شد.